Batzordeak, Europako gizarteak zahartzearen aurrean dituen erronkei eta aukerei buruzko eztabaida politikoaren aurreko urrats gisa.

Zahartzeak lehentasuna du Europar Batasunaren agenda politikoan, eta, aldi berean, Europan aurrekaririk ez duen lorpen baten erakusgarri da: biztanleriak duen bizitza-luzera, inoiz ezagutu gabekoa.

Zahartzeari buruzko Liburu Berdeak, Europako Batzordeak egindakoak, agerian uzten du Europako gizartean eragina duten aldaketa demografiko erabakigarriei  garrantzi handia ematen diela, eta agerian uzten du erakundeak aurrea hartzea eta alternatibak bilatzea sustatu behar duela, Europako biztanleriaren zahartze demografikoaren ondorio sozial eta ekonomikoei aurre egiteko.

Bizi-zikloan eta belaunaldi arteko elkartasunean oinarritutako ikuspegia

Bizi-zikloaren ikusmoldeak eta ziklo hori tradizionalki antolatu izan den etapek malgutasun handiagoko ikuspegia hartzen dute txosten honetan, funtsezko bi kontzeptutan oinarrituta: etengabeko ikaskuntza eta zahartze aktibo eta osasungarria, belaunaldien arteko elkartasunetik abiatuta, Europan biztanleriaren zahartzeak dituen ondorio sozioekonomikoei aurre egiteko, funtsezko elementua baita erantzun politiko egokiak diseinatzeko orduan.

Zahartze osasuntsuaren sustapena

Bizitza  motak (jarduera fisikoa eta soziala, kontsumo eta nutrizio-ereduak, etab) sustatzeak erronka garrantzitsuenetako bat da gaur egungo Europako gizartearentzat; izan ere, horrek onurak dakartza osasunari, ekonomiari (biztanleria osasuntsuaren hazkundea eta produktibitatea), lan-merkatura enplegagarritasun-tasa txikienak dituzten kolektiboak laneratzeari (desgaitasuna duten pertsonak, migratzaileak eta emakumeak) eta lan-bizitzaren luzapenari dagokienez.

Ildo horretan, Europako Batzordeak adierazi du lan-baldintzek (osasun eta segurtasun-baldintzak edo enplegatzaileentzako pizgarri fiskalak barne) 55 urtetik gorako lan-bizitza luzatzeko pizgarri gisa duten garrantzia, eta teknologia digitalen potentziala, lan-inguruneetara egokitzeko laguntza-tresna gisa, belaunaldi arteko ikaskuntza eta ezagutzaren transferentzia sustatzeko.

Horregatik, belaunaldien arteko elkartasunaren ikuspegitik eta bizi-zikloan oinarrituta, txostenak zahartzearen ondorioetan sakontzen du hainbat dimentsiotan, hala nola hazkunde ekonomikoan, aurrekontu-iraunkortasunean, osasun-laguntzan, iraupen luzeko zaintzetan, ongizatean eta gizarte-kohesioan, eta, gainera, gaikuntzaren eta lanpostu berriak sortzearen arloan sortzen ari diren aukerak nabarmentzen ditu (ekonomia plateatua), trantsizio ekologikoari eta digitalari egokitutako politikak sustatzeko beharra alde batera utzi gabe.

Erronken artean, zahartzeari buruzko Liburu Berdeak honako hauek aipatzen ditu: erretiroak; gizarte-babeseko sistemek pentsioen kostua modu jasangarrian beren gain hartzeko duten gaitasuna; belaunaldi gazteen kotizazio altuak gauzatzeko belaunaldien arteko elkartasun-eskaera, finantza publikoei eusteko –pentsioak barne edo zahartzaroko pobrezia-mehatxuei aurre egiteko zailtasunak; izan ere, zahartzaroan pobrezia-mehatxuei aurre egiten baitiete, hau da, behin erretiratuen aldi bereko diru-sarreren beherakadari aurre egiten diotelako. Adinekoei dagokienez, txostenak adierazten du lan-bizitza luzatzea pentsioen sistema publikoaren iraunkortasuna bermatzeko irtenbide gisa, erretiro aurreratuak mugatzea eta erretiro-erregimen malguak diseinatzea sustatzen duten beste neurri osagarri batzuekin batera, besteak beste.

Luzaroko Europako populazioa zahartzeak lotura du, ezinbestean, aldi berean bizitza-urteak batzen dituzten eta, kasu askotan, desgaitasuna, gaixotasun kronikoak pairatzen dituzten pertsonen osasun-arretako eta iraupen luzeko zaintzetako eskaeren hazkundearekin, sortzen ari diren gizarte-arazoei gehituta, hala nola bakardadeari eta gizarte-isolamenduari.

Txosten honek zaintza ez-profesionalen mende ez dauden eta eredu eskuragarrietan, eskuragarrietan eta kalitatezkoetan oinarritzen diren iraupen luzeko zaintza-beharrak asetzeko alternatibak bilatzearen alde egiten du.

Ildo horretan, Europako Batzordeak eskala handiko berrikuntza sozialak eta teknologikoak sartzeko aukera defendatzen du (telelaguntza, osasun-zerbitzu elektronikoak, etab.). biztanleriaren premia soziosanitarioen arreta koordinatuaren eraginkortasunaren aldeko apustua egitea.

Azkenik, txostenak azpimarratzen duenez, 'zahartzeak ez du soilik hazkunde iraunkorra eta ongizatearen estatua tratatzen', baizik eta gizarte-kohesioa eta belaunaldien arteko partaidetza erakusteko gaitasuna Europako gizartearen zahartze demografikoaren ondoriozko erronken konponbideen diseinuan. Eta belaunaldi horiek osasun- eta laguntza-sistemen erresilientzia sustatzeko, lan-merkatuaren funtzionamendua hobetzeko eta gizarte-babesa modernizatzeko duten gaitasuna, besteak beste.

Zahartze demografikoak dakartzan erronkei aurre egiteko orduan estatu kideek duten erantzukizunaz jabetuta, Europako Batzordeak laguntza eta babesa ematen die trantsizio demografiko horrek Europan dituen ondorioei eta aukerei buruzko eztabaida garatzeko.

Gai honi buruz informazio gehiago nahi izanez gero, kontsultatu Zahartzeari buruzko Liburu Berdea Europar Batzordeak  argitaratutakoa, (2021)