Gizarte jakintza»Gizarte gaiak
Sektak
Jatorri etimologikoa, anbiguotasuna eta polisemia
Sekta hitzaren jatorri etimologikoa latinezko
sequi eta secare aditzak dira. Sequi
aditzak esan nahi du norbait edo zerbait
gidaritzat hartzea, arautzat jotzea, norbaiten
iritziak edo erakutsiak onartzea; secare
aditzak, berriz, norbaitekin edo zerbaitekin
haustea, zerbaitetik bereiztea edo aldentzea.
Lehen aditzak buruzagi baten mezua bere
egiten duen eta buruzagi horri jarraitzen
dion taldearen jokaera azaltzen du nagusiki;
bigarrenak, aldiz, joera nagusiarekiko
adostasunik ezak bultzaturik sinestun multzo
txiki bat talde nagusitik bereiztea esan
nahi du eta, kasu horretan, disidentziaren,
bazterketaren edo heterodoxiaren sinonimotzat
hartzen da. Sekta guztiak ez dira
soilik erlijiozkoak: haietako batzuetan –batez
ere berrienetan– sineskizun filosofiko
edota zientifikoak nahasten dira.
Adituentzat sekta hitza anbiguoa eta
polisemikoa da eta, horren ondorioz, oso
zaila gertatzen zaie elkarrekin guztiz ados
jartzea; herritar gehienentzat, ordea, konnotazio
gutxiesgarri nabariak ditu. Sektario
adjektiboa, besteak beste, intolerantea, dogmatikoa,
akritikoa, tematia edo arriskutsua
adierazteko erabili ohi da, eta gehienen
ustez sekta guztiak hondagarriak dira berez.Horrenbestez, jarraitzaile gutxi dituen
edozein mugimenduk deabruzkotzat joa eta
estigmatizatua izateko arriskua du, gizartean
nagusi diren jarrera eta jokabideekin bat ez
etortzeagatik soilik. Ikuskera negatibo hori
dela eta, ez dago bere burua sektatzat agertu
nahi duen talderik. Adituek aukeran nahiago
izaten dute, nabarmendu nahi dituzten
ezaugarrien arabera, termino desberdinak
erabiltzea errealitate berbera izendatzeko:
inkonformismo erlijiosoak, erlijio alternatiboak,
erlijiotasun paraleloa, espiritualtasun
bide berriak, talde sasierlijiosoak, erlijiozko
mugimendu berriak, eta abar.
Erlijiozko mugimendu berriak adierazpidea
gero eta zabalduago dago soziologoen
artean. Bizimodu alternatiboak aurkitu
eta saiatu nahi zituen kontrakultura puripurian
zegoela 60ko urteez geroztik mendebaldean
sorturiko taldeak izendatzeko
erabiltzen dute. “Erlijiozko” izenlagunak
erlijioa Elizara mugatzeko joera tradizionalarekin
hausten du eta, hain eduki zabala
onartzen zaionez, talde paraerlijiosoak edo
sasierlijiosoak ere hartzen ditu bere baitan.
“Mugimendu” hitza edozein talderi aplikatu
ahal zaio eta, kutsu ideologiko neutroa
duenez, ez da inola ere gutxiesgarria eta
eragozpenik gabe egokitzen zaio gure kulturaren
sentikortasun pluralistari. Azkenik,
“berri” adjektiboa mugimendu horiek ingurune
geografiko, politiko eta kultural jakin
batean sartu ziren garaiari dagokio, eta ez
haien sorrerari. Bazter uzten ditu erlijio
handien barruan sorturiko taldeak (esaterako,
Komunioa eta Askapena, Bide Neokatekumenala
eta Berrikuntza Karismatikoa,
Eliza Katolikoaren barruan). Izan ere,
talde horiek guztiek, Elizaren ezaugarrietako
batzuk eraberritu badituzte ere, haren
barruan diraute, zismarik gabe. Erlijiozko
mugimendu berriek, ordea, haustura ekartzen
dute berez, sozializaturik dagoenaz
bestelako izaera aldarrikatzen dute eta nolabaiteko
konbertitzea eskatzen diete beren
jarraitzaileei.
Historia
Aski da historiari gainbegiratu bat ematea
talde erlijiosoen zatiketari eta banaketari
buruzko gogoetagai ugari aurkitzeko.
