Galderak eta erantzunak
Hautagaitzetako ahaldunak eta artekariak
Ahaldunak
Izendapena
- Nahitaezkoa al da ahaldunaren kargua?
- Zer epetan izendatu behar dira ahaldunak?
- Ahaldunak Euskal Autonomia Erkidegoko hauteslea izan behar al du nahitaez?
- Sevillako hautesle bat ahalduna izan daiteke?
- Atzerritar bat ahalduna izan daiteke?
- Ahalduna izendatzeko beharrezkoa al da proposatutako pertsonaren NANaren fotokopia Hauteskunde Batzordean aurkeztea?
- Gipuzkoako hautesle batek ahaldun gisa jardun al dezake Bizkaian edo Araban?
- Zer erakunderen aurrean egin behar da ahaldunen izendapena?
- Hautagaitza bereko zenbat ahaldun egon daitezke hauteskunde-mahai bakarrean?
Lan-eskubideak
- Ahalduna naiz, eta bozketa-igandean lan egin behar dut (eguneko zein gaueko txandan). Zer eskubide ditut?
- Ahalduna naiz, eta gogoeta-eguneko gaueko txandan lan egin behar dut. Gaueko txanda aldatzeko eska al diezaioket enpresari?
- Ahalduna naiz, hauteskundeen hurrengo egunean lanaldia nolabait murrizteko eskubidea al dut?
- Zer agirik balio du enpresaren aurrean bozketa-egunean hautagaitzaren bateko ahalduna naizela egiaztatzeko?
Eginkizunak
- Ahaldunak ikuskarien eginkizun berberak al dituzte hauteskunde-mahaietan?
- Zer ahalmen dituzte ahaldunek?
- Hautagaitza bateko ahaldun batek nahi dituen hauteskunde-mahaietako hauteskunde-aktak eska ditzake?
- Non eman dezake botoa ahaldunak?
- Poliziak ahaldunak atxilotu al ditzake hauteskunde-egunean?
- Ahaldunek beren hautagaitzaren ikurrak edo hautagaitzaren izena, siglak edo sinboloak erakusten dituzten pegatinak soinean eraman al ditzakete hauteskunde-egunean?
- Hautagaitza bateko ahaldunek bata bestea ordezka al dezakete?
- Hautagaitza bateko ahaldunek hautagaitza bereko artekariak ordezka al ditzakete?
- Hauteskunde-egunean hautagaitzetako ahaldunek beren alderdiko boto-txartelak bana al ditzakete hauteslekuetan hautesleek eskatuz gero?
Artekariak
Izendapena
- Nahitaezkoa al da artekariaren kargua?
- Zer epetan izendatu behar dira artekariak?
- Zer eskakizun bete behar dira artekari izateko?
- Hautagaitza bateko artekaria izan daiteke Logroñon hautesle den pertsona bat?
- Atzerritarrak artekari izan al daitezke?
- Araban erroldatutako pertsona batek hautagaitza bateko artekari gisa jardun al dezake Bizkaian? Eta alderantziz?
- Zer erakunderen aurrean egin behar da artekarien izendapena?
- Zenbat artekari egon daitezke hautagaitza bakoitzeko hauteskunde-mahai batean?
- Hautagaitza bereko bi artekarik elkar ordezka al dezakete hauteskunde-mahai berean?
- Hautagaitza bereko bi artekarik elkar ordezka al dezakete hauteskunde-mahai ezberdinetan?
- Artekari batek hautagaitza bereko ahaldun bat ordezka al dezake hauteslekuko hauteskunde-mahai guztietan hauteskunde-aktak eskatzeko?
Artekariaren egiaztapena hauteskunde-mahaiaren aurrean
- Noiz aurkeztu behar da artekaria hauteskunde-mahaian egiaztapena jasotzeko?
- Nola egiaztatzen da artekaria hauteskunde-mahaian?
