Arreta Soziosanitarioa

Dekretu hau, Euskadiko Justizia Administrazioan euskararen erabilera normalizatzeko Plan bat onartuta osatuko da.

1. Justizia Administrazioaren zerbitzuko Kudeaketa Prozesal eta Administratiboko, eta Izapidetze Prozesal eta Administratiboko, Laguntza Judizialeko kidego, eta Auzitegiko Medikuen eta Laborategiko Laguntzaileen kidegoko langileen lanpostu-zerrendako lanpostu guztiei hizkuntza-eskakizunak eta, behar izanez gero, derrigortasun-data ere izendatzeko agintzea.

2. Unitateak eta azpiunitateak katalogatzea, hizkuntza-eskarietarako, herritarrekiko harremana zuzenagoa edo zeharkakoagoa den eta laneko harreman-arloa nolakoa den oinarritzat harturik.

   Horrela, unitateak edo azpiunitateak herritarrengandik duen hurbiltasuna ikusirik, eta organo judizialen prozeduretan, zerbitzu komunetan eta Fiskaltzaren, Auzitegiko Medikuntzako Euskal Erakundearen eta gainerako bulegoen jardueretan ¿betiere Botere Judizialari buruzko Lege Organikoaren 530. artikuluan ezarritako eremu funtzionalean- parte hartzeko dituen beharren arabera, behar batzuk ezartzen dira, eta behar horietan oinarrituta ezartzen dira euskalduntze-prozesuaren derrigortasunak.

   Bestalde, euskarak bulegoa dagoen barruti judizialean edo eremuan duen ezarpenari buruzko indize soziolinguistikoarekin aipatutako funtzio eta eginkizunen zerrendak, Dekretu honen 10.3 artikuluan araututa dagoenak, gai kuantitatibo bat ezartzen du, hizkuntza-betebeharra duten plazak zein diren erabakitzeko, eremu horietako herritarrei ematen zaien zerbitzu publikoa kontuan harturik.

3. Euskaran trebatzeko ikastaroen horniketa arautzea, hizkuntza-eskakizunak izendatzeko prozesuaren eta lanpostu-zerrendetako eta banako euskara-planetako derrigortasun-daten arabera.

4. Bulego judizial eta fiskaletan eta zerbitzu komunetan euskara erabiltzeko programak arautzea.

5. Organo judizial, zerbitzu komun eta fiskaltza guztietan administrazioko unitate, azpiunitate edo dotazio elebidunen eraketa funtzionala egitea, hizkuntzaren ikuspegitik unitate-motatzat hartuta.

2. ¿ Euskara jakitea eskatu ahal izango da, dagokien lanpostu-zerrendetan hala ezarrita badago. Gainerako kasuetan, meritutzat joko da, bai Justizia Administrazioaren zerbitzuko Kudeaketa Prozesal eta Administratiboko, eta Izapidetze Prozesal eta Administratiboko, Laguntza Judizialeko kidegoei, eta Auzitegiko Medikuen eta Laborategiko Laguntzaileen kidegoei buruzko Botere Judizialaren Lege Organikoan, bai kidego horietan sartzeko 1451/2005 Errege Dekretuan aurreikusitakoarekin bat etorriz.

3. ¿ Dekretu honen aplikazio-eremua osatzen duten lanpostuak eskuratu eta horietan aritzeko behar diren euskarazko hizkuntza-gaitasun mailak 2.a eta 3.a dira. Maila horiek apirilaren 15eko 86/1997 Dekretuan araututa daude. Dekretu horren bidez, Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazio Publikoetan euskararen erabilera normalizatzeko prozesua arautzen da.

• Epailearen laguntzaileak: 2. hizkuntza-eskakizuna.

• Laborategiko laguntzaileak eta izapidetzaileak: 2. hizkuntza-eskakizuna.

• Kudeatzaileak: 3. hizkuntza-eskakizuna.

• Auzitegiko medikuak: 3. hizkuntza-eskakizuna.

