Galesko Politika Publikoen Zentroak (WCPP) funtsezko txosten bat argitaratu du, bakardadearen esperientzian dauden desberdintasunak jorratzen dituena, eta nabarmentzen du bakardadea neurriz kanpo nola jasaten duten hainbat gizarte-taldek, hala nola gutxiengo etnikoek, migratzaileek, desgaitasuna duten pertsonek eta osasun mentaleko arazoak dituztenek. Txostenak azpimarratzen du premiazkoa dela politika publiko inklusiboak garatzea, egiturazko desberdintasun horiei heltzeko eta gizarte-ongizate bidezkoagoa sustatzeko.

"Loneliness Inequalities Evidence Review" izeneko dokumentuaren arabera, bakardadea esperientzia komuna da bizitzako etapa guztietan, baina hainbat gizarte-talderi neurriz kanpo eragiten die. Txostenaren arabera, arraza eta etnia gutxiengoek, desgaitasuna duten pertsonek, migratzaileek eta maila sozioekonomiko baxuko pertsonek, besteak beste, bakardade maila altuagoak ematen dituzte, pertsonen arteko bazterkeria, aurreiritzia eta egiturazko oztopoak bezalako faktoreen ondorioz.

Bakardadeak ez die pertsona guztiei berdin eragiten; aitzitik, hainbat faktore sozial eta estrukturalen eragin sakona du. Talde kaltetuenen artean daude arraza eta etnia gutxiengoak, ezintasunak dituzten pertsonak, migratzaileak eta maila sozioekonomiko baxuak dituzten pertsonak. Gainera, generoak eta sexu- eta genero-gutxiengoek, hala nola LGBTQ+ pertsonek, neurriz kanpoko bakardade-maila handiak dituzte, diskriminazioaren eta gizarte-bazterketaren ondorioz. Bakardadean dauden desberdintasun horiek, gizarte-bazterketako esperientziak ez ezik, identitate marjinatu anitzen elkarrekintza ere islatzen dute, eta horrek are larriagoa egiten du haien zaurgarritasuna.

Desberdintasun horiek neurtzeko, txostenak bakardadearen azterketan baliozkotutako hainbat tresna erabiltzen ditu. Metodo ohikoenen artean bakardadearen UCLA eskala (Kaliforniako Unibertsitatea, Los Angeles) eta De Jong Gierveld eskala daude, zeinak bakardade-sentimenduen maiztasuna eta gizarte-harremanetako gogobetetzea ebaluatzen dituzten. Metodo horiek hainbat azterlanetan erabiltzen badira ere, txostenak adierazten du beharrezkoa dela neurketa-eskalak modu irmoagoan eta egokituagoan erabiltzea biztanleria espezifikoentzat, hala nola gazteentzat eta gazteentzat edo gutxiengoentzat, denboran emaitza zehatzagoak eta konparagarriagoak lortzeko.

Banakako eta pertsonen arteko faktoreek bakardadean duten garrantzia:

Gizarte-desberdintasunek bakardadean eragiten duten hainbat mekanismo identifikatzen dira. Horien barruan sartzen dira pertsonen arteko bazterketa, hala nola arbuioa edo diskriminazioa, eta gizarte nagusiarekiko desberdintasunak, horiek erronkak sortzen baitituzte interakzio sozialak egiteko orduan. Esperientzia horiek bakardadea handitzeaz gain, ongizate psikologikoari eta osasunari ere kalte egiten diete, desberdintasunak are gehiago areagotuz.

Pertsonen arteko bazterketa prozesu bat da, pertsonek beren inguruko beste pertsona batzuentzat eskuragarri dauden gizarte-, hezkuntza-, lan- edo jolas-jardueretan erabat parte hartzea eragozten duena. Bazterketa hori hainbat modutan ager daiteke, bai maila indibidualean (adibidez, lankideen gaitzespena edo marjinazioa), bai maila sozialean, zerbitzuek edo baliabideek talde espezifikoen beharrak asetzen ez dituztenean.

Talde marjinatu anitzetako pertsonek, hala nola adinekoek, migratzaileek, osasun-arazo kronikoak dituzten gizabanakoek edo gutxiengo etnikoetako kideek, bakardadea esperimentatzeko arrisku nabarmen handiagoa dute. Baztertutako identitate horiek aurrez aurre dituzten zailtasunak batzeaz gain, bazterkeriaren eta bakardadearen esperientzia paregabe eta konplexuagoak sortzen dituzte.

Gainera, gizarte nagusiarekiko ezberdintasunak, gutxiengo kulturalekin edo neurodibertsitatea duten pertsonekin gertatzen den bezala, bakardade-egoerak bultza ditzake, baita zuzeneko bazterketarik ez dagoenean ere. Gehiengoarenetatik ezberdinak diren kultura- edo portaera-arauek erronkak sor ditzakete gizarte-interakzioetan, eta enpatia-ulermenik eza; horrek bakardade-sentimenduak areagotzen ditu. Testuinguru horretan, bakardadea bereizketaren bidez soilik sor daiteke, bazterketa aktiboaren ordez.

