hiperrealismo
iz. Art. Margolaritza joera, Estatu Batuetan sortua 1960ko hamarraldiaren bukaeran. Hiperrealismoak argazkigintza du eredutzat, eta errealitatea argazkien leialtasun eta objektibotasun berarekin berregitea helburu. ■ Jatorria. Hiperrealismoaren jatorriak erro sakonak ditu Estatu Batuetako pintura tradizioanm zeina baita amarruaren literaltasunaren aldekoa, William Harnett edo John Haberleren XIX. mendearen bukaerako koadroek erakusten duten bezala. 1920ko hamarraldian, preziosismoaren garaiko margolariek ere argazkiak ondoan zituztela lan egin izan zuten (Charles Sheeler pintore eta aldi berean argazkilariak, adibidez). Baina pop art joera izan zen hiperrealismoaren aurre-aurreko aitzindaria, egunerokotasunaren ikonografia hartuz, eta irudi neutro eta estatiko berdinak sortuz. ■ Teknika eta prozedurak. Argazkia da, ia beti, hiperrealismoaren abiapuntua. Horregatik fotorrealismo edo superrealismo ere deitu izan zaio. David Parrishek, esate baterako, diapositiba baten proiekzioan bertan margotzen zituen bere obrak; Richard MacLeanek episkopioaren laguntzarekin egiten zituen bere lanen azken ukituak; Chuck Closek erretratuak handitzen zituen errealizazioaren gorabeherak eta argazki irudiaren pikorrak nabarmentzeko. Kasu batzuetan, aerografoaren bidez, pinturaren distira handitu eta argazki paperaren itxura lor daiteke. Hiperrealismoaren margolari gehienak gai jakin batzuetan espezializatu izan dira. Richard Estes, adibidez, hiri ikuspegietan eta erakustokien xehetasunetan; Don Eddy, kromatuen xehetasun distiratsuetan; John Kacere kitscharen antzeko iruditeria erotikoan. John de Andrea eta Duane Hansonek forma tridimentsionala eman diote hiperrealismoari: eredu biziak hartuta eskulturak egin, kolore biziak erabili, eta benetako jantzi eta bitxiekin edertu gero. ■ Europako joerak. Europan, 1970. urte inguruan sortutako figurazio berrien alderdi batzuetan izan du eragina hiperrealismoak. Europako higikunde honetako margolari behinenetakoen artean aipagarriak dira Jean-Oliver Hucleux frantsesa, Gerhard Richter alemana eta Antonio López García espainiarra. Lehenak zorroztasun erabatekoaz aplikatu ditu higikunde honetako prozedurak, bigarrenak Estatu Batuetan aurkitu ezin daitekeen ikuspegi kritikoa eskaini du, eta hirugarrenak eguneroko gauzetan eta inguruneetan bilatu du bere obren gaia. Azkeneko urteotan doako birtuosismoa leporatu izan zaio hiperrealismoari, eta horrek zalantzan jar dezake joera honen etorkizuna eta egungo onarpena.