2. ¿ Bost urteko epealdi bakoitzaren amaieran, ebaluazio bat egingo da, helburuak zein neurritaraino bete diren ikusteko eta behar diren aldaketak egiteko. Horretarako, justizia alorrean eskumena duen sailak ebaluazio eta jarraipen txosten bat egingo du Dekretu honen betearazpenari buruz. Txosten horrek administrazioaren baliabideak lehenesteko balio izango du, hurrengo epealdirako ezarritako helburuen lorpenean. Sindikatuei helaraziko zaie txostena.

3. ¿ Ebaluazio eta jarraipen txostena hizkuntza-politikaren alorrean eskumena duen sailaren irizpenean jarriko da.

2. ¿ Zerbitzu bakoitzak dituen funtzioen arabera, lehentasun-maila desberdinak esleituko dira. Organo judizialetan eta lehentasunezko zerbitzu komunetan, derrigorrezko hizkuntza-eskakizunak esleitzeko abiada eta hizkuntza-eskakizunen ehunekoa gainerako organo eta zerbitzuetakoak baino handiagoak izan litezke.

3. ¿ Hizkuntzaren ikuspegi huts-hutsetik, plangintza honako lehentasun hauen arabera antolatuko da:

   1. Lehentasunezko unitateak: Erregistro Zibilak, herritarrei ahoz nahiz idatziz laguntzea eginkizun nagusi duten unitateak, euskararen ezarpena % 50etik gorakoa duen indize soziolinguistikoa duten barruti judizialetako unitateak eta komunikazio-egintzen zerbitzu orokorretakoak joko dira halakotzat. Herritarrekiko harremana estuagoa eta urrunagoa den eta barruti judizialeko maila soziolinguistikoa zein den kontuan harturik, honako lehentasun hauek ezarriko dira:

      • Lehen mailako lehentasuna: herritarrentzako informazio-unitateak.

      • Bigarren mailako lehentasuna: zerbitzuak, unitateak, azpiunitateak, bake-epaitegiak eta erregistro zibilak, baldin eta euskararen ezarpena % 65etik gorakoa duen indize soziolinguistikoa badute.

      • Hirugarren mailako lehentasuna: zerbitzuak, unitateak edo/eta azpiunitateak, baldin eta euskararen ezarpena % 50etik 65era bitartekoa duen indize soziolinguistikoa badute, bai eta bigarren mailako lehentasuna esleituta ez daukaten gainerako bake-epaitegiak eta erregistro zibilak ere.

      • Laugarren mailako lehentasuna: komunikazio-egintzen zerbitzu orokorrak, eta adingabe eta familien prozedurak izapidetzen dituzten unitateak edo/eta azpiunitateak, baldin eta euskararen ezarpena % 50etik gorakoa duen indize soziolinguistikoa badute.

   2. Lehentasunik ez duten unitateak:

      • Unitate orokorrak: gainerako zerbitzuak, unitateak edo/eta azpiunitateak, salbu eta lehntasunezkotzat jotakoak eta bereziak.

      • Unitate bereziak: jendearekin harreman gutxien duten unitateak: artxiboak, patologia eta mezulari zerbitzuak eta antzekoak, zernahi dutelarik euskara-ezarpenaren indize soziolinguistikoa.

4. ¿ Adierazitako modalitateetan lehentasunezkotzat jotako unitateak Unitate Elebiduntzat hartu ahal izango dira, unitateko kideen % 80k edo gehiagok euskara-maila egokia badu, espedienteak herritarrek hautatutako hizkuntzan izapidetu ahal izateko. Unitatearen izaera eta eragin biderkatzailea ere hartuko dira kontuan, bai eta hizkuntza-gaitasun eta egituraren eta dituen karrerako funtzionarioen arteko oreka ere.

5. ¿ Herritarrei ahoz nahiz idatziz laguntzea egiteko nagusitzat duten unitate edo azpiunitateetan, derrigortasun-data ezarriko zaie postu guztiei.

