ireki, irekitzen, irekiko
du ad. A. Sarrera edo irteera eragozten duen zera higitu edo kendu. ik. zabaldu. Ateak, leihoak ireki. Ezpainak ireki. Urre gakoaz ate guztiak irezkiz doaz (esaera). || Zerbaiten osagai higikor bat mugituz edo kenduz haren barnealdea irispidean jarri, edo barne eta kanpoaldea harremanetan ipini. Altzari, kutxa bat ireki. Eskutitza ireki. Ez zuen ahoa ireki: ez zuen hitzik egin. || Irud. Norbaitek norbaiti bere bihotza ireki. || Osagai higikorrak elkarrengandik urrundu. ik. zabaldu. Besoak, hegoak ireki. Liburua halako orrialdean ireki. || Irekidura bat egin. Horma batean zulo bat ireki: zulo bat egin. || Heltzeko, aurreratzeko, harremanetan jartzeko bide bat sortu edo erabiltzen utzi. Bide bat ireki. || Bezeroak hartzen dituen etxe bat sortu. Ikastola berri bat ireki dute herrian.
B. (Adjetibo gisa). Ideia berriak ulertzen eta onartzen dituena. Ez gara besteak baino irekiagoak eta gogo-zabalagoak.
C. (Izen gisa). Irekidura. Soinekoak lepo aldean atzetik eta aurretik ireki handia du.
v Multzo irekia. Mat. Puntu guztiak barnekoak dituen multzoa. Ezaugarriak hauek ditu: multzo ireki kopuru finitu baten intersekzioa multzo irekia da; multzo irekien arteko batasuna edo lotura multzo irekia da. v Tarte irekia. Tartearen muturrak bere barnekoak ez dituena. (a,b) gisa adierazten da, hau da, parentesi artean.
