Zalduondo
Arabako ipar-ekialdeko udalerria (Arabako Lautada). Mugak: iparraldean Oñati (Gipuzkoa); ekialdean Asparrena; mendebalean eta hegoaldean, Donemiliaga. Garaiera, 617 m. 12,14 km2. 1997ko datuen arabera, 141 biztanle biztanle (zalduondarrak). Amezaga erreka igarotzen da udalerritik. Hizkuntza, gaztelania. Hizkuntza banaketa 1996an: 38 euskaldun, 14 ia-euskaldun eta 83 erdaldun. Ekonomia jarduera nagusiak nekazaritza (garia, garagarra, patata, azukre erremolatxa, behi eta ardi azienda; langileen % 47) eta industria (janari industria, harrobiak; langileen % 50) dira. Aipagarria da XV-XVI. mendeetako Villafranca de Gaitan kondearen Zalduendo jauregia, Errenazimentukoa (fatxada platereskoa, XVI. mendeko pinturak). v Historia. X. mendeko dokumentu batean aipatzen da lehen aldiz Zalduondoko herria.
