Eusko Jaurlaritzak euskal familiei bizitza pertsonala, familiakoa eta lanekoa uztartzen laguntzeko duen konpromisoak bi hamarkada baino gehiago daramatza familia-politiketan.

2000. urtean Seme-alabak dituzten Familiei Laguntzeko Erakunde arteko I. Plana argitaratu zen. Plan horren helburu nagusia seme-alabak dituzten familia guztiei laguntzea da, haien tipologia eta osaera edozein izanik ere. Hazteko asmoarekin sortu da, familiako gastua Europar Batasuneko herrialde sozialki aurreratuenen gastuarekin parekatzeko hasiera gisa. Neurri ekonomiko-fiskalen, laguntzako gizarte-zerbitzuen, familia eta lana bateragarri egiteko neurrien eta sentsibilizazio-neurrien multzoa ezartzen du. Helburua da seme-alabak dituzten familiei arreta eta babesa ematea, beren nahiak familia- eta lan-eremuan bete ahal izateko.

Familiei Laguntzeko II. Plana (2006) familia-aniztasunarekiko errespetuaren printzipioan oinarritzen da, familia-motaren araberako diskriminazio oro saihesten saiatuz, eta familia-modalitate desberdinen eta haien seme-alaben eskubideak sustatu eta babestea proposatzen da. Onartzen du, gainera, bizikidetza-harreman guztien oinarria kideen autonomian eta garapen pertsonalean, eskubide- eta betebehar-berdintasunean, seme-alabak hazteko eta hezteko erantzunkidetasunean, mendeko pertsonen arretan eta etxeko lanak egitean oinarritutako harreman-eredua izan behar dela. Plan honek familiaren alde jarduteko dauden gailuak eta tresnak antolatzen eta antolatzen ditu. Aurreko etapan aplikatu ziren seme-alabak dituzten familiei laguntzeko neurriak zabaltzen ditu eta laguntza berriak sartzen ditu. Hala, 6 urtetik beherako seme-alabak zaintzeko eszedentziagatiko edo lanaldia murrizteagatiko laguntza-programekin jarraitzen du, langile autonomoei ere zabalduz, eta mendekotasuna edo desgaitasuna duten pertsonak zaintzeko eszedentzia edo lanaldi-murrizketarako laguntza-lerroa abian jartzen du. Bestalde, haur-eskola batean lanposturik ez duten 2 urtetik beherako haurrentzat zaintzaileak kontratatzeko programa berri bat sortu du.

Familiei Laguntzeko abenduaren 12ko 13/2008 Legeak balio handia ematen dio gizabanakoa gizarte- eta komunitate-bizitzan txertatzeko prestakuntzan eta haren pertsonalismoaren garapenean familiak duen zeregin garrantzitsuari. Familia-ingurunea kideen baterako bizitza-proiektua egiteko espazio gisa identifikatzen du. Proiektu horrek kide bakoitzaren autonomia eta berdintasuna errespetatu behar ditu, eta, bertan, erantzukizunak izan behar dira lagatzaileak, ondorengoak eta mendetasun-egoeran dauden beste pertsona batzuk zaintzeko eta artatzeko. Lege horrek kontziliazioarekin lotutako alderdiak arautzen ditu, eta bermeekin ezartzen ditu familientzako eta enpresentzako laguntza-ildoak.

EAEko Familiei Laguntzeko Erakunde arteko III. Planak (2011) kontziliazio erantzukidea sustatzeko neurri ugari biltzen ditu, besteak beste, familia eta lana bateragarri egiteko laguntzei eustea, eskola-ordutegiak malgutzen dituzten eta bateragarritasuna errazten duten eskolaz kanpoko ekimenei laguntzea, haurren zaintzaileen sare komunitarioen zerbitzua egokitzea, kontziliazioari buruzko sentsibilizazio- eta hedapen-programak eta -kanpainak garatzea, kontziliazio-kanpainei buruzko sentsibilizazio- eta informazio-kanpainak egitea, kontziliazioaren eta erantzunkidetasunaren mantentze-lanak egitea.

Erakunde arteko III. Plan honen ebaluazio-txostenak (2017ko urtarrila) zenbait alderdi kezkagarri uzten ditu agerian, hala nola ugalkortasunak eta haurren pisuak behera egitea euskal egitura demografikoan, familia-prestakuntzan eta lehen jaiotza-adinean izandako atzerapena eta emakume bakoitzeko batez besteko seme-alaben kopuruaren murrizketa. Nabarmentzekoa da, gainera, biztanleek zailtasunak dituztela bizitza pertsonala, familiakoa eta lanekoa uztartzeko eta nahi den familia-proiektua gauzatu ahal izateko.

Enplegu eta Gizarte politiketako Sailak Familian eta Haurtzaroan Inbertitzeko Estrategia bat egitea sustatzen du, Familiaren Euskal Kontseiluak 2017ko abenduan aho batez onartutako eta Eusko Jaurlaritzak, foru-aldundiek eta Eudelek 2018ko urtarrilean publikoki sinatutako Familien eta Haurren aldeko Euskal Itunean zehazten dena. Ondoren, Eusko Legebiltzarrak 2018ko martxoan estrategia horri atxikitzen zaio.

Itun hori da Euskadin haurren eta familien politikak estrategikoki antolatzeko ibilbide-orria, eta zenbait lehentasun estrategiko eta konpromiso ezartzen ditu, besteak beste:

• Gurasoek seme-alabei behar duten denbora guztia eskaini ahal izatea erraztea, familien premiei begira gizarte-denbora egokiago antolatzea sustatuz eta gizarte-antolaketa erantzunkidea bultzatuz.
• Gai horiekin zerikusia duten eragile pribatuak sentsibilizatzea, batez ere lan-harremanetan zuzenean inplikatuta daudenak, hala nola sindikatuak eta ugazaben elkarteak, eragile publiko eta pribatuen arteko lotura beharrezkoa baita.

Euskal Autonomia Erkidegoko Familiei Laguntzeko Erakunde arteko IV. Plana (2018-2022), 2018ko ekainean onartua, Euskal Itunean 2018-2022 urteetarako hartutako konpromisoak abian jartzeko tresna gisa aurkeztu da, eta erakunde-ekintza ardatz estrategiko, helburu eta neurri zehatzetan zehaztu da. Plan hau bost ardatz nagusitan banatzen da. Bigarren ardatza bizitza pertsonala, familiakoa eta lanekoa bateratzen eta seme-alabak zaintzen erantzunkidetasuna lortzen laguntzea da. Horretarako, 2 helburu orokor eta 19 neurri zehatz ezartzen dira, kontziliazio erantzukideari hainbat ikuspegitatik aurre egiteko, familiei bizitza profesional, pertsonal eta familiarraren garapen osoa erraztuko dien bloke koherente eta oso bat eskainiz.

Neurri horien artean, honako hauek nabarmentzen dira: enpresei laguntzeko ekimenak sortzea, kontziliazio-diagnostikoak eta -planak egin ditzaten; haien lana aitortzea; familia kalteberentzako kontziliaziorako laguntza ekonomikoak hobetzea; laguntza-lerro bat sortzea, haurdun ez dagoen gurasoaren jaiotzagatiko baimen-asteak parekatzeko; gizarte-sentsibilizazioa, etxeko erantzunkidetasunari buruz, hazieran eta zainketetan, kontziliazioa kontziliazio partekatuari buruzko informazioa emateko, kontziliazioa kontziliazioa kontziliazio partekatuan egiteko, martxan jartzeko...