Euskararen tresnak

Lur hiztegi entziklopedikoa

Kultura eta Hizkuntza Politika Saila

Kroetz, Franz Xaver

Alemaniar antzerkigilea (Munich, 1946). Ekonomia ikasketak bertan behera utzita, antzerki eskolak hartzen hasi zen, Munichen lehenbizi, eta Vienan gero. 1970etik aurrera Alemanian arrakasta gehien izan zuten antzerkigileetako bat izan zen. Bere lehenengo lanean bertan (1968, Wildwechsel) agerian geratu ziren handik aurrera bere obra osoan erabiliko zituen gai, hizkuntza eta baliaibide nagusiak: krisian sartutako bikoteak, maitaleak zapalduta bizi den gazte bat, abortatu ezinean semea hiltzen duen ama baten istorioa, etab. Kroetzen pertsonaiak min hartutako pertsonak dira beti, gizartearen biktimak, ez kriminalak. Gizon-emakumeen premiak eta miseria hartzen ditu oinarri gisa gizarte kritika eraikitzeko. Garai hartako lanen artean, hauek ditu aipagarrienak: Michis Blut (1971, Michi-ren odola), Hartnäckig (1971, Egoskorra), Männersache (1971, Gizonen gauza), Stallerhof (1972, Staller-en etxaldea), Geisterbahn (1972, Beldurraren trena). Azken urte horretan bertan Lieber Fritz (1972, Fritz maitea) argitaratu zuen, aske utzi duten exhibizionista baten historia. Handik aurrera aldaketa sumatu zen Kroetzen literaturaren ideian. Das Nest (1975, Habia), Mensch Meier (1978) eta Der stramme Max (1980, Max kementsua) obretan Kroetzen pertsonaiek ikasteko eta, beraz, aldatzeko gaitasuna dute. Orduan erabili zuen teknikak antzerki absurdoarenak gogorarazten ditu zenbait gauzatan, batez ere Nicht Fisch nicht Fleisch obran (1981, Ez arrainik ez haragirik). 1980ko hamarraldiaren hasieran, krisi batetik atera nahiz, eleberri bat idatzi zuen –Der Mondscheinknecht (1981, Ilargi izpiaren jopua)–, zailtasunak eta arazo fisikoak dituen pertsona baten bizitzaren kontakizuna. Krisi horren ondorioz idatzi zuen, baita ere, Bauernsterben (1985, Nekazarien heriotza). 1986an arrakasta handia izan zuen Kir Royal telebista sailean, antzezle gisa.