- Zer gertatzen da artekaria hauteskunde-eguneko 8:30 baino geroago joaten bada hauteskunde-mahaira egiaztapena ematera?
- Zer egin behar du hauteskunde-mahaiak artekariaren egiaztagiria ez datorrenean bat hauteskunde-mahaiak duen taloi-orriarekin?
- Zer egin behar du hauteskunde-mahaiak artekariaren izendapeneko taloi-orria jaso ez badu eta pertsona bat hauteskunde-mahai horretara badoa artekari-egiaztapena eskuan duela?
- Zer gertatzen da hautagaitza bateko artekari bat egiaztagiri gabe badoa hauteskunde-mahaira, baina hauteskunde-mahai horrek bere izendapena jasotzen duen taloi-orria badu?
- Zer gertatzen da artekariak izendapenaren egiaztagiria ez badu, eta hauteskunde-mahaiak taloi-orria ez badu?
- Zertarako balio dute hauteskunde-mahaiek jasotzen dituzten artekarien izendapenaren taloi-orriek?
- Nik botoa ematen dudan Errenteriako hauteskunde-mahaian jakin al dezakete Andoainen zer alderdi politikotako artekaria naizen?
Lan-eskubideak
- Hautagaitza bateko artekaria naiz, eta bozketa-igandean lan egin behar dut (eguneko zein gaueko txandan). Zer eskubide ditut?
- Artekaria naiz, hauteskundeen hurrengo egunean nolabaiteko lanaldi-murrizketa izateko eskubidea al dut?
- Artekaria naiz eta gaueko txandan lan egin behar dut bozketaren aurreko egunean. Txanda aldatzeko eska al diezaioket enpresari?
- Zer agirik balio du enpresaren aurrean bozketa-egunean hautagaitzaren bateko artekaria naizela ziurtatzeko?
Bozketa-eguneko eginkizunak
- Zer ahalmen dute artekariek hauteskunde-mahaietan? Non betetzen dituzte beren eginkizunak?
- Artekarien eta ahaldunen ahalmenak berberak al dira?
- Non bozka dezake artekariak?
- Hautagaitza bateko artekari batek bereak ez diren beste hauteskunde-mahai batzuetako hauteskunde-akten kopiak eska al ditzake?
- Hauteskunde-mahaiko hauteskunde-akten zenbat kopia eska ditzake artekariak?
- Poliziak artekariak atxilotu al ditzake hauteskunde-egunean?
- Artekariek beren hautagaitzaren ikurrak edo hautagaitzaren izena, siglak edo sinboloak erakusten dituzten pegatinak soinean eraman al ditzakete hauteskunde-egunean?
- Hauteskunde-egunean hautagaitzetako artekariek beren alderdiko boto-txartelak bana al ditzakete hauteslekuetan hautesleek eskatuz gero?
- Hautagaitza bereko zenbat artekari eta ahaldun egon daitezke hauteskunde-mahai bakarrean?
- Zer gertatzen da artekari batek postaz bozkatzen badu erroldatuta dagoen hauteskunde-mahaian?
Ahaldunak
Izendapena
Nahitaezkoa al da ahaldunaren kargua?
Ez, borondatezkoa da. Hauteskundeetara hautagaitzak aurkezten dituzten alderdi politikoek izendatzen dituzte.
Zer epetan izendatu behar dira ahaldunak?
Bozketa-egunera arte (hori barne) dute ahaldunak izendatzeko (Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 94. artikulua).
Ahaldunak Euskal Autonomia Erkidegoko hauteslea izan behar al du nahitaez?
Ez, ez da nahitaez hautesle izan behar ahaldun gisa izendatu ahal izateko. Ahaldun gisa jarduteko nahikoa da adinez nagusia izatea eta eskubide zibil eta politiko guztiak osotasunean erabiltzea (Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 94.2 artikulua).
Sevillako hautesle bat ahalduna izan daiteke?
Bai, adinez nagusia bada eta eskubide zibilak eta politikoak osotasunean erabiltzen baditu.
