Artea»XIX eta XX mendeak

Pintura erromantikoa Frantzian : Girodet eta Gros

Frantziako erromantizismoan berebiziko garrantzia izan zuen garai hartako egoera politikoak. Izan ere, Iraultza ondoko urteetan osatu zen Frantzian higikunde erromantikoa, baina herrialde hartan bizi zen egoera politiko bereziak Europako gainerako hen -ialdeetako erromantizismoaren bestelako ezaugarriez hornitu zuen erromantizismo frantsesa.

XVIII. mendearen bigarren erditik aurrera sentimenduaren adierazpenari eman zitzaion lehentasuna, baina adierazpen hori ez zen gizon-emakumeen arteko harremanen baitako sentimendura mugatu. Aitzitik, familia, eta are gehiago, nazioa ere hartzen ziren kontuan. Sentimendu kolektiboa» aldarrikatu zen, gizarte guztia hasi zen moralaren bertutea aldakarrikatzen, baina inperioaren kontraesanak zirela medio, gizarteak itxaropena galdu zuen eta, ordu arteko joeraren erreakzio gisa, norbanakoaren sentimendua hartu zen norberaren errealizazioa lortzeko berme gisa.Arteari dagokionez, Iraultza ekarri zuen sugartasun kolektibo hark estilo neoklasikoa indartu zuen. Estilo horretan hasieratik antzeman ziren osagai erromantiko batzuk eta zaila da, horrenbestez, neoklasizismoaren eta erromantizismoaren artean bereizketa garbia egitea. Dena dela, 1820- 1830 inguruan hasi ziren erabat bereizten, eta erromantizismoari esker norbanakoaren baitako sentimendua eragozpenik gabe adierazteko aukera izan zuten artistek.

Hortaz, 1830 inguruan hedatu zen erromantizismo betea Frantzian. Higikunde hari oso lagungarria izan zitzaion erlijioa ; izan ere, erromantikoek, arrazoiaren munduaren lehentasuna azpimarratzen zuten sentimenduaren gainetik, eta, sentimentalismo horretan, aintzat hartzen zuten erlijioa eta fedea. Margolaritzari dagokionez, David joera neoklasikoaren aitzindari izan zen bezala, Girodet eta Gros izan ziren Frantziako erromantizismoaren maisu nagusiak.

Aipagarria da bi margolari horiek, neoklasiko baino gehiago erromantikoak ziren arren, Daviden arerio ez ezik, haren ikasle eta lankide izan zirela.

Girodet

Anne-Louis Girodet (Montargis, 1767- Paris, 1824) margolari, litografo eta idazle gisa nabarmendu zen. J.L. Daviden jarraitzaile kuttuna izan zen, eta haren estilo bikaina hartu zuen oinarri bere obretan. 1785ean sartu zen Daviden lantegian, eta bere ikasle onenetakoa izan zen. Maisuaren molde neoldasiko zorrotzei jarraituz egin zituen hainbat liburutarako ilustrazioak, Racine, Virgilio, Anakreonte eta abarren obretarako ilustrazioak.

1789an Erroma saria irabazi zuen Jose bere anaiek ezagutua obrarekin. Urte hartan bertan egin zuen Gurutzeko jaitsrera.

Ondoren Erroman, Napolin eta Venezian bizi izan zen bost urtez. Italiako egonaldian italiar maisuekin izandako harremanak Daviden estilotik urruntzeko aukera eman zion, eta bere estiloa finkatzeko lagungarria izan zitzaion hori. Gereoseago, 1791 inguruan Leonardo Da Vinciren eta Correggioren sfirnzatoa ikertu zuen, eta horrela egin zuen E climianera loa obra (Louvre), erromantizismoaren lehen obra arrakastatsutzat hartua .

Bere maisulan nagusia, Atala bilobratz (Louvre, Paris) 1808an margotu zuen, Chateaubrianden eraginpean. Koadro horretan erromantikoen ezaugarri nagusietako bat agertzen da, maitasuna eta artea erlijioaren misterioen tankerako misterio gisa ikusteko joera hain zuzen ere, eta ezaugarri horri jarraituz agertzen dira gizonen maitasuna eta Jainkozko maitasuna elkarri lotuta. Beregarairako gai berrizalea zen ; Girodet izan zen, ez alferrik, ikonografia erromantikoa finkatzen, eta erlijioa, exotismoa eta sentsualtasuna aintzat hartzen hasi zen lehen margolari frantsesa. Teknikari dagokionez, berriz, ez zen hain berrizalea izan. Daviden jarraitzaile izan zen, nahiz eta Girodetek behin eta berriro idatzi zuenaren arabera, bere maisuaren irakaspenetatik aldentzeko borondatea zuen.

Girodetek antzinateko historiako gaiak (Hipokrates Artaxerxesen. opariei uko egiten ; 1793, Parisko medikuntza fakultatea), Napoleonen egitandiei buruzkoak eta bere garaiko literaturari buruzkoak erabili zituen batez ere ; literatura gai dutenetan ikusten da garbien Girodeten estilo orijinala, adibidez Ossian maisulanean (1800 ; Malmaisongo gaztelua) argiaren trataeran eta forma espektralen nahasketan ikus daitekeenez.

