Arreta Soziosanitarioa

Euskal Autonomia Estatutuak 16. artikuluan ezartzen du Euskal Autonomia Erkidegoaren eskumena dela irakaskuntzaren arloa, oso-osorik, maila eta gradu guztietan. Horrez gain, betiere, bete beharrekoak dira Konstituzioko 27. artikulua, hura garatzen duten lege organikoak, Konstituzioko 149.1.30 artikuluan Estatuari egotzi zaizkion eskumenak eta hura betetzeko eta bermatzeko beharrezkoa den goi mailako ikuskatzea.

Transferentzien Batzorde Mistoaren erabakiz, autonomia erkidego honi eskualdatu zitzaizkion nabigazio eta arrantza irakaskuntzako baliabide materialak eta langileria. Eskualdatze horren baldintzak bi dekretutan daude jasota, hots, 1981eko abenduaren 29ko 3391/1981 Errege Dekretuan (1982ko urtarrilaren 28 BOE) eta 1982ko otsailaren 1eko 11/1982 Dekretuan (1982ko otsailaren 13ko EHAA, 19. zenbakia).

Egiteko horien artean dira honako hauek: nabigazio eta arrantzako irakaskuntza zentroetako langileen beharrizanei buruzko aurreikuspenak prestatu eta onartzea; institutu politeknikoak, ikastetxeak eta eskolak sortu, eraldatu, handitu, sailkatu eta kentzea; ikasketa programak, planak eta orientazio pedagogikoak prestatu eta onartzea, bai bide arruntaz, bai esperimentu gisa; irakasleak eta irakasle ez diren langileak izendatu, lekualdatu, mailaz igo, hobetu eta mugitzea; eta nabigazio eta arrantza arloko zentroen zuzenbideko eta administrazioko araubidea zehaztea.

Nekazaritzako, landa inguruneko eta nabigazio nahiz arrantzako heziketa, Nekazaritzaren eta Arrantzaren Garapeneko Sailburuordetzari esleitutako eskumena da. Halaxe dago zehaztuta 290/2005 Dekretuko 8. artikuluan (2005eko urriaren 11ko Dekretua, Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Sailaren egitura organikoa eta egitekoena finkatzen duena ¿2005eko urriaren 25eko EHAA, 203. zk.¿). Landaren eta Itsasertzaren Garapeneko Zuzendaritzan datza nabigazio eta arrantzako heziketa antolatu eta kudeatzeko eskumena, bai eta kirol nabigazioko titulu eta irakaskuntzen arloa antolatu eta kudeatzekoa ere (11. artikulua, o eta p letrak).

Egun, Pasaiako Itsas Arrantzarako Ikastetxe Politeknikoak ematen du nabigazio eta arrantzako heziketa. Ikastetxe hori Arrantza Eskola gisa hasi zen, 1940an. Hainbat aldaketaren ondoren, itsas eta arrantza lanbideetako tituluei dagozkien mota guztietako eskolak emateko eta azterketak egiteko gaitasun osoa duten itsas arrantzarako bost institutu politeknikoetatik bat da.

1981ean Euskal Autonomia Erkidegoaren eskuetara igaro zenez geroztik, ikastetxearen antolakuntza egiturak ia ez du aldaketarik izan. Hala ere, nabigazio eta arrantzako heziketa egiten den inguruneak bilakaera etengabe eta sakona izan du. Horrenbestez, zaharkitua geratu da ikastetxea, eta ez du bere zerbitzuak egiteko egitura egokia.

Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Sailak, 2004an, Administrazioa Eraberritzeko Bulegoko Zuzendaritzari eskatu zion azterlan bat egin zezala: garai berriei zegokien antolakuntza proposatuko zuen azterlana. Lan horrek, abiapuntu gisa, identifikatu egin zituen ikastetxearen kanpo bezeroak eta ikastetxe horrek izatez erantzun behar zien beharrizanak. Hala, bada, antolakuntzaren taxuak ikastetxearen "izan beharra"ri erantzun behar zion, gaur egungo jardunbide eredua gorabehera.