Atzerritar bat ahalduna izan daiteke?
Ez, nazionalitate espainiarra izan behar du, eta aurreko atalean jasotako eskakizunak bete behar ditu (Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 94.2 artikulua).
Ahalduna izendatzeko beharrezkoa al da proposatutako pertsonaren NANaren fotokopia Hauteskunde Batzordean aurkeztea?
Ez, arau honen arabera: acuerdo Junta Electoral Central 16-11-11
Gipuzkoako hautesle batek ahaldun gisa jardun al dezake Bizkaian edo Araban?
Bai, ez baita beharrezkoa ahalduna Euskal Autonomia Erkidegoko hauteslea izatea.
Zer erakunderen aurrean egin behar da ahaldunen izendapena?
Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 94.3. artikuluaren arabera, eginkizunak gauzatuko dituen tokiaren araberakoa da hori:
- Eskualdeko Hauteskunde Batzorde bateko lurralde-esparruko hauteskunde-mahaietako batean jardun nahi badu, Hauteskunde Batzorde horretara jo beharko du.
- Probintziako Hauteskunde Batzorde bateko lurralde-esparruko hauteskunde-mahaietako batean jardun nahi badu, Hauteskunde Batzorde horretara jo beharko du.
- Euskal Autonomia Erkidegoko hauteskunde-mahaietako batean jardun nahi badu, Autonomia Erkidegoko Hauteskunde Batzordera jo beharko du.
- Notarioarengana ere jo ahalko du, eta ahaldunaren jarduketa-esparrua zehaztu beharko da.
Hautagaitza bereko zenbat ahaldun egon daitezke hauteskunde-mahai bakarrean?
Hiru, gehienez ere, ahaldunak eta artekariak barne (Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 96. artikulua).
Lan-eskubideak
Ahalduna naiz, eta bozketa-igandean lan egin behar dut (eguneko zein gaueko txandan). Zer eskubide ditut?
Bozketa-egun osoan (24 ordu) ordaindutako baimena izateko eskubidea duzu (Enplegu eta Gizarte Gaietarako sailburuaren Agindua).
Ahalduna naiz, eta gogoeta-eguneko gaueko txandan lan egin behar dut. Gaueko txanda aldatzeko eska al diezaioket enpresari?
Interesatuak eskatuz gero, enpresak bozketa-egunaren aurreko gaueko txanda aldatu beharko dio, eta beste egun batera aldatu (Enplegu eta Gizarte Gaietarako sailburuaren Agindua).
Ahalduna naiz, hauteskundeen hurrengo egunean lanaldia nolabait murrizteko eskubidea al dut?
Ez duzu lanaldia murrizteko eskubiderik. Hauteskunde-mahaiko kideek eta artekariek bakarrik daukate lanaldi-murrizketa horretarako eskubidea.
Zer agirik balio du enpresaren aurrean bozketa-egunean hautagaitzaren bateko ahalduna naizela egiaztatzeko?
Ahaldun-izendapenaren egiaztagiria.
Eginkizunak
Ahaldunak ikuskarien eginkizun berberak al dituzte hauteskunde-mahaietan?
Bai, artekariaren eginkizun berberak ditu (Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 94.4 artikulua).
Zer ahalmen dituzte ahaldunek?
Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 93.2 artikuluan zehaztutakoak, hau da: hauteskunde-mahaia eratzeko akten egiaztagiriak eskatzea, baita zenbaketen eta saioen aktak ere, hautesle baten identitatea galdetzea, etab.
Hautagaitza bateko ahaldun batek nahi dituen hauteskunde-mahaietako hauteskunde-aktak eska ditzake?
Bai, baldin eta hautagaitza bereko beste ahaldun batek edo artekariak hauteskunde-mahai horretako hauteskunde-aktak lehenago eskatu ez baditu, hauteskunde-mahaiko lehendakariak hautagaitza bakoitzeko akta bat besterik ezin baitu egiaztatu.