Napolin igarotako denboran egin zituen paisajeak ere, molde neoklasikoei jarraituz, eta gainerako obrak bezain ezagunak ez diren arren, jenero horretako maisu handien mailakoak dira. Aipagarriak ditu, orobat, erretratuak (Azttoerretratzta ; 1795, Versailles), joera klasikokoak, oro har, gai historikoko koadroak bezala, baina, aldi berean, margolana erretratatutako pertsonaren izaerari egokitzeko ahalegina agertzen dute, eta alde horretatik trantsizio moduko bat erakusten dute ; erretratu batzuetan Greuzeren eragina nabarmentzen da (Trioson doktorea, 1790), Davidena beste batzuetan (Belley, 1797), eta badira, halaber, kutsu fantastikokoak (Trioson gaztea, 1800) eta erromantikokoak (Cbateaubrraud, 1809).

Gros

Girodet bezala, Daviden ikasle izan zen Antoine Jean Gros (Paris, 1771- Meudon, 1835). Napoleonen miresle handia izan zen eta haren karreraren azkenaldiko egitandietan oinarrituriko koadro historikoengatik da, batez ere, ezaguna. Miniaturagilea zuen aita eta oso gaztetatik izan zuen margolaritzarekin harremana, haren lantegian. Aitarekin jardun zuen lehenik, eta oso gazterik, 1785ean hain zuzen, sartu zen Daviden lantegian . Ondoren, 1787an, margolaritzako ikasketak egin zituen Akademian. Gros Daviden ikasle bikaina izan zen, baina maisuak berak aitortu zuenez, ezin batera zitezkeen bere neoklasizismo zorrotza eta Gros gaztearen izaera erromantiko sutsua.

Izan ere, Daviden irakaspenek eta bere garaiko neoldasizista lerrozaleek baino eragin handiagoa izan zuten Grosengan Rubensen eta margolari veneziarren pintzelkada indartsuek eta kolore biziek.

1793an Erromara bidaiatu zen ikasketa bidaia batean, baina Genoaraino iritsi eta han gudarostean sartu zen, Estatu Goreneko ofizial gisa. Gudarostean ari zela ezagutu ahal izan zuen Napoleon bere heroia, eta hark Italian egindako kanpainan parte hartu zuen.

Dena dela, bere karrera militarrean zehar ere margolari gisa jardun zuen, eta, besteak beste, inperioaren arte bildumak osatzearren italiar arte lanen sailkapena egiteko antolatu zen batzordeko kide izan zen.

Bere lehen koadro handia Milanen egin zuen, maisuaren irakaspenei bete-beteanjarraituz : Bonaparte Arcoleko zubia igarotzen (1799, Versailles). Napoleoni buruzko obrak eta gai historikokoak dira, esan bezala, Grosen obran aipagarrienak. 1801ean Parisa itzuli ondoren Nazaretekogudua egin zuen (1801, Nantesko Arte Ederretako museoa), Daviden eraginaren arrastorik gabea ; izan ere, Girodetek bezala Daviden irakaspenetatik aldentzeko asmorik adierazi ez zuen arren, Grosek bere obraren bidez erromantizismoa hedatu zuen Frantziako margolaritzan, Daviden neoklasizismoari aurre eginez. Joera horretan aipagarriak dira, besteak heste, Napoleon. Jaffako izur-ridztnei bisita egiten maisulana (1804 ; Louvre, Paris), bere dramatismoagatik eta kolore bizien erabileragatik erromantizismoaren aitzindaritzat hartua, eta Marat Aboukir-eko guduan (1806, Versallles) eta Eylaztko gudulekua (1808, Louvre, Paris), Frantziako eta Europako pintura eraberritu zuten ezaugarrien bilduma osatzen dutenak. Bere obran aipagarriak dira, orobat, 1815etik aurrerako lanetan bereziki, erretratuak, Napoleoni buruz egindako obren mailakoak horietako batzuk, adibidez Neska gaztea lepokoai -ekiii.

Napoleonen hondamenaren ondoren David erbesteratu zuten, eta Gros izendatu zuten haren lantegiko buru. Estilo neoklasikoaren hurbilagoko lanak egin zituen orduan Grosek, eta konposizio ikusgarriak egin zituen arren (adibidez Louvreko Egiptotar Aretoko sabaia), azken urteetako koadro neoklasikoetan nabarmena da bere hasierako irudi historikoen bizitasunaren falta. Azken urteetan, beraz, atzera egin zuen bere joera erromantikoan, bere margolaritzaren anakronismoaz jabetuta eta kritikei ezin aurre eginik. Baina obra kaskarrak besterik ezin egin izan zituen, eta bere buruaz beste egin zuen, azkenean, etsipenak jota.