Sektak fenomeno erlatiboa eta dinamikoadira hala espazioan nola denboran. Garai
batean sektatzat hartzen ziren komunitate
batzuk Eliza bihurtu dira denboraren poderioz,
eta orain haiek egozten diete beste
talde batzuei sekta izaera (esaterako, baptistek
eta metodistek Jehovaren lekukoei).
Bestetik, leku batzuetan sektatzat dauzkaten
mugimendu batzuk Eliza dira beste
leku batzuetan (mormoiak, adibidez, sekta
dira Europan, eta Eliza nagusia EEBBetako
Utah estatuan).
Isralego herriaren ustez, kristautasunak
sekten ezaugarri guztiak zituen. Juduak,
legea betiko erritoak gordez betetzearen
aldekoak izaki, komunitate berriek egiten
zituzten kritika sakonen beldur ziren, eta
horregatik jo zuten sektatzat kristautasuna.
Lehen kristau taldeek ez zuten inolako loturarik
Estatuarekin. Bazterreko taldeak ziren,
munduaz kanpokoak, eta beren buruzagia
edo Mesiasa berehala itzuliko zelako
uste sendoa zuten. Hala ere, geroago, jazarpenak
amaitutakoan, kristautasuna arianarian
sendotuz joan zen erakunde gisa eta,
Erromako Inperioarekin itun soziopolitikoa
eginik, azkenean, sekta izateari utzi eta Eliza
bihurtu zen, bere doktrinarekin, erritoekin
eta egitura burokratikoarekin. Harrezkeroztik,
norberaren konbertitze hutsa ez zen
aski Elizako kide izateko. Judaismoan,
hinduismoan, budismoan eta gainerako erlijio
handietan gertatzen zen bezalaxe, transzendentziarekiko
komunioa berreskuratu
nahirik bide mistikoa –fraide edo moja izatea–
hautatzen zuten taldeak sortzen ziren
noizean behin talde nagusiaren barruan.
Erdi Aroan, kristautasuna Ebanjelioak
agindutako bidetik urruntzen ari zela salatzen
zuten taldeak sortu ziren, eta horrek
bereizkuntza eta heresia etengabeak ekarri
zituen. Dena dela, erlijio mugimenduak
inoiz baino gehiago ugaritu ziren Aro Modernoan,
batez ere Erreforma protestanteko
Elizen barruan. XIX. mendean sekta
kristauak mendebaldeko mundu anglosaxoi
osoan hedatu ziren, EEBBetan bereziki;
gero, XX. mendean, beste herrialde
batzuetan ere kokatu ziren.
Gaur egungo mugimendu askok jatorri
dute joan den mendearen amaieran Europan
agertu ziren logia masoniko eta espiritistetan,
Amerikako “revival” edo “iratzartze”
taldeetan, kolonizazioaren eraginez
ekialdean sortu eta mendebaldera zabaldu
ziren sekta txikietan, antzinako zibilizazioen
sintesia egin nahi zuten elkarte teosofiko
eta eskola filosofikoetan. 60ko hamarraldian
gazte konformagaitzen esperientzia
erlijioso berriak erruz ugaritu ziren EEBBetan.
68ko Maiatza protesta mugimenduen
gailurra eta porrota izan zen, eta espiritualtasuna
beste bide batzuetatik bilatzea ekarri
zuen; lehengo sektei mugimendu okultistak
eta Aro Berria izeneko sare konplexua
gehitu zitzaizkien.
Demografia
Aztertzen ari garen fenomenoak oso
ezaugarri bereziak dituenez eta sekten errolda
ageriko eta irekirik ez dagoenez, eskura
ditugun datuak gutxi gorabeherakoak eta
zalantzan jartzekoak dira, erreferentziatzat
hartzen dugun iturri bakoitzak datu desberdinak
ematen ditu eta.
Mende honetako lehen urteetan eginiko
erroldaren arabera, 6 milioi sektakide zeuden
munduan. The World Christian Enciclopediak
96 milioi zenbatu zituen 1982an,
eta 108 milioi 80ko hamarraldiaren amaieran.
Gaur egun, sektek munduko biztanleen
%2,2 biltzen dituzte.