Non eman dezake botoa ahaldunak?
Euskal Autonomia Erkidegoko hauteslea bada, erroldatuta dagoen hauteskunde-mahaian.
Poliziak ahaldunak atxilotu al ditzake hauteskunde-egunean?
Bai, ez baitute hauteskunde-mahaiko kideen immunitatea, Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 108.5 artikuluaren arabera.
Ahaldunek beren hautagaitzaren ikurrak edo hautagaitzaren izena, siglak edo sinboloak erakusten dituzten pegatinak soinean eraman al ditzakete hauteskunde-egunean?
Bai, hala baimentzen baitu Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 95. artikuluak, baina horien xedea ahalduna identifikatzea izango da soilik.
Hautagaitza bateko ahaldunek bata bestea ordezka al dezakete?
Bai, ahaldunek ez baitute hauteskunde-mahai jakin batean egoteko beharrik eta, hortaz, batak bestea ordezka dezake.
Hautagaitza bateko ahaldunek hautagaitza bereko artekariak ordezka al ditzakete?
Bai, baldin eta ahaldunek beren egiaztagiriarekin frogatzen badute artekariaren hautagaitza berekoak direla.
Hauteskunde-egunean hautagaitzetako ahaldunek beren alderdiko boto-txartelak bana al ditzakete hauteslekuetan hautesleek eskatuz gero?
Ez, Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 89.2 artikuluak hori debekatu egiten baitu.
Artekariak
Izendapena
Nahitaezkoa al da artekariaren kargua?
Ez, hauteskunde-mahaiko lehendakaria eta mahaikideak bakarrik dira nahitaezkoak.
Zer epetan izendatu behar dira artekariak?
Abuztuaren 31tik Urriaren 18ra, biak barne. (Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 92.4 artikulua).
Zer eskakizun bete behar dira artekari izateko?
Adinez nagusia izatea eta eskubide zibil eta politiko guztiak osotasunean erabiltzea (Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 92.2 artikulua, 1/2003 Legeak emandako idazkeran).
Hautagaitza bateko artekaria izan daiteke Logroñon hautesle den pertsona bat?
Bai, ez baita beharrezkoa Euskal Autonomia Erkidegoko hauteslea izatea artekari gisa jarduteko.
Atzerritarrak artekari izan al daitezke?
Ez, nazionalitate espainiarra izan behar dute.
Araban erroldatutako pertsona batek hautagaitza bateko artekari gisa jardun al dezake Bizkaian? Eta alderantziz?
Bai. Artekaria izateko nahikoa da adinez nagusia izatea eta eskubide zibil eta politiko guztiak osotasunean erabiltzea.
Zer erakunderen aurrean egin behar da artekarien izendapena?
Dagokion eskualdeko hauteskunde-batzordean (Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 92.1 artikulua).
Zenbat artekari egon daitezke hautagaitza bakoitzeko hauteskunde-mahai batean?
Bi artekari hautagaitza eta hauteskunde-mahai bakoitzeko (Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 92.1 artikulua).
Hautagaitza bereko bi artekarik elkar ordezka al dezakete hauteskunde-mahai berean?
Bai, Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeak ez baitu debekatzen.
Hautagaitza bereko bi artekarik elkar ordezka al dezakete hauteskunde-mahai ezberdinetan?
Ez. Artekari bakoitzak esleitutako hauteskunde-mahaian jardun behar du (Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 92.1 artikulua).
Artekari batek hautagaitza bereko ahaldun bat ordezka al dezake hauteslekuko hauteskunde-mahai guztietan hauteskunde-aktak eskatzeko?
Ez. Artekari bakoitzak esleitutako hauteskunde-mahaian jardun behar du (Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 92.1 artikulua).
Artekariaren egiaztapena hauteskunde-mahaiaren aurrean
Noiz aurkeztu behar da artekaria hauteskunde-mahaian egiaztapena jasotzeko?
