iz. K.a. II. mendean Jerusalemen bizi eta judaismoaren eta helenismoaren arteko borrokan gidari izan zen familia judu bateko kidea. v Makabearren liburua. Testamentu Zaharreko lau libururen izena. Lehenengo bi liburuak Eliza katolikoaren kanonaren barne daude; beste biak apokrifoak dira.