Hainbat iritzi bilketak erakusten dutenez,
espainiarren eta euskal herritarren
%1,5ek erlijio katolikoaz bestelako doktrinetan
sinesten dute. Diputatuen kongresuko
batzorde parlamentarioak 1989an
egin zuen txostenaren arabera, batzordekideek
hondagarritzat hartutako sektetako
kideen kopurua 150.000 eta 200.000 bitartekoa
zen Espainian, eta sektakide horien
%40k 29 urte baino gutxiago zituzten.
1997an 168 sektak emana zuten izena
Justizia Ministerioan; hala ere, guztira 300
zeuden estatu osoan eta sektakideen kopurua
500.000 eta 700.000 bitartekoa zen.
300 sekta horien erdiak baino gehiago (ia
heren bat) hondagarritzat harturik zeuden
eta 250.000 jarraitzaile inguru zituzten; haietako
20, azkenik, oso arriskutsuak ziren
ministerioaren iritziz. 1998ko azaroan Barne
ministroak esan zuen Espainian 200 sekta
inguru zeudela eta gutxi gorabehera 150.000
jarraitzaile zituztela. Sekten Eragina Jasan
dutenen Aldeko Elkartearen ustez (AFAS),
1999an 10.000 lagun bizi ziren sekten eraginpeanEuskadiko Autonomia Erkidegoan
eta Nafarroan.
Frantzian, parlamentuaren aginduz eginiko
Guyard txostenaren arabera, 1996an
172 sekta eta 250.000 sektakide zeuden.
EEBBetan erlijio asko daude, orain dela
berrehun bat urte idatziriko konstituzioak
erlijio aniztasuna babesten baitu. 1991n
17.000 sekta inguru zeuden. Haietatik 2.500
hondagarritzat jotzen ziren eta herrialdeko
biztanleen %1 biltzen zuten.
Latinamerikan izugarri azkar ugaritzen
eta handitzen ari dira sektak. CELAMek
emandako datuen arabera, 1993an 600 mugimendu
baino gehiago zeuden, eta 45 milioi
jarratzaile inguru zituzten. Urte horretan
bertan, Brasilek –Hego Amerikako herrialderik
handiena eta jendetsuena– 12 milioi
lagun zituen sekta fundamentalistetan, hau
da, biztanleen %8. U.S. Catholic-ek 1993an
eginiko kalkuluen arabera, sektak izugarri
hedatuko dira mende honen amaieran, eta
2000 urtean 30 milioi jarraitzaile izango dituzte
(biztanleen %20 inguru). Latinamerikan
egunero 8.000 katoliko sektetan sartzen
direla dioten albisteek kalkulu hori
zuzena dela erakusten dute.
Fenomenoaren interpretazioak
XXI. mendearen atarian sektek eta erlijio
mugimenduek duten indarraren zergatikoa
ulertzeko, hainbat alderditatik heldu
behar diogu gaiari, eta kontuan izan behar
ditugu hala arrazoi soziologikoak nola
psikologikoak.Makrosoziologiaren ikuspegitik, igaroaldi
edo krisialdi batean bizi gara eta, horrelakoetan
gertatu ohi denez, balio tradizionalek
eta jokabide arauek gero eta garrantzi
gutxiago dute eta jende guztiak dagoeneko
ez ditu berdin interpretatzen eta betetzen;
horrek azalduko luke sekten goraldia
(Gerardo Pastor Ramos, 1991). XX. mendearen
hasieran Emile Durkheim-ek esan
zuen anomiaren sendotzea eta herritarren
arteko adostasunaren ahultzea zirela gizarte
modernoetako arau eta ideologia aniztasunaren
arrazoia. Izan ere, anomia legerik
edo araurik eza da eta, ordu arte legeak
eta arauak erlijioak ematen zituenez, erlijioak
indarra galdurik, modernitateak gizartea
elkarturik eta bat eginik iraunarazteko
bideak ugaritu zituen. Buruzagiren batek
egoera anomikoaz baliatzen asmatu eta gizarte
osoari doktrina alternatibo bat proposatzen
dionean sortuko da erlijio berri bat.
Gainera, taldeen ugaritzea globalizazioaren
garaian gertatzen da, eta horretan dute
jatorria sinkretismorako eta kulturen zein
erlijioen mestizajerako joerek. Fenomeno
horrek, informazioaren eta komunikazioaren
teknologia berriek akuilaturik, diskurtsu
bakar batean uztartu nahi ditu beste
kultura eta erlijio batzuen ekarpenak, espazioan
zein denboran oso urrunekoak
badira ere.
