pendulu
iz. Ardatz horizontal batetik zintzilik dagoen gorputz zurruna, grabitate indarrari esker atzera eta aurrera balantzaka mugitzen dena. Galileo zientzialaria izan zen 1583. urte aldera penduluaren periodoaren aldaezintasunaz ohartu zen lehena; Huygens alemaniar matematikari eta zientzialaria izan zen berriz penduluaz kontrolaturiko lehen erlojua asmatu zuena, XVII. mendean. v Pendulu bakuna hari batetik zintzilik dagoen bolatxo bat da, oso arina izanik masarik gabetzat har daitekeena. Tresna horren periodoa kalkulatzeko nahikoa da tresnaren luzera neurtzea, finkaturiko puntutik bolaren erdigunera doan luzera alegia; bolatxoaren masak berriz ez du eraginik penduluaren periodoan. Periodoa, era berean, penduluak Lurrarekiko duen posizioaren araberakoa da, Lurrak duen grabitate indarra ez baita uniformea haren gainazal osoan zehar; pendulu jakin bat lasterrago mugituko da batera eta bestera, eta beraz periodoa motzagoa izango da, garaiera apalagoetan eta Lurraren poloetan bada, garaiera handietan eta ekuatorean balitz baino, esate baterako. v Pendulu bakun ideala. Fis. Puntu finko batetik oso masa txikia duen hari edo alanbre batez zintzilik dagoen bolatxo oso arina, hutsean denez inolako marruskadura indarrik pairatu gabe batetik bestera angelu txikia eratuz mugitzen dena; halako ezaugarriak dituen penduluaren periodoa honela kalkulatzen da:
bertan l hariaren luzera eta g berriz Lurraren grabitatearen azelerazioa direlarik. v Pendulu konposatuak. Barnekoa duen puntu baten inguruan birak egiten dituen gorputz zurruna. Pendulu horren periodoa kalkulatzeko formula hau erabiltzen da:
bertan k masa zentrotik igarotzen den ardatz bati buruzko penduluaren biraketaren erradioa eta h berriz pibotearen edo errotazio ardatzaren eta masa zentroaren arteko distantzia direlarik. v Foucaulten pendulua. ik. Foucault. v Kater-en pendulua. Grabitatearen azelerazioa (g) neurtzeko erabiltzen den pendulua.