Hauteskunde-egunean, goizeko 8:30 baino lehen (Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 92.4 artikulua).
Nola egiaztatzen da artekaria hauteskunde-mahaian?
Hauteskunde-egunean, goizeko 8:30 baino lehen hauteskunde-mahaiko buruari aurkeztu behar dio artekari-karguaren izendapena jasotzen duen egiaztagiria
Zer gertatzen da artekaria hauteskunde-eguneko 8:30 baino geroago joaten bada hauteskunde-mahaira egiaztapena ematera?
Halakoetan, hauteskunde-mahaiko lehendakariak ez dio artekari-kargua emango eta ezingo du hauteskunde-mahai horretan jardun. Hala ere, botoa eman ahalko du baldin eta kreditatuta dagoen hauteskunde-mahaiari dagokion barrutiko hauteslea bada. (Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 92.11 artikulua).
Zer egin behar du hauteskunde-mahaiak artekariaren egiaztagiria ez datorrenean bat hauteskunde-mahaiak duen taloi-orriarekin?
Artekari kargua emango dio eta hauteskunde-mahai horretan jardun ahalko du, baina ezingo du hauteskunde-mahai horretan bozkatu (Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 92.9 eta 92.10 artikuluak).
Zer egin behar du hauteskunde-mahaiak artekariaren izendapeneko taloi-orria jaso ez badu eta pertsona bat hauteskunde-mahai horretara badoa artekari-egiaztapena eskuan duela?
Artekari gisa jarduten utziko dio hauteskunde-mahai horretan, baina ez botoa ematen.
Zer gertatzen da hautagaitza bateko artekari bat egiaztagiri gabe badoa hauteskunde-mahaira, baina hauteskunde-mahai horrek bere izendapena jasotzen duen taloi-orria badu?
Hauteskunde-mahai horretan artekari gisa jarduten utziko dio, bai eta bozkatzen ere, baldin eta jarduten duen hauteskunde-mahai horri dagokion barrutiko hauteslea bada (Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 92.10 artikulua).
Zer gertatzen da artekariak izendapenaren egiaztagiria ez badu, eta hauteskunde-mahaiak taloi-orria ez badu?
Hauteskunde-mahaiak artekari gisa jarduten utziko dio, baina ez dio hauteskunde-mahai horretan botoa ematen utziko.
Zertarako balio dute hauteskunde-mahaiek jasotzen dituzten artekarien izendapenaren taloi-orriek?
Hauteskunde-mahaiko lehendakariak jaso ditzakeen taloi-orriek xede hauetarako balio dute:
- Hauteskunde-mahaian kreditatutako artekariari botoa ematen uzteko, hauteskunde-mahai horretako hautesle-erroldan agertzen ez bada ere, baldin eta bere jarduna betetzen duen hauteskunde-mahaiari dagokion barrutiko hauteslea bada (Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 92.5 artikulua).
- Hauteskunde-mahai horretan erroldatuta dagoen baina beste hauteskunde-mahai batean artekari gisa esleituta dagoen pertsonari botoa ematen ez uzteko (Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 92.5 artikulua).
- Hauteskunde-mahaiak duen taloi-orriko datuak artekaria izendatzeko egiaztagiriko datuekin bat datozela ziurtatzeko.
Nik botoa ematen dudan Errenteriako hauteskunde-mahaian jakin al dezakete Andoainen zer alderdi politikotako artekaria naizen?
Errenteriako hauteskunde-mahaian artekaria zarela jakin dezakete, baina ez zer alderdi politikoren izenean.
Lan-eskubideak
Hautagaitza bateko artekaria naiz, eta bozketa-igandean lan egin behar dut (eguneko zein gaueko txandan). Zer eskubide ditut?
Bozketa-egun osoan (24 ordu) ordaindutako baimena izateko eskubidea duzu. Gainera, bozketaren hurrengo egunean 5 orduko lanaldi-murrizketa izateko eskubidea duzu (Enplegu eta Gizarte Gaietarako sailburuaren agindua).