Oso ugariak eta mota askotakoak dira
egungo gizarteko eraldatze erlijiosoak enpirikoki
berresten dituzten ikerlan soziologikoak
(Formas modernas de religión, 1994;
Para comprender las nuevas formas de
religión, 1994; Los valores en la Comunidad
Autónoma del País Vasco y Navarra.
Su evolución en los años 1990/95; Sistema
de valores en la España de los 90, etab.).
Laburbildurik, ikerlan horiek guztiek frogatzen
dutenez, batetik, erlijio instituzionalak
nolabaiteko gainbehera egin du; bestetik,
berriz, orain gizakiek beren kasa eta banaka
sakratura iristeko aukera dutenez, esperientziazko
bideek garrantzi handia hartu
dute. Erlijioaren soziologo askok teorizatu
dute gai hori (Thomas Luckmann, 1973
eta 1987; Peter Berger, 1981 eta 1994;
Robert Bellah, 1976 eta 1995, etab.), gizabanakoa
erlijio eskaintza zabalen kontsumitzailetzat
harturik.
Postmodernitatearen iritziz (Jean François
Lyotard, 1984; Giani Vattimo, 1986;
Gilles Lipovetsky, 1987, etab.), sozialismoari,
kristautasunari eta munduaren
kontakizun globala egiten duten bestelako
mugimendu handiei jaramonik egiten ez
dien gizabanako sinesgabe berriak esparru
txikiagoetan mugitzea hautatu du. Hain
zuzen ere, sektak esparru edo zatiki horiek
dira. Kontakizun handi horien lekuan, egunerokotasuna
ehuntzen duten eta mikrotaldeetan
bizitzen diren milaka historia agertu
dira, txikiak eta ez hain txikiak.Ikuspuntu antropologiko-kultural batetik
(Joan Prat, 1997), gizartearen onespenak
edo onespenik ezak sortzen du sekten
fenomenoa, gizarteak ez baititu legitimotzat
jotzen talde eta mugimendu guztiak.
Hipotesi horren arabera, taldeak onartzeko
edo gaitzesteko orduan ez ditugu kontuan
hartzen haien ezaugarriak, objektiboki elkarren
oso antzekoak izan baitaitezke;
aitzitik, taldeen legitimotasuna begirada
kultural eta sozialaren araberakoa da, epaitzeko
eta hautemateko eman diguten prismatik
begiratzen diegu. Moje katolikoa
izatea erabakitzen duenak ez du horretarako
eragozpen handirik aurkituko, gure
kulturak eta gizarteak erabaki hori onartzen
dute eta; sortaldeko talderen bateko moje
izatea erabakitzen duena, ordea, berehala
estigmatizatuko dute, gizarte arauak urratzen
ditu eta.
Azkenik, bada beste interpretazio multzo
bat sektek betetzen duten eginkizun
psikosozialean oinarritzen dena. Interpretazio
horietako batzuen arabera (José Moraleda,
1996), erakunde sozial eta erlijioso
tradizionalek eredu arautzaileegiak, instituzionalizatuegiak
eta burokratizatuegiak
ezartzen dituzte, indibidualismoa, gizabanakoen
arteko lehia, bakartasuna, inkomunikazioa
eta egitasmo komunik eza sustatzen
dituzte gizartea oso azkar aldatzen ari
den garai batean. Gauzak horrela, erlijio
talde zahar zein berri batzuek askotariko
salbaziobideak eskaintzen dituzte, norberaren
beharrizanetara egokituak: gizabanakoaren
eta gizartearen nortasuna, pertsonen
arteko harreman sakonak bultzatzen dituzten
komunitate abegikorrak, engaiamendu
militantea guztiek onarturiko doktrina baten
inguruan, buruzagitza karismatikoa tradizioaren
ordez, transzendentzia eta norberaren
sineskizunen saio esperimentalak, autoerrealizazioa
eta giza ahalmenen garapena
psikologia berrien bidez, etab. Talde horiek
guztiek ezaugarri nagusi bera dute: zentzua
aurkitu nahi diote gizabanakoaren bizitzari
(Juan Bosch, 1994).
