anglikanismo
iz. Erl. Ingalaterrako eliza ofizialaren, Eliza anglikanoaren, dotrina eta erakunde multzoa. v Historia. XIV. mendetik aurrera parlamentu ingelesak mugatu zuen Ingalaterrak Erromako Aita Santuarekiko zuen mendekotasuna. Joera hori areagotu egin zen John Wyclif-ek bultzaturiko aitasantutzaren aurkako mugimendua («lollards») zela eta. Baina Henrike VIII.aren ekintza batek ekarri zuen benetako zisma: dibortzioa nahi eta Aita Santuak onartu ez ziolarik, Henrike VIII.ak Ingalaterrako Elizako buruzagi izendatu zuen bere burua (1534). Erreforma, Thomas Cromwell bikario nagusiaren laguntzaz garatu zen (Luteroren dotrinen kutsu nabarmena duten Hamar Artikuluak, 1536). Katolikoen erantzunaz, Th. Cromwell hil eta protestanteen kontrako esetsaldia hasi zen. Eduardo VI.aren erreinaldian Prayer Book (1552) eta Berrogeitabi Artikuluak (1553, kalbinistak) aldarrikatu ziren ofizialki. Maria Tudor katolikoak Ingalaterra Erromako elizara bildu eta protestanteen kontrako esetsaldiari ekin zion (273 hildako). Ingalaterrako elizak Elisabeth I.aren erreinaldian hartu zuen orain arteko eitea. Aldaketa batzuk egin ondoren, Prayer Book eta Berrogeitabi Artikuluak nagusitu ziren (1563): teologiak kutsu kalbinista hartu bazuen ere, liturgiak eta hierarkiak ezaugarri katolikoak gorde zituzten. Azken urteotan elkartzen hasi dira eliza katolikoa eta anglikanoa; akordio garrantzitsuak hartu dira eukaristia eta elizaren aginpideari dagokionez. 1982an elkartu ziren Canterburyn Joan Paulo II.a eta eliza anglikanoko agintaria, Robert Runcie; bilera horren ondorioz bi alderdietako batzorde teologiko bat antolatu zen, helburutzat bi elizak elkartzea duena.