6. ¿ Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Sailak behar diren neurriak bultzatuko ditu lehentasunezko organo eta zerbitzuetan euskara zerbitzu-hizkuntza nahiz lan-hizkuntza modura erabil dadin. Horretarako, arian-arian bultzatuko dira euskara organo eta zerbitzu judizialetan gehiago erabiltzeko programak. Era berean, lehentasunezko organo eta zerbitzuetan dihardutenek lehentasuna izango dute hizkuntza arloan trebatzeko ikastaroetan onartuak izateko, dekretu honen VII. eta VIII. kapituluetan ezarritakoari jarraituz.

7. ¿ Dekretu honen ondorioetarako, zerbitzu-hizkuntza da herritarrekiko eta beste administrazioekiko harremanetan erabiltzen den hizkuntza. Ondorio berberetarako, lan-hizkuntza zerbitzu-hizkuntza ez ezik administrazioaren barne harremanetan erabiltzen den hizkuntza ere bada.

• Lanpostuak herritarrekin duen harremana zein neurritaraino den zuzena. Arlo hau lehentasunezkoa da.

• Lanpostuaren erantzukizun-maila, batez ere unitateen antolaketa eta kontrol funtzioei dagokienez.

• Lanpostuaren autonomia-maila, berezko dituen funtzioak eta eginkizunak egiteko orduan.

• Hizkuntzaren erabilerak lanpostuan egin beharreko eginkizunak betetzean duen pisua, kidegoen arabera, prozesuak izapidetzeko, egintzak dokumentatzen laguntzeko eta herritarren kontsulta eta komunikazioei kasu egiteko dituzten egitekoei dagokienez.

• Laneko jardueran harreman ugari izaten den eta harreman horiek nolakoak diren, euskara barruti judizialean duen ezarpena adierazten duen indize soziolinguistikoarekin zuzeneko konkordantzia duela.

  2. ¿ Euskara jakin beharra baldintzatzat duten eta lanpostuen zerrendan sartuta dauden lanpostuen funtzio nahiz eginkizunen arlo kuantitatiboa nahiz kualitatiboa baloratzeko, artikulu honen lehenengo paragrafoan aipatzen diren gaiak hartuko dira kontuan. Herri-administrazioak aurre egin beharreko hizkuntza-errealitate horretarako hurbilketa modura, ahaleginak egingo dira dekretu honen aplikazio-eremuko lanpostuen dotazio-ehunekoa, bosna urteko bi plangintza-etapak bukaturik derrigortasun-data izan behar dutela uste dena, txikiagoa ez izaten euskarak barruti judizialean duen ezarpena adierazten duen indize soziolinguistikoa baino. Ehuneko hori, ordea, gainditu daiteke, hizkuntza-eskakizuna duten funtzionarioen kopuruak horretarako bidea ematen badu.

  3. ¿ Ondorio horietarako euskararen ezarpena adierazten duen indize soziolinguistikoa honela lortzen da: euskaldunen ehunekoari erantsi behar zaio ia euskaldunen ehunekoaren erdia (euskaldunen % gehi ia euskaldunen erdia). Bosna urteko bi etapetako bakoitzarentzat kalkulatuko da, populazioaren euskara-jakintzari buruzko datuetatik abiatuta. Datu horiek populazioaren eta etxebizitzaren azken zentsu edo estatistikatik aterako dira, horien emaitzak Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkarian argitaratu badira etapa horren hasierarako eta alderdi judizial bakoitzari dagokionez.

1. ¿ Dagokien hizkuntza-eskakizuna egiaztatu duten titularren dotazioak.

2. ¿ Hutsik dauden dotazioak.

3. ¿ Derrigorrezko hizkuntza-eskakizuna ezartzeko eskatu duten titularren dotazioak. Eskari asko egonez gero, euskara-maila altuena duten funtzionarioek, edo subsidiarioki, funtzionariorik gazteenek izango dute lehentasuna.

4. ¿ Lanpostuaren hizkuntza-eskakizuna kontuan hartuta, euskara-maila altuena duten titularren dotazioak.

5. ¿ Hizkuntza-eskakizuna egiaztatu beharrik ez duten titularren dotazioak (lehentasuna izango dute titular zaharrena duten dotazioek).

6. ¿ Titular gazteenak dituzten dotazioak.

7. ¿ Lanpostuan antzinatasun gutxien duten titularren dotazioak.

