gazta
iz. Esne gatzatuaz, gazura kendu ondoren, prestatzen den janaria. v Gatzagia (zenbait landareren hartzigarria edo hartzigarri biokimiko hautatuak) eranstean gatzatu egiten da esnea eta ore bihurtzen da (gaztanbera); zanpatuz, zatituz edo egosiz gazura kendu ohi zaio oreari; gazura kentzeko erabilitako prozeduraren arabera gazta bigunak edo gogorrak bereizten dira. Gatza ematen zaio orduan, luze iraun eta zapore berezia har dezan gaztak, eta baita gera daitekeen gazura erabat kentzeko ere. Gatz emanda eta leku lehor berezi batean uzten da gazta ondu bitartean. Denboraldi horretan esne hartzigarriek (Penicillium, Tyrothryx, etab.) eta mikroorganismo batzuek aldaketa kimikoak eragiten dizkiote oreari; usaina eta ahogozo berezia ematen diote gaztari, eta zenbaiti, esneak duen azukrearen deskonposaketatik sortutako karbono dioxidoaren eraginez begiak ernatzen zaizkio; beste zenbaiti kea ematen zaie (Idiazabalgoari adibidez) kolore eta zapore berezia izan dezaten. Gaztak ez du gluzidorik baina energia balio handiko elikagaia da; kaseina eta koipea dira gaztaren osagai nagusiak. Oro har, gazta non egin, hango izena eman ohi zaio. Oso aintzat hartzen dira Holandakoa eta Suitzakoa, Chester ingelesa, Frantziako Brie, Camembert, Roquefort eta Espainiako Burgosko gazta, Cabrales, Mahón edo Mantxakoa. Euskal Herrian Idiazabalgo gazta, Erronkarikoa eta Pirinioetakoa dira ezagunenak.
