Euskal Herriaren beste muturrean, geografikoki zein klimatologikoki, Euskal Herriko eremu mediterraniarrak bere jaietako ospakizunetan ukitu mediterraniar eta anitza eskaintzen du.
Lehenik, Arabako Errioxa aipatuko dugu, eskualde honek kulturari dagokionez inguruko beste herri batzuekin lotura du eta, hala, udaberri eta uda partean, opor sasoian bete-betean dela, ospatzen dituzten zaindarien jaietan prozesioak eta erritoak uztartzen dira.
Euskal Herriaren beste muturrean, geografikoki zein klimatologikoki, Euskal Herriko eremu mediterraniarrak bere jaietako ospakizunetan ukitu mediterraniar eta anitza eskaintzen du.
Lehenik, Arabako Errioxa aipatuko dugu, eskualde honek kulturari dagokionez inguruko beste herri batzuekin lotura du eta, hala, udaberri eta uda partean, opor sasoian bete-betean dela, ospatzen dituzten zaindarien jaietan prozesioak eta erritoak uztartzen dira.
Ekoran, Santo Domingoren omenezko jaian Bercijanako Andre Mariaren dantza edo Katearen Dantza egiten dute, dantza hau Andre Mariaren irudia eliza batetik besterako ibilbidean dantzatzen da irudiaren aurrean. Biasterin, San Juan jaietan, bertako bandera astintzeko ospakizuna eta Erramu Dantza egiten da. Eltziegon, iraileko Plazako Andre Mariaren ospakizunean Zuhaitza, Lau Kale eta Jota izeneko dantzak egiten dira. Oionen, berriz, neguan, Zaindarien Dantza eta Cachiaren dantza berezia egiten dira. Azken dantza hau udal bandera jasotzerakoan egiten da eta bertan arlekin itxurako jantzia daraman eta Cachi izena duen pertsonaia batek banderaren azpian jirak eta birak ematen ditu lurrean.
Eskualde honetako herririk gehienetan azaltzen da bufoi itxurako pertsonaia hau; alabaina, izen desberdinak hartzen ditu: Cachimorro, Cachirulo edo Cachibobo eta/edo Bastonero. Pertsonaia honek dantza zuzendu eta gidatzeaz gain, jendeak ondo pasa dezan lortzen du, kasuak kasu.
Euskal Herri mediterraniarreko beste eskualdeak, Nafarroako Erriberak alegia, inguruko herrietan izan du eragina. Kortes, Fustiñana, Ablitas, Monteagudo, Murtxante, Erripazuloaga edo Buñuel bezalako herrietan, Dance edo Paloteado izeneko ikuskizuna interpretatzen dute. Ikuskizun historiko honek bertsotan antolatutako antzerkia eta dantza uztartzen ditu eta Erdi Aroko jatorria duten hainbat elementu gogorarazten ditu: artzain-burua, morroi-nagusia... Bestalde, arku, zinta eta makila dantzak ditugu.