2. ¿ Dagokion aldiko helburuen adierazle diren ehunekoak lortze aldera, lanpostuen zerrendaren bidez ezarriko dira derrigorrezko hizkuntza-eskakizunak. Era berean, lanpostu berriak sortzeko, lanpostu bakoitzari bere hizkuntza-eskakizuna ezarri beharko zaio, bere izaera berezia aitortu beharko da, iraungitako derrigorrezko dataren edo atzeratutako derrigorrezko dataren ondorio bada. Azken kasu horretan, hori dela-eta lanpostuaren orokor-izaerak etorkizunean izan ditzakeen aldaketen berri eman beharko da.

2. ¿ Justizia Administrazioko ofizialen, laguntzaileen eta agenteen kidegoetako eta auzitegiko medikuen eta laborategiko laguntzaileen kidegoetako funtzionarioek egiaztatu ahal izango dituzte hizkuntza-eskakizunak, Euskal Autonomia Erkidegoko administrazioetan euskararen erabilera normalizatzeko prozesua erregulatzen duten arauetan zehaztuta daude hizkuntza-eskakizunak. Honela egiaztatuko dira:

   1. Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundeak ezarritako probak gaindituz, administrazioan sartzeko hautatze-prozeduretarako eta lanpostuak betetzeko lekualdatze-lehiaketetarako deialdiekin bat etorriz. Proba horietan, euskarazko hizkuntza-gaitasunaren mailak 2., 3. eta 4. hizkuntza-eskakizunak dira.

   2. Horretarako Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundeak aldiro-aldiro egiten dituen deialdi arruntetara aurkeztuz.

3. ¿ Funtzionarioek egiaztatutako hizkuntza-eskakizunen balioari eta eraginari dagokionez, apirilaren 15eko 86/1997 Dekretuaren 36. eta 37. artikuluetan ezarritako araubide orokorra aplikatuko da, dekretu horren bitartez arautzen baita Euskal Autonomia Erkidegoko herri-administrazioetan euskararen erabilera normalizatzeko prozesua.

Bestalde, Euskal Autonomia Erkidegoko Justizia Administrazioaren zerbitzura dauden langile guztiei, dekretu honen aplikazio-eremuan daudenez, apirilaren 15eko 86/1997 Dekretuaren 41. artikuluan aurreikusitako baliozkotze-erregimena aplikatuko zaie.

1. Ahozko komunikazioa:

   • Hartzaile jakinik gabeko ahozko mezuak, esaterako, erantzungailu automatiko, bozgorailu eta antzekoen bidez emandakoak, euskaraz eta gaztelaniaz zabalduko dira, hurrenkera horri jarraituz.

   • Euskara-ezagupenak dituzten langileek euskaraz hartuko dituzte herritarrak, eta gero, erabiltzaileek aukeratzen duten hizkuntzan jarraituko dute. Erabiltzaileak euskaraz hitz eginez jotzen badu funtzionarioarengana, edo euskaraz kasu egin diezaiotela eskatzen badu, eta funtzionarioak behar beste ezagupen ez badu, laguntza eskatuko die langile elebidunei.

2. Idatzizko komunikazioa: herritarrei bidali beharreko jakinarazpenak eta zitazioak euskaraz eta gaztelaniaz idatzita egongo dira. Hori guztiori, Euskararen Erabilera Arautzeko 10/1982 Legearen 8. artikuluan ezarritakoari kalterik eragin gabe.

   2. ¿ Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Sailak bitartekoak eta baldintzak jarriko ditu, honako hauek gerta daitezen:

      1. Herritarrentzako edozein komunikaziotan euskara erabil dadin: zuzeneko ahozko harremanetan, bozgorailu bidezko mezuetan, komunikazio edo informazio idatzian, eta are teknika eta bitarteko elektroniko, informatiko edo telematikoen bidezkoetan, hala nola Internet, faxa, posta elektronikoa eta antzekoak.

      2. Herritarrei zuzenean bidali beharreko izapidetzea elebiduna izan dadin, batez ere jakinarazpenak, zitazioak, errekerimenduak eta epatzeak.

2. ¿ Hirugarren hizkuntza-eskakizunera arteko ikastaroak Helduen Alfabetatze Berreuskalduntzerako Erakundeak (HABE) emango ditu. Laugarren hizkuntza-eskakizuna prestatzeko ikastaroak, berriz, Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundearen bitartez emango dira.

1. Derrigortasun-data ezarrita daukan dotazioa duten langileak, beren kidegoari dagokion hizkuntza-eskakizuna oraindik egiaztatu ez dutenak.

2. Lehentasunezkotzat jotako organo, zerbitzu edo unitateetako langileak.

3. Kidegoari dagokion hizkuntza-eskakizunetik hurbilen den euskara-maila duten langileak.

4. Euskara erabiltzeko programetan ari diren organoetako langileak.

5. Euskara-maila bera duten eskatzaileen artean, lan-zentroan antzinatasun handiena duenari emango zaio lehentasuna.

6. Maila eta antzinatasun berbera duten langileen artean, justizia arloan eskumena duen sailak aurreko ekitaldietan eskainitako ikastaroetan aprobetxamendu handiena egin duenari emango zaio lehentasuna.

7. Aipatutako irizpideak nahiko ez badira, langile gazteenari emango zaio lehentasuna.

   2. ¿ Lehentasun-maila bakoitzean, hurrenkera honi jarraituko zaio:

      • Karrerako funtzionarioak.

      • Hutsik dagoen lanpostu bat betetzen ari diren funtzionarioak.

      • Gainerako bitarteko funtzionarioak.

2. ¿ Banakako planak honako hauek jasoko ditu:

   • Hasierako euskara-maila eta lortu beharreko hizkuntza-eskakizuna.

   • Prestakuntza-aldiaren iraupena, hau da, hartu beharreko klase-orduen kopurua.

   • Egutegia.

   • Funtzionarioaren onespena.

3. ¿ Prestakuntzako banakako planen iraupena bost urtekoa izango da gehienez. Iraupena planean bertan zehaztuko da, kasuan kasu.

4. ¿ Prestakuntza-prozesuaren jarraipena ikastaroen aprobetxamenduaren menpe egongo da, euskara-ikastaroen urteko deialdiak horri buruz zer dioen oinarritzat harturik.

Hitzarmen horiek helburu hauek izango dituzte:

• Justizia Administrazioko langileei ezarritako hizkuntza-eskakizunetako oinarrizko edukiei doitutako programak eta materialak egitea, egokitzea eta homologatzea.

• Justizia Administrazioko langileentzako ikastaroak ematea, 2., 3. eta 4. hizkuntza-eskakizunetan eskatzen den gaitasuna lor dezaten.

• Justizia Administrazioko langileei autoikaskuntzarako baliabideak eskaintzea, euskara ikas dezaten.

• Hizkuntza-eskakizunak egiaztatzeko probak.

Amurrio: % 34,04

Vitoria-Gasteiz: % 27,78

Balmaseda: % 23,77

Barakaldo: % 24,05

Bilbao: % 32,09

Gernika-Lumo: % 82,28

Getxo: % 39,38

Durango: % 60,55

Azpeitia: % 85,11

Bergara: % 69,49

Donostia-San Sebastián: % 51,70

Eibar: % 68,28

Irun: % 47,46

Tolosa: % 74,76

Atzeratutako derrigortasun-data horiek bukatutzat joko dira lanpostua hutsik geratzen bada edo lanpostuaren titularrak ezarritako derrigortasun-data baino lehenago egiaztatzen badu hizkuntza-eskakizuna. Aldaketa hori gertatzeko, Lanpostuen Zerrenda ere aldatu beharko da.

Vitoria-Gasteizen, 2008ko uztailaren 29an.

Lehendakaria,

JUAN JOSÉ IBARRETXE MARKUARTU.

Ogasun eta Herri Administrazio sailburua,

IDOIA ZENARRUTZABEITIA BELDARRAIN.

Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza sailburua,

JOSEBA AZCÁRRAGA RODERO.

Kultura sailburua,

MIREN KARMELE AZKARATE VILLAR.