Euskararen tresnak

Lur hiztegi entziklopedikoa

Kultura eta Hizkuntza Politika Saila

Matisse, Henri

Frantses margolari eta eskulturea (Le Cateau, 1869 - Niza, 1954). Zuzenbide ikasketak egin zituen, eta 1890. urtean hasi zen margolaritza ikasten Moreau-ren akademian. Hasieran lan soilak egiten zituen, ohiturazkoak (Bretainiar ehulea, 1896). Ondorengo urteetan, inpresionismoaren jarraitzaile egin zen, Cézanne-ren eraginpean (Korsika-ko paisaiak, 1900 inguruan). 1907an fauvismoaren bidea hartu zuen, eta higikunde horren barruan egin zituen lan nagusiak (1907, Marinel kapeluduna). Harrezkero Matisse-ren lana soilagoa egin zen eta koloreen tonu aldaketak erabili zituen gehiago (Alfonbra gorriak). Marokora egin zituen bidaietan (1911-1913) kubismoa landu zuen, eta irudiak are gehiago soildu zituen (Hiru ahizpak, Dantza eta musika). 1917an Renoir ezagutu zuen Nizan, eta estilo are arinagoa erabili zuen urte horietan (1919, Leihoa Nizan). Europara eta Tahitira bidaiak egin ondoren, 1928an forma soiltasunarekin batera alaitasuna adierazten zuten lanak eta hornidura ugarizkoak egin zituen (1931, Dantza); garai horretakoak dira Vence kaperako apaingarriak. Marrazkilari trebea izan zen; kolore konbinaketa berriak erabili zituen, forma biribiletan gehienbat. Bere irudiek oreka, baretasuna eta lasaitasuna adierazten dute. Beste lan batzuk: Luxua, baretasuna eta lizuna (1905), Ijitoa (1905-1906), Marokoarrak (1916). Horiez gain, Matisse-k liburuetarako marrazkiak egin zituen lumaz, besteak beste, Joyceren Ulysses eta Baudelaireren Les fleurs du mal (1947) liburuetarako.