Bazterkeria-esperientziek eta -bizipenek eragin zuzena dute pertsonen ongizate psikologikoan, osasun fisikoan eta finantza-segurtasunean, eta faktore horiek, aldi berean, bakardade handiagoa eragiten dute. Gainera, bazterkeria horrek eragindako ondorio negatiboek diskriminatutako pertsonari eragiteaz gain, haren sare sozialari ere eragiten diote (lagunak, familia...). Horregatik, txostenak nabarmentzen du politiken arduradunek esku-hartze inklusiboagoak garatu behar dituztela, bakardadearen egiturazko kausa horiei heltzeko eta gizartean inklusioa eta aniztasuna sustatzeko.

Halaber, bakardade-maila handia duten pertsonek osasun mentaleko zailtasunei ere aurre egin behar izaten diete askotan, hala nola antsietateari, depresioari eta estresari. Egoera horrek osasun mentaleko arazo horiek larriagotzeaz gain, baldintza horiek bakardadearen sentsazioa areagotu dezakete, ziklo kaltegarria sortuz. Adibidez, antsietate soziala duten pertsonek elkarrekintza-egoerak saihesteko joera dute, eta horrek isolamendua indartzen du. Harreman hori bereziki nabarmena da jada buruko nahasmenduak dituzten edo ahultasun-egoeran dauden pertsonengan, hala nola elikadura-nahasmenduak dituztenetan edo psikosia izateko arriskuan daudenengan.

Erronkak eta aukerak

Aurrerapen batzuk egin diren arren, txostenak agerian uzten du oraindik bide luzea dagoela egiteko politika publikoak inklusiboak eta bakardadea murrizteko eraginkorrak izango direla bermatzeko. WCPPk ohartarazi duenez, desberdintasun horiei aurre egiteko ahalegin itundurik egin gabe, bakardadeak baztertutako taldeetan duen inpaktuak hazten jarraituko du, eta pertsonei ez ezik, gizarte osoari ere eragingo dio.

Bakardadearen esperientzian dauden desberdintasunei laguntzen dieten egiturazko sei faktore identifikatzen dira:

• Jarrera komunitarioak: Komunitate batean nagusi diren jarrera eta arau sozialek eragina izan dezakete talde sozial jakin batzuen inklusioan edo bazterketan. Gutxiengoekiko, migratzaileekiko, desgaitasunak dituzten pertsonekiko edo LGBTQ+ komunitateekiko jarrera negatiboek bakardade-sentsazioa areagotu dezakete, haien bazterketa sustatzean.

• Politika publikoak: Gizarteratzea sustatzen duten eta gizarte-bazterketa murrizten duten politikarik ez izateak bakardadea iraunarazten laguntzen du zenbait taldetan. Osasun mentala, etxebizitza edo enplegua bezalako arloetako politika eskasek pertsona kalteberak utz ditzakete gizartean erabat integratzeko beharrezko laguntzarik gabe.

• Dibertsitate demografikoa: Dibertsitate txikieneko eremuak ez dira hain inklusiboak eta ez dira hain hartzaileak jatorri etniko edo kultural desberdineko pertsonekiko, eta horrek gizarte-bazterkeria eragiten du, eta, beraz, gehiengoa osatzen ez duten pertsonen bakardadea.
• Ingurune fisikoa: Azpiegiturak eta hiri-diseinuak bakardadean eragin dezakete. Espazio publiko irisgarririk eta kalitatezkorik ez izateak, edo gizarte-interakzioa zailtzen duen ingurune eraikirik ez izateak, pertsonen isolamendua larriagotu dezake, bereziki eremu behartsuetan.

• Ingurune soziala: Komunitate jakin batzuetako sare sozial zatikatuek edo ahulek elkarreraginerako eta elkarri laguntzeko aukerak zailtzen dituzte. Gizarte-harremanak mugatuak diren inguruneetan, pertsonek zailtasun gehiago dituzte lotura esanguratsuak ezartzeko.

• Gabezia eremuan: Pobrezia-maila edo desberdintasun sozioekonomiko handienak dituzten eremuek bakardade-maila handiagoak izateko joera dute. Arlo horietako baliabide, aukera eta zerbitzu faltak pertsonak gizartetik isolatuago eta deskonektatuago sentitzea eragin dezake.

Azkenik, Wales Centre for Public Policy erakunde independentea da, eta lider politikoekin eta sektore publikoko liderrekin batera lan egiten du, Galesko osasuna, hezkuntza, etxebizitza eta ekonomia bezalako arlo garrantzitsuetan erabakiak hobeto hartzeko eta horiei buruzko informazioa emateko. Gainera, ikerketa aplikatua eta ebidentzian oinarritutako politiken garapena sustatzen ditu.

Xehetasun gehiago nahi izanez gero, Wales Centre for Public Policy-k 2023an argitaratutako "Bakardade-egoeretako desberdintasunei buruzko ebidentzien berrikuspena" (Loneliness inequalities evidence reviews) txosten osoa eskura daiteke.