Euskararen tresnak

Lur hiztegi entziklopedikoa

Kultura eta Hizkuntza Politika Saila

Askatasun Zibilen aldeko Amerikar Batasuna

(Ingl. American Civil Liberties Union). Estatu Batuetako hiritarren elkarte pribatua, politika ideia jakinik gabea eta aberastasun xederik gabea, 1920an Lehen Mundu Gerrako kontzientzia eragozleen alde sortua. Hura izan zen bere xedea hasieran, eta harrezkero gizabanakoaren oinarrizko eskubide eta askatasunen alde borrokatu da, eta orobat nabarmendu da talde babesgabeen aldeko lanean eta aginte publikoak egindako gehiegikerien kontrako lanean. Elkartea 1920an sortu zuen Roger Baldwinek, estatubatuar guztien oinarrizko eskubideak, batetik, eta konstituzioak aginpide betearazleari ematen dizkion eskumenak jasotzen dituen Eskubide Aitorpenak esaten duena, bestetik, bermatzen zela begiratzeko helburuarekin. Baldwinez gainera, garrantzi handiko zeregina izan zuten elkartean zenbait idazlek (Hellen Keller eta James Weldon Johnson adibidez), politikarik (Norman Thomas eta Eugene V. Debs), Felix Frankfurter epaileak edo mugimendu feministako kideek, adibidez Jeanette Rankin, Crystal Eastman eta Mary Ware Dennetek. Elkarteak aurrera eramandako lanetan, bestalde, azpimarratzekoak dira, lehenik, ideologia arrazoiengatiko deportazioaren kontra egindako kanpainak; langileen eskubide sindikalen aldekoak edo gerraren kontrako iritzia emateagatik espetxeratuen aldekoak. Aurrerago zentsuraren kontra lan egin zuen, eta zenbait epaiketa ospetsutan parte hartu zuen, adibidez irakasleek teoria moralgabeak irakasteagatik zigortu nahi zituztenetan. Bigarren Mundu Gerran japoniarren konfinazioaren kontra agertu zen, eta gaitzetsi egin zuen gerraren ondoren bete beharreko leialtasunezko zina, zeinetan hiritarrak zin egiten baitzuen ez zela komunista eta erakunde subertsiboetako kide ez zela. Ikastetxeetako arraza bereizkeriaren alde ere jardun zuen, arrakastaz gainera. 1970eko hamarraldian emakumeek abortuaren gainean erabakitzeko duten eskubidea aldarrikatu zuen, besteak beste. Azkenaldian, bere plangintzetan lantzen ditu HIESaren kontrako borroka, arteetako zentsura, haurren eskubideak, heriotza zigorra, hezkuntzaren erreforma, homosexual eta lesbianen eskubideak, nazio segurtasuna, emigranteen eskubideak, presoen eskubideak, teknologia eta pribazitatea, boto eskubidea, abortu eskubidea, emakumeen eskubideak eta langileenak.