Euskararen tresnak

Lur hiztegi entziklopedikoa

Kultura eta Hizkuntza Politika Saila

Olavide Jaúregui, Pablo Antonio José de

Espainiar politikari eta idazlea, Perun jaioa (Lima, 1725 - Baeza, Jaen, 1803). Aita nafarra zuen eta ama euskal jatorriko kreolea. Zuzenbide ikasketak egin zituen eta 1745ean hasi zen lanean Limako epaile gisa. 1746an hil ziren haren gurasoak, Limako lurrikararen ondorioz menturaz, eta auzipean ezarri zuten ondoren familiako negozioei loturiko finantza arazo batzuk zirela medio. Espainian sartu zen 1752an eta kartzelan eduki zuten 1754-1755 urteetan, auzi haren ondorioz. Indietako epaile kargua kendu zioten 1757an eta Italiara jo zuen 1761ean. Parisen finkatu zen 1765ean eta zuzenean ezagutu zituen han Ilustrazioko buruzagi gorenak. Madrila itzuli zen ondoko urtean eta bilera ospetsu bat antolatu zuen han. 1766an bertan ekin zion politikari Esquilache-ren kontrako matxinadaren ostean, eta kargu garrantzitsuak izan zituen Madril eta Andaluzia; aldean nekazaritzaren erreformaz eta herri berrien sorreraz arduratu zen bereziki. Garai hartan argitaratu zituen lehen obra teoriko-praktikoak: Plan General de Estudios (1767, Ikasketetarako Plan Orokorra) eta Plan para la reforma agraria (1768, Nekazaritza eraberritze plana). Arazoak izan zituen Inkisizioarekin 1768tik aurrera eta 1778an epaitu eta erbestera, Peru aldera, bidali zuen Sevillako Inkisizioak. Parisa jo zuen, ordea, eta, Frantziako iraultza bizi ondoren, frantses herritartasuna lortu zuen 1794an. Ondorengo urteetan, aurreko ideiei erabat uko egin ez zien arren, iritziz aldatu eta kristautasuna goraipatzen duen El Evangelio en triunfo o Historia de un Filósofo desengañado (1798, Ebanjelioaren garaipena edo etsiak harturiko filosofo baten historia) obra argitaratu zuen Valentzian. Aurreko kondena bertan behera geratu ondoren Baezako herrian (Jaen) hartu zuen bizilekua eta Poemas cristianos (Kristau olerkiak) izeneko neurtitz bilduma idatzi zuen bertan. Baezan hil zen hizkuntza unibertsal baten aldeko proiektuan ari zela.