Artekaria naiz, hauteskundeen hurrengo egunean nolabaiteko lanaldi-murrizketa izateko eskubidea al dut?
Bai, 5 ordukoa (Enplegu eta Gizarte Gaietarako sailburuaren Agindua).
Artekaria naiz eta gaueko txandan lan egin behar dut bozketaren aurreko egunean. Txanda aldatzeko eska al diezaioket enpresari?
Bai, interesatuak eskatuz gero, enpresak bozketa-egunaren aurreko gaueko txanda aldatu beharko dio, eta beste egun batera aldatu.
Zer agirik balio du enpresaren aurrean bozketa-egunean hautagaitzaren bateko artekaria naizela ziurtatzeko?
Izendapenaren egiaztagiria.
Bozketa-eguneko eginkizunak
Zer ahalmen dute artekariek hauteskunde-mahaietan? Non betetzen dituzte beren eginkizunak?
Ahalmenak Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 93.1 eta 93.2 artikuluetan aurreikusitakoak dira. Artekariek halakotzat esleitutako hauteskunde-mahaian bakarrik bete ditzakete beren eginkizunak.
Artekarien eta ahaldunen ahalmenak berberak al dira?
Bai, baina bi ezberdintasunekin:
- Artekariek, nahi badute, eginkizunak betetzen dituzten hauteskunde-mahaian eman dezakete botoa, eta ez erroldaz dagokienean, baldin eta beren jarduna betetzen duten hauteskunde-mahaiari dagokion barrutiko hautesle badira (Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 112.3 artikulua).
- Artekariek esleitutako hauteskunde-mahaian soilik bete ditzake bere eginkizunak (Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 92.1 artikulua).
Bere eginkizunak betetzen dituen hauteskunde-mahaian, baldin eta bere jarduna betetzen duen hauteskunde-mahaiari dagokion barrutiko hauteslea bada.
Hautagaitza bateko artekari batek bereak ez diren beste hauteskunde-mahai batzuetako hauteskunde-akten kopiak eska al ditzake?
Ez, esleitutako hauteskunde-mahaian bakarrik jardun baitezake eta, hortaz, hauteskunde-mahai horretako hauteskunde-aktak eska ditzake soilik.
Hauteskunde-mahaiko hauteskunde-akten zenbat kopia eska ditzake artekariak?
Hauteskunde-mahaiko hauteskunde-aktaren kopia bakar bat hautagaitza bakoitzeko. (Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 100.3 eta 119.2 artikuluak).
Poliziak artekariak atxilotu al ditzake hauteskunde-egunean?
Bai, hala baimentzen baitu Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeak.
Artekariek beren hautagaitzaren ikurrak edo hautagaitzaren izena, siglak edo sinboloak erakusten dituzten pegatinak soinean eraman al ditzakete hauteskunde-egunean?
Bai, hala baimentzen baitu Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 93. artikuluak, baina horien xedea artekaria identifikatzea izango da soilik.
Hauteskunde-egunean hautagaitzetako artekariek beren alderdiko boto-txartelak bana al ditzakete hauteslekuetan hautesleek eskatuz gero?
Ez, Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 89.2 artikuluak hori debekatzen baitu.
Hautagaitza bereko zenbat artekari eta ahaldun egon daitezke hauteskunde-mahai bakarrean?
Hautagaitza bereko bi artekari eta ahaldun bat. Hortaz, hiru pertsona, gehienez ere, hautagaitza bakoitzeko (Eusko Legebiltzarrerako Hauteskundeei buruzko Legeko 96. artikulua).
Zer gertatzen da artekari batek postaz bozkatzen badu erroldatuta dagoen hauteskunde-mahaian?
Ez dago arazorik postaz bozkatzeko. Hala ere, bere eginkizunak betetzen dituen hauteskunde-mahaiari dagokion barrutiko hauteslea ez den artekariak bakarrik bozkatu ahalko du posta bidez.