Tipologiak
Sektak sailkatzeko irizpide nagusiak
Hasieran, erlijioaren soziologiak definizio
hutsetik gehiegi urruntzen ez ziren bi
irizpide erabiltzen zituen erlijio antolabideak
sailkatzeko: Eliza/sekta binomioa (Max
Weber, 1905 eta Ernst Troelstch, 1920)
eta izendapena/kultua dikotomia (Richard
Neibhur, 1962 eta Milton Yinger, 1970).
(Ikus Erlijioa sarrera). Eredu orokor horietatik
abiaturik, garrantzi handikoa da
kontuan izatea adituek askotariko faktoreakerabiltzen dituztela beren tipologiak egiteko;
honako hauek dira faktore nagusietako
batzuk: salbamen eskaintza (Bryan Wilson,
1970), muduarekiko jarrera (Roy Wallis,
1975; César Vidal Manzanares, 1995),
antolaketa eta kideen engaiamendu maila
(Rodney Stark eta Williams S. Bainbridge,
1979), doktrinaren jatorria eta sustraiak
(Jean Francois Mayer, 1990; Jean
Vernette, 1990; Julián García Hernando,
1993; Juan Bosch, 1994), hondagarritasun
maila (Jean Vernette, 1990; Steven Hassan,
1990; José Rodríguez, 1985; Pilar Salarrullana,
1990), etab.
Jatorria da adituek gehien erabiltzen
duten irizpideetako bat, naturala, pedagogikoa
eta irakurlearentzat ulerterraza delako.
Dena dela, jatorriaz hitz egiten dutenean,
sekten sustrai geografiko eta kulturalak ez
ezik, erro erlijioso eta filosofikoak ere hartzen
dituzte kontuan.• Jatorri kristaua eta “sasikristaua”
Eliza handietatik bereizitako taldeek
multzo konplexua osatzen dute. Haien fundatzaileek
Bibliako testuen zein Ebanjelioko
mezuaren egiten dituzten irakurketa eta
interpretazioa dira talde horien guztien jatorria,
eta horregatik sartu ditugu denak atal
honetan. Hala ere, talde batzuek zintzo
eusten diote doktrina kristauari, eta beste
batzuk, ordea, asko urruntzen dira doktrina
horren muinetik.
Hona hemen jatorri kristaua duten taldeetako
batzuk: Mendekosteko Komunitateak;
kuakeroak; Amish; Eliza Palmartarra
edo Palmar de Troyakoa; Jehovaren lekukoak;
Jesukristoren Eliza, azken garaietako
santuena; Maitasunaren Familia edo
Jainkoaren Haurrak; Zazpigarren Eguneko
Eliza Adbentista; Bateratzearen Eliza (Moon
sekta); Bizitza Unibertsala; etab.• Jatorri sortaldetarra
Hinduismotik, budismotik, judaismotik
eta islamismotik bereizitako taldeak sartzen
dira atal honetan, baita sortaldeko pentsaera
jatorri duten eta azken hiru hamarkadotan
sartaldean agertu diren erlijiozko mugimendu
berri batzuk.
Hona hemen haietako batzuk: Krishnaren
Kontzientziarako Elkartea; Bahaismoa
edo Baha’i Fedea; Meditazio Transzendentala;
Jainkozko Argiaren Misioa; Brahama
Kumaris; Egia Gorena; Ortzadarra; Osho
Rajneesh; Yoga; Zen; etab.• Jatorri zientifikoa
Atal honetara ekarri ditugun sektek kultur
taldeak edo giza ahalmenaren elkarteak
deitzen diote beren buruari. Sinkretistak,
panteistak eta antropozentrikoak dira, erlijio
guztien berdintasunean eta berriz haragitzearen
legean sinesten dute. Sutsuki aldarrikatzen
dutenez, mugimenduak, horretarako ahalmena baitu, argitzapen gorenera
eta bere bizitza fisiko zein espiritualaren
erabateko kontrolera eramango duten baliabideez
hornitzen du gizabanakoa. Beste
era batera esanda, sekta horiek ziurtatzen
dute kontzientziaren eta autoezagutzaren
maila goragoko batera iristea ahalbidetzen
diotela gizabanakoari, hainbat teknika
psikologiko eta gorputzezkoren bidez gizaki
bakoitzaren baitan dagoen jainkotasun
guztia askatu eta azaleratzen duen iniziazio
prozesu luze baten amaiera gisa.
Atal honetako talde batzuk antzinakoak
dