Azken zenbakia
RVAP 128-I zbk.
URTARRILA - APIRILA 2024
Azterlanak
El derecho a la protección de datos personales ante la videovigilancia en el ámbito laboral: la progresiva devaluación en la jurisprudencia constitucional de la obligación de informar al trabajador 
Egilea: CABELLOS ESPIÉRREZ, Miguel Ángel
LABURPENA: Bideozaintza langileen ez-betetzeen aurkako kontrol-mekanismo
gisa erabiltzeak eboluzio nabarmena izan du araudian eta jurisprudentzian. Eboluzio
horretatik abiatuta, egiaztatu daiteke langileari jakinarazteko eginbeharrak gero
eta debaluazio handiagoa izan duela, eta horrek goia jo du azken jurisprudentzia
konstituzionalarekin. Izan ere, jurisprudentzia horrek, oraingo araudiaren interpretazioarekin,
ia borondatezkoa egin du enpresariarentzat langileei informazioa ematea
edo ez ematea modu zehatzean eta berariaz, enpresaren barruko bideozaintzaren
eta horren helburuen inguruan. Aldi berean, aukera ematen zaio enpresariari
bideozaintza-jardueraren emaitzez baliatzen jarraitzeko, lan-jarduera kontrolatze
aldera, nahiz eta ez bete behar bezala langileei informazioa emateko eginbeharrak.
Hori bateragarri izatea langileek datu-babesa izateko duten eskubideen funtsezko
edukiarekin (Espainiako Konstituzioko 18.4. art.) eztabaidagarria da, eta horregatik,
lan honek xede du KAren egungo interpretazioak planteatutako arazoak aztertzea,
bai eta horrek DPBEDBLOaren xedapenei arautu nahi zuenarekin bat ez zetorren
edukia nola eman zion ere, kaltegarria baita lan-esparruko datu-babesa den funtsezko
eskubidea eraginkorra izateko.
HITZ GAKOAK: Datu-babesa. Bideozaintza. Langilearentzako informazioa.
Proportzionaltasuna. Jurisprudentzia konstituzionala.
Novedades sustantivas y procedimentales en la Ley 1/2023, de la potestad sancionadora de las Administraciones Públicas Vascas
Egilea: GARCÍA URETA, Agustín
LABURPENA: Lan honek Euskal Administrazio Publikoen zigortzeko ahalmenari
buruzko martxoaren 16ko 1/2023 Legean jasotako arau batzuk aztertzen ditu.
Arau horien artean, zehatzeko ahalaren zenbait printzipiori buruzkoak aipatzen
dira, baita adingabeen, pertsona interesdunen edo biktima deitutakoaren jarrera
ere. Prozedurazko arau batzuk eta beste figura batzuk ere aztertzen dira, hala nola
adiskidetzea eta zehapenak betearaztea. Legeak zehatzeko ahalaren araubide juridikoa
osorik arautu nahi badu ere, ez da aurreko 2/1998 Legetik bereizten, 39 eta
40/2015 legeetako arau ugari transkribatuz.
HITZ GAKOAK: Zehapenak. Printzipioak. Pertsona interesdunak. Biktimak. Kontziliazioa.
Una endeble cultura teórico-jurídica en la jurisprudencia sobre la «motivación» de los nombramientos discrecionales
Egilea: IGARTUA SALAVERRÍA, Juan
LABURPENA: 3. salaren bi ebazpenek eta horiei erantsitako boto partikularrek
aukera emango dute pentsatzeko gaur egun izendapen diskrezionaletan motibazioa
kontrolatzeari buruz nagusi den doktrina bertan behera utzi behar den.
HITZ GAKOAK: Motibazioa. Testu linguistikoa eta diskurtso logikoa. Arautua eta diskrezionala.
Banakako eta baterako balorazioa. Nahitaezko konparaketa. Aukera axolagabeak.
Las medidas de protección del informante: la base de la funcionalidad del sistema
Egilea: QUESADA LUMBRERAS, Javier E.
LABURPENA: Salatzailearen babes-sistema eraginkorra eraikitzeko aldez aurretik
esparru juridiko bat ezarri behar da, irregulartasunen berri ematen dutenei konfiantza
eta segurtasun juridikoa emango diena. Gainditu beharreko helburua, ondorioz,
salaketaren garrantziaz gain, sistema osoaren funtzionaltasunaren mende
geratzen diren faktore nagusiak diren errepresalien beldurra da. Informatzailea babesteko
Espainiako sisteman neurri horiek aztertzea izango da, hain zuzen ere, gure
lanaren ardatza, diseinatutako sistemaren bideragarritasuna ziurtatzeko.
HITZ GAKOAK: Informatzailea. Babes-neurriak. Ustelkeriaren aurkako borroka.
Euskera
La normativa sobre el euskera publicada en 2023
Egilea: COBREROS MENDAZONA, Edorta
LABURPENA: Urteko kronika honetan euskararen estatusean garrantzia duten
jurisprudentzia- eta araudi-berritasun nagusiak jasotzen dira.
HITZ GAKOAK: Euskara. Jurisprudentzia. Araudia.
Jurisprudentzia
La saga rumana sobre el Estado de Derecho: una historia inacabada de desavenencias judiciales
Egilea: CRUZ MANTILLA DE LOS RÍOS, Pablo
LABURPENA: RS gaia Auzitegiak emandako azken epaietako bat da, Zuzenbide
Estatuari buruzko aintzat ez hartutako errumaniar sagaren esparruan. Europako
beste homologo batzuekin batera, Errumaniako Konstituzio Auzitegia argi eta
garbi ari da zalantzan jartzen Europako ordenamendu juridikoaren oinarri diren
postulatuetako batzuk. Jurisdikzio konstituzionalen kopuru gero eta handiagoari
gehitu behar zaio, hori Luxenburgoko lehentasunaren printzipioa eta haren interpretazio-
ahalmena aurkaratzen ari baita. Horretarako, Europar Batasuneko
Zuzenbidearen eraginkortasunerako, uniformetasunerako eta koherentziarako bateraezinak
diren identitate nazionalaren artikulazio kezkagarriaz baliatzen dira. Artikulu
honek Errumaniako KAren eta EBJAren arteko hainbat desadostasun judizial
jorratu nahi ditu, arreta berezia jarriz SA kasuari, horietan agerian geratzen baitira
Zuzenbide Estatuaren krisi latzak Europako sistema juridikoaren printzipio elementalenetan
eragindako ondorio kaltegarriak.
HITZ GAKOAK: Zuzenbide Estatuaren krisia. Lehentasunaren printzipioa.
Identitate nazionala. Populismoa.
Notak
El dinero en efectivo en la encrucijada: impulso, restricciones y su convivencia con el euro digital
Egilea: ESTEBAN RÍOS, Javier
LABURPENA: Harreman sozial eta ekonomikoen digitalizazio progresiboak eskudiruaren
ordez beste ordainbide digital batzuk ezartzeko joera dakar. Hala eta
guztiz ere, eskudirua oso garrantzitsua da oraindik zenbait kolektiborentzat, nekez
kopiatzeko berezko ezaugarri batzuk ditu eta jatorrizko Zuzenbideak bermatzen
du. Testuinguru horretan, estatu kideek —eta bereziki Espainiak— ikuspegi
bikoitza hartu dute eskudiruari dagokionez. Horrela, aldi berean, herritarren erabilera
sustatu eta murrizten dute. Erantzun nazionalen sakabanatze horren aurrean,
Europako Erkidegoko legegileak arau-proposamen bat izapidetu du, eskudirua ordainketa-
alternatiba eraginkorra dela ziurtatzeko. Horrela, legezko eskudiruaren
higadura saihestu nahi da, haren onargarritasuna zehatzago definituz eta herritarrek
harekiko duten irisgarritasuna bultzatuz. Eskudiruaren sustapen hau Europako
trantsizio-testuinguru batean txertatu da, eta hor euro digitalaren aldeko apustua
ere kokatzen da. Txanpon digital hori, printzipioz, eskudiruaren osagarri izango da,
eta haren oinarrizko ezaugarrietako batzuk hartuko ditu. Hala ere, euro digitalaren
merkaturatzea eskudirua ordezkatzeko urrats irmo gisa agertuko litzateke, eta bi
ordainbide koiunturalen arteko bizikidetza izango litzateke.
HITZ GAKOAK: Eskudirua. Dirua. Euro digitala. Finantza-bazterketa. Diru-politika.
La contratación pública: evolución europea de una estrategia
Egilea: MÉNDEZ NÚÑEZ, María Isabel
LABURPENA: Kontratazio publikoaren ikuspegi estrategikoak paradigma aldatzera
behartzen du, eta horrek kontratuak politika publikoko beste helburu batzuk
lortzearen zerbitzura jartzen ditu. Ikuspegi berri hori ez da duela gutxikoa; aitzitik,
poliki sortu da merkatu bateratuaren nahiak Europa sozial eta iraunkorraren helburuekin
uztartzeko lehian diharduen Europar Batasunaren esparruan. Horrela,
urratsez urrats, ingurumen- eta gizarte-klausulek lekua egin dute kontratu publikoetan;
lehenik, noizbehinka eta puntualki; bigarrenik, lizitazio-prozeduraren fase
ezberdinetan nola sartu behar diren aztertzeko ahalegin sistematikoaren bidez; eta,
azkenik, kontratazio publiko estrategiko baten alde egindako proposamen argi bat
eginez. Lan honetan, ikuspegi historiko batetik eta Batasunaren esparruan, kontratazio
publiko estrategikoaren eraikuntzara eta ezaugarrietara hurbiltzen gara.
HITZ GAKOAK: Ingurumen-klausulak. Gizarte-klausulak. Erosketa publikoa.
Kontratazio publikoa. Kontratazio publiko estrategikoa
Bibliografia
RVAP 128-II MONOGRAFIKOA
Solidaridad en el espacio europeo de libertad, de seguridad y de justicia:retos jurídicos ante tiempos inciertos
Solidarité dans l’espace européen de liberté, de sécurité et de justice: défis juridiques en des temps incertains
I. Solidaridad y migraciones
La solidaridad en la gestión de los flujos migratorios internos de la Unión Europea
Egilea: OLESTI RAYO, Andreu
LABURPENA: Errefuxiatuen krisia bezala ezagutzen denaren ondorioz migraziopolitika
eta asilo-politika kudeatzeko politika birplanteatu behar izan ziren; izan ere,
Schengen eremuan ehunka mila pertsona lekualdatzearen ondorioek pertsonen benetako
zirkulazio askea arriskuan jartzen zuten. Proposatutako neurrien artean, nabarmentzekoak
dira, nazioarteko babesa eskatzen duten pertsonak Estatu kideen artean
kokatzeko mekanismo bat sortzeari buruzkoak. Horri lotuta sistema egonkorra,
aurrez ikusi daitekeena eta solidarioa lortzeko oztopoak eta eragozpenak Europako
asilo-politikan sakontzeko zailtasunen adibide dira.
HITZ GAKOAK: Europar Batasuna. Migrazio-politika. Asilo-politika. Kokatzea.
Solidaridad a la carta y seguridad reforzada como coordenadas de la política de migración en la Unión Europea
Egilea: CHICHARRO, Alicia
LABURPENA: Europar Batasunak (EB) migrazioaren arloan hartu dituen neurriek
behin eta berriro egin dute porrot. Hori dela eta, gaiaren inguruko beste
ikuspegi bat proposatu dute, migrazioari eta asiloari buruzko itun berriaren ondoriozko
arau-zorro baten bidez. Batetik, Europako migrazio-politikaren kudeaketak
kontzeptu malguago bati heldu dio, eta bestelako elkartasun-moduak txertatu dira
migratzailerik hartu nahi ez duten estatuetarako. Bestetik, apustuak jarraitzen du
izaten segurtasunaren aldekoa, hirugarren herrialdeekiko harremanen oinarrizko
ardatz gisa; horrela, saihestu egiten da erregimen ez-demokratikoekiko negoziazioetan
giza eskubideak urratzeko aukera. Metodologia kualitatiboa erabilita, bi
zutabe horiek aztertuko ditugu, ikuspegi berriak kontinentearen erronkei benetan
erantzuten ote dien ikusteko. Erronka horien artean ditugu, besteak beste, fluxuen
kudeaketa, harrera eta integrazioa eta gure gizarteen zahartze demografiko eta sozialari
aurre egiteko desafioa.
HITZ GAKOAK: Europako migrazio-politika. Migrazioari eta asiloari buruzko itun berria.
Elkartasun-mekanismoak. Europaren segurtasuna. Hirugarren herrialdeak.
Le mécanisme de solidarité volontaire. Une initiative précieuse à l’effectivité relative
Egilea: FOUCART, Romain
LABURPENA: Europar Batasunak 2015etik aurrez aurre duen migrazio-krisiari
aurre egiteko, migrazioari eta asiloari buruzko itun berri baten inguruko lege-negoziazio
geldotik harago joatea proposatu dute zenbait estatu kidek, eta migrazioaren
arloko elkartasun-mekanismo boluntario bat jarri dute martxan. Aldi baterako
plataforma horrek orotariko emaitzak izan ditu. Zifra engainagarriek eta liskar
politikoek egitasmoa de facto etetea ekarri duten arren, ekimen honek argi utzi du
zenbateraino gaindi ditzakeen gobernuarteko metodoak negoziazio geldoak, iradokizun
ausarten bidez (hain zuzen, 2020ko irailetik aurrera, zuzenbide pribatuko zenbait
proposamen egin ziren, Europar Batasunaren migrazioari eta asiloari buruzko
itun berria ekarri zutenak). Alabaina, metodo horrek inola ere ez du ordezkatuko
estatu kideen artean elkartasuna handitzeko erreminta iraunkor bat, oso gai delikatua
baitugu hizpide.
HITZ GAKOAK: Europar Batasuna. Asiloa eta immigrazioa. Elkartasuna. Soft law.
Une réalité pratique de l’acception de la solidarité par l’État français
Egilea: SIMONIAN, Merilin
LABURPENA: Elkartasuna altruismotik eta lankidetzatik bereizi behar da: altruismoak
hurkoari laguntzen dio, konpromiso moral soil batek bultzatuta, elkarrekikotasunik
behar izan gabe, eta, lankidetzan, guztion interes orokorraren mesedetan
egiten dute lan guztiek. Zoritxarrez, gaur egun, Estatuaren elkartasuna oso
artifiziala da praktikan; gutxienez, Frantzian. Frantziako Estatua, baina, ez da beti
hain itxia izan. Behar duenean, errazago altxatzen du hesia. Estatuak ez ditu eskaera
guztiak berdin tratatzen; elkartasun selektibo bat dago. Halaber, ikusi dugunez,
Estatuak estatalak ez diren herritarrengan edo egituretan deskargatzen du
elkartasun hori. Horrek zailtasun handiak ekartzen dizkie azken egitura horiei, eta,
beraz, «deskarga» hori oso eztabaidagarria da (kasu honetan, baita hipokrita samarra
ere), azkenean ez delako Estatua «benetan» solidarioa dena. Benetako elkartasuna,
ordea, hortxe dago. Ondorioz, Estatuak herritarrengan eta elkarteetan deklaratzen
duen elkartasunaren deskarga hori porrot hutsa da, edo, gutxienez, asko
zailtzen du deklaratutako elkartasuna praktikan jartzea. Hala, GKEetako eragileek
benetako arazo filosofiko bat dute, gogoratzen badugu migrazioa, sarritan, duintasuna
bilatzeko bidaia bat dela.
HITZ GAKOAK: Elkartasuna. Herritarrak. Immigrazioa.
II. Solidaridad y derechos fundamentales
Solidaridad normativa y derechos fundamentales en el Código de Fronteras Schengen
Egilea: DONAIRE VILLA, Francisco Javier
LABURPENA: Lan honetan, Schengen Mugen Kodearen (SMK) eremuan oinarrizko
eskubideak zenbateraino errespetatzen diren aztertzen da. Lehenik eta
behin, oraingo —jurisprudentziako eta arauzko— statu quo-aren argitara egiten da
analisia. Gero, COVID-19aren inpaktua aztertzen da, bai eta pandemiaren aurka inprobisatu
behar izan ziren eta SMKn eta oinarrizko eskubideetan bete-betean eragina
izan zuten neurriena ere, aurrekaririk eta oinarri juridiko argirik gabeak horiek
(kanpo-mugak itxi ziren, barne-mugetan kontrolak berrezarri ziren, eta «Schengen
barruko» lekualdaketak debekatu ziren, debeku aldakorren bidez). Azkenik, oinarrizko
eskubideekiko errespetuaren ikuspegitik ere heldu zaio migrazioari eta asiloari
buruzko itun berriak SMKn duen eraginari, batzordeak SMK aldatzea proposatu
baitu eta, gaur egun, aldaketa hori izapidetzen ari baita.
HITZ GAKOAK: Schengen Mugen Kodea. Oinarrizko eskubideak. Arauzko elkartasuna.
COVID-19. Migrazioari eta asiloari buruzko itun berria.
El reconocimiento de los derechos y el principio de solidaridad en el marco de la activación de la Directiva 2001/55/CE
Egilea: MILIOS, Georgios
LABURPENA: Ukrainako herritarren lekualdaketei erantzute aldera behin-behinean
aktibatutako babes-araubidearen ezaugarri nagusiak aztertzen ditu testu
honek, gaiari bi ikuspegitatik helduta. Lehenik eta behin, onuradunen eskubideen
aitortzaren ikuspegitik aztertzen da behin-behineko babes-araubidea. Bigarrenik,
elkartasunaren ikuspegitik jorratzen da gaia, elkartasuna bi zentzutan ulertuta. Batetik,
EBk babes-premia dutenekin agertzen duen elkartasuna dugu hizpide, eta,
bestetik, elkartasun-printzipioa, estatu kideek Ukrainatik lekualdatutako pertsonak
hartzeko duten erantzukizunaren banaketari dagokionez. Testuan argudiatzen denez,
nahiz eta EBk berehala eskainitako babesari, oro har, harrera ona egin zaion,
babesa behin-behinean aktibatu izanak agerian jarri du elkartasuna ez dela batere
berdinzalea, EBren asilo-politiken esparruan.
HITZ GAKOAK: Behin-behineko babesari buruzko zuzentaraua. Eskubideen aitortza.
Elkartasuna. Ukrainako gerra. Familiak berriro elkartzea.
Frontex, solidaridad y derechos fundamentales. Reflexiones libres sobre una Agencia siempre en la tormenta
Egilea: BACHOUÉ PEDROUZO, Géraldine
LABURPENA: Europako Frontex agentzia 2004an sortu zuten, eta, migraziokrisien
ondoren batez ere, pare bat aldiz aldatu diote agintea; izan ere, 2019tik, eskumen
operatiboak eta kontingente iraunkor bat dauzka. Kanpo-mugak zaintzeko
operazio berrien esparruan egin dituen operazioek agerian jarri dituzte giza eskubideen
urraketak. Hausnarketa hauen helburua ez da agentziaren jarreraren kritika
alderdikoi edo aldarrikatzaile bat egitea, elementu objektibo eta zehatzetan oinarritutako
kritika bat egitea baizik. Europako kanpo-mugen kudeaketaren inguruan
sortu den dilemaren ikur bihurtu da Frontex, eta beldur guztiak aireratu ditu. Halere,
Frontex agentzian aldaketak egitea espero da, Europako migrazio-politikaren
elkartasuna eta batasuna irudikatzen dituela suposatzen baita.
HITZ GAKOAK: Frontex. EBren migrazio-politika. Oinarrizko eskubideak.
El derecho a la identidad: hacia un nuevo procedimiento judicial de carácter preferente para la determinación de la edad
Egilea: GARCÍA-VÁZQUEZ, Sonia
LABURPENA: Ekarpen honetan, identitaterako eskubidearen edukia jorratzen
da, eta adina zehazteko prozedura judizial bateranzko bidea aztertzen, prozedura
horren inguruan planteatzen diren kontu eztabaidagarriekin batera. Hasteko, haurren
immigrazioaren profilei, jardun-ereduei eta arrazoiei buruz hausnartuko dugu.
Bigarrenik, nazioartekåo, erkidegoko eta nazioko arau-esparrura hurbilduko gara,
hiru eremuetako jurisprudentzia-ekarpen garrantzitsuak ekartzeko. Amaitzeko,
bakarrik dauden adingabe atzerritarren estatutu juridikoa jorratuko dugu, bai eta
haien eskubideak eta eskubideon garapena ere, bat etorrita adingabearen interes
gorenaren printzipioarekiko errespetuarekin.
HITZ GAKOAK: Identitaterako eskubidea. Adingabeen babesa. Interes gorenaren printzipioa.
Adina zehazteko prozedura. Bakarrik dauden adingabe atzerritarrak.
En busca de solidaridad en la política migratoria laboral europea
Egilea: SOBOTOVICOVA, Simona
LABURPENA: Europar Batasuneko (EB) legegileak zenbait esparru juridiko
eratu berri ditu Europako lan-eremuko migrazio-politikaren arloan. EBren zenbait
estatu kidetan, helburu nagusietako bat da lan-merkatuko premiei aurre egite aldera
hirugarren herrialdeetako nazionalak onartzea. Dudarik gabe, Europako lanmerkatuak,
gero eta bideratuago dagoenez hazkunde-potentziala eta berrikuntza
sustatzeko talentua erakarri eta atxikitzera, hirugarren herrialdeetatik datozen langile
berriak behar ditu. Gainera, COVID-19aren pandemiaren ondorioz, aurrekaririk
gabeko neurriak hartu behar izan dira, langile gutxi dituzten lanbide espezifikoetan
(batez ere, osasun-laguntzaren eremuko gaitasunetan) sortutako premiei aurre egiteko.
HITZ GAKOAK: COVID-19. Langile-eskasia. Lan-merkatua. Europako lan-eremuko migrazioa.
Hirugarren herrialdeetako nazionalak.
Retour sur les relations entre les principes de solidarité et de confiance mutuelle à la lumière des droits fondamentaux
Egilea: FONTAINE, Marion
LABURPENA: Diskurtso instituzional eta politikoan «elkartasun» kontzeptua
gero eta gehiagotan entzuteak argi uzten du «errefuxiatuen krisia», beste ezeren
gainetik, Europar Batasunaren elkartasun-krisia dela. Are gehiago, estatu kideen
elkarrekiko konfiantza zalantzan jartzen duen balio-krisi batean gaudela erakusten
du. Artikulu honetan, zuzenbidea eta praktika juridikoa aztertzen dira, «elkartasun»
eta «elkarrekiko konfiantza» printzipioen arteko harremanaren nondik norakoak aztertzeko.
Bi kontzeptu horiek Batasunaren egiturazko printzipioak dira, eta halaxe
erakusten dute asiloaren eta Europako atxilotze-aginduaren inguruko oinarrizko
eskubideei buruzko auziek. Hain zuzen ere, askatasun-, segurtasun- eta justizia-esparruaren
barruan, elkartasunaren eta konfiantzaren diptikoak bere tokia dauka,
eta bi eremuen arteko interakzioa eta harremana oso lotuta daude oinarrizko eskubideak
babesteko manamenduarekin.
HITZ GAKOAK: Elkartasuna. Elkarrekiko konfiantza. EBren balioak. Askatasun-segurtasun, eta justizia-esparrua.
Azken aldaketako data:
