Roosevelt, Theodore
Estatu Batuetako 26. lehendakaria 1901-1909 bitartean (New York, 1858 - Oyster Bay, New York, 1919). Franklin Delanoren lehengusua zen. Ipar Amerikan XVII. mendean egokitu zen familia holandar batean sortu zen, eta Harvard-eko unibertsitatean egin zituen ikasketak. Itsas Armadako idazkaria izan zen MacKinley lehendakari errepublikarrarekin (1897) eta Espainiaren aurkako gerra prestatu zuen Kuban (1898). New York-en gobernari hautatu zuten (1898-1900) eta McKinley-ren lehendakariordea izan zen 1900etik aurrera. Hura hil zutelarik lehendakari egin zuten, eta 1904ko hauteskundeetan lehendakari aukeratu zuten. Kapitalisten ekimena eta langileen interesak bateratzen saiatu zen, eta debekatu zion gudarosteari gizarte gatazketan parte-hartzea. Izadiaren baliabideak erabiltzeko arau bereziak bideratu zituen, eta kontrolpean ezarri zituen janari eta farmazia industriak. Kanpo arazoetan autoritarismo eta bortxazko neurriak hartu zituen. Panamaren eta Kolonbiaren arteko bereizketa bultzatu zuen, ubidea lasaiago eraiki ahal izateko eta mundu osora zabaldu zuen Estatu Batuen interbentzio politika (1904, bitarteko lanak Errusiaren eta Japoniaren arteko gerran; Hagako nazioarteko epaitegiaren bermea; 1906, Algeciras-ko konferentzia; 1908-1910, bidaiak mundu osoan barrena). Hagako nazioarteko epaitegia bultzatzeagatik Bakearen Nobel saria eman zioten. William Taft-i lagundu zion 1908ko hauteskundeetan, baina arian-arian elkarrengandik urrundu ziren. 1912an errepublikarrek Taft moderatua nahiago izan zuten Theodore Roosevelt baino, eta horren ingurura bildu ziren alderdiko progresistak. Zatiketa hartaz baliatu zen Wilson demokrata hauteskundeak irabazteko. Lehen Mundu Gerran, biziki kritikatu zuen Wilson lehendakariak 1914-1917 bitartean neutraltasunaren alde bideratu zuen politika.
