Kultura eta Hizkuntza Politika Saila

Euskal Instrumentuak


Aerofonoak >> Xirolarrua, Bota, Gaita

 Hona hemen soinu-tresna honen zatiak: Tutu melodikoa, "ronkoia", haize-zakua eta haize-puztaria. Agertutako dokumentu idatziek eta Euskal Herriko toki askotan dauden dokumentu ikonografikoek garbi uzten dute, inguruko herrietan bezala, gurean ere halako soinu-tresnak erabili izan direla.

Ez dago garbi zenbateraino erabiliko ziren, zeren, dokumentu zaharretan, askotan ezin dugu argitu "gaita" hitzaren atzetik "dultzaina" ala "xirolarru"-motako soinu-tresna dagoen. Baina badakigu Arabako Errioxa aldean halako soinu-tresnak erabiltzen zirela. Oion herriko 1611. urteko dokumentu zahar batek honela dio: ...Sortzez Garbiaren festetako "bota" jotzeagatik gaitariari hirurogeita hamazazpi ogerleko ordaindu zitzaizkion. Gure ustez, "Bota" izena zahato gisako haize-zakuagatik hartuko zuen. Hona hemen zer dioen A. Donostiak: ... Badirudi XIII. mende bukaeran eta XIX.aren hasieran, Arabako herri batzuetan ez zela danbolina jotzen. "Arabako hegoaldean horren ordez gaita galiziarra jotzen da (Donostia, 1952). Inguru horretako Erioxako zenbait herritan mende honen hogeiko hamarkadan artean ere entzuten zen soinu-tresna hau. Horko ikertzaile-talde batek azken urte hauetan egindako ikerteta sakon eta berreraiketa-lanaren ondoren, gaur egun berriz ere ikusi, jo eta entzun dezakegu soinu-tresna hau.

Azken eguneratzea: 2006/02/06