Kanpo bezeroen beharrizanak identifikatuta, beharrizan horiek asetzeko egin beharko zituen egitekoak zehaztu ziren. Egindako analisiak agerian utzi zuen organigrama ofizialeko postuak zenbateraino zeuden aldenduta beharrezko jotzen ziren haietatik.

Funtsean, nabigazio eta arrantzako heziketa zerbitzuaren gaur egungo kudeaketaren ordez bestelakoak bilatzera bultzatzen duten arrazoiak hiru dira: kanpo bezeroek adierazitako beharrizanei modu eraginkor eta lasterrean erantzutea; antolakuntza malgua izatea, batik bat langileria arloan, nabigazio eta arrantzako irakaskuntzaren dema berriei heldu ahal izateko moduan; eta arrantzaren oso mendean diren aldeetako garapena bultzatu beharra, itsasertzeko ekintza taldeak garatuz eta prestatuz.

Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Sailari atxikia den Itsasmendikoi SA sozietate publikoak badu esperientzia heziketa lanetan. Hori kontuan izanik, orain Pasaiako Itsas Arrantzarako Ikastetxe Politeknikoak ematen duen heziketa sozietate horren esku uzteko aukera aztertu da.

Itsasmendikoi SA sozietate publikoa, Euskal Autonomia Erkidegoko landa heziketa, sustapen eta garapenerako zentro integrala da, eta nekazaritzako heziketa zerbitzua kudeatzen du, 1997ko ekainaren 24ko 154/1997 Dekretuaz (1997 ekainaren 30eko EHAA, 123. zenbakia, ) eginiko esleipenari jarraikiz. Funtsezko helburu hauek ditu: batetik, Euskadiko lehen sektorea modernizatu eta profesionalizatzea, belaunaldi berriek zaharrak ordezkatzea bermatuz; eta, bestetik, lurralde oreka ezartzea, halako moduz non landatarren bizi baldintzak hiritarrenen pareko izan daitezen (biztanleak finkatzea eta kulturari nahiz tradizioei eustea bultzatzeko).

Itsasmendikoi SA sozietateak aldatu egin zuen lehengo sozietate izena (Mendikoi Nekazaritza Garapenerako Institutua SA), eta sozietatearen xedea zabaldu. Aldakuntza horiek Jaurlaritzaren Kontseiluak onartu zituen, ohiko batzar unibertsal gisa eraturik, 2006ko azaroaren 14ko bilkuran. Horiek horrela, Itsasmendikoik bere gain har dezake nabigazio eta arrantzako heziketa, orain Pasaiako Itsas Arrantzarako Ikastetxe Politeknikoak egiten duena. Horrek baluke eragin onuragarri bat: izan ere, malgutasun handiagoa izango litzateke, aurrez aipatu ditugun beharrizan eta demei aurre egiteko. Eta, gainera, horrela posible litzateke nekazaritzako eta nabigazio nahiz arrantzako heziketa guztia antolakunde bakarrean biltzea, eta horrek baditu abantailak antolakuntzaren aldetik.

Pauso hori emanda, zortzigarren legegintzaldiko Eusko Jaurlaritza eratzeko koalizio hitzarmenean jasotako helburuetako batzuk lortu ahal izango lirateke: landa ingurunean biztanleria mantenduko dela bermatzea; landa eta arrantza inguruneak errespetuz eta modu sostengagarrian osotara garatzea, hango biztanleak hiritarrek gozatzen duten antzeko zerbitzu mailaz hornituz; eta sektore horietan belaunaldi berriak sartzea.

Horregatik guztiagatik, Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura sailburuak hala proposatuta, Jaurlaritzaren Kontseiluak 2006ko azaroaren 28an egindako bilkuran aztertu eta onartu eta gero,