Rózsa, Miklós
Estatubatuar musikagilea, jatorriz hungariarra (Budapest, 1907 - Los Angeles, 1995). Biolina ikasi zuen lehenbizi, eta kimikako ikasketak egiten ari zela, pianoa ikasten hasi zen. Ondoren kimikako ikasketak utzi eta Leipzigeko Kontserbatorioan hasi zen musika ikasketak egiten. 1929an lortu zuen bere diploma eta urte horretan bertan aurkeztu zuen garrantzizko bere lehenengo lana, Bariazioak hungariar nekazari kantu batentzat. 1931n Parisen hartu zuen bizilekua eta Europan zehar bidaiatu zen, Konposizioa, bariazioak eta bukaera orkestrarako lanarekin. Nahiko harrera ona izan zuen, eta garai hartako orkestra zuzendari nagusiak izan zituen zuzendari. Arthur Honegger ezagutu zuen eta hark zinema musikarako zaletasuna sortu zion. Ondoren Londresa joan zen 1935ean eta Trinity College of Music-eko orkestra zuzendari izan zen. 1938-1942 urteen bitartean Alexander Kordaren zinema konpainiako musika zuzendari izan zen, Londresen lehenbizi eta Estatu Batuetan ondoren (Lau luma zuri, 1939; Bagdadeko lapurra, 1940). Three Hungarian Sketches orkestrarako lanak izugarrizko arrakasta izan zuen. 1937 eta 1938. urteetan François-Joseph saria irabazi zuen Budapesten. 1940an Estatu Batuetara joan zen bizitzera eta Hollywooden hartu zuen bizilekua. Han zazpigarren arteko musikagile nagusietako bat izatera iritsi zen. MGM-en lan egin zuen (1948-1962) eta Los Angelesko Unibertsitatean irakasle izan zen (1945-1965). Garai horretan Estatu Batuetako hiritartasuna hartu zuen. Kontzertua harizko tresnetarako lana (1943, 1957an zuzendua) Estatu Batuetako orkestra nagusiek jo zuten. 1956an Biolinerako kontzertua sortu zuen, 1966an Pianorako kontzertua, eta 1969an Biolontxelorako kontzertua. Rózsarenak dira, halaber, Serenata (1932; 1946an berrikusi eta Hungariar serenata izenburuaz argitaratua), Txirula eta pianorako sonata (1938) eta Klarinete bakarrerako sonata (1987). Musikagileen hainbat erakundetako presidente izan zen.
