Kultura eta Hizkuntza Politika Saila

Madero, Francisco Ignacio

Mexikoko politikaria (Parras, 1873 - Mexiko, 1913). Europan egin zituen ikasketak, eta horiek amaitu ondoren Mexikora itzuli zen. 1908a liburu bat argitaratu zuen (La sucesión presidencial), gobernuak debekatu egin zuena. Porfirio Díaz diktadoreak atxilotu zuen, 1910eko hauteskundeak igaro arte. Hauteskundeak Díazek irabazi zituen. Maderok Estatu Batuetara ihes egin, eta Mexikon matxinada antolatu zuen. Ia Mexiko osoa matxinatu zen Porfirio Díazen kontra. 1911ko otsailean Mexikon sartu eta Ciudad Juarez hartu zuen, Díaz lehendakaritza uztera behartuz. Hauteskundeen ondoren lehendakari izendatu zuten (1911ko azaroa). Politikarako eta gizarte arazoetarako zuen ikuspegi mugatuaren ondorioz larrialdi asko igaro zituen, Zapataren (Plan de Ayala), Orozcoren eta Félix Díazen matxinadak, besteak beste. Victoriano Huertak eman zuen estatu kolpeak aginpidetik kendu zuen (1913ko otsaila), eta fusilaturik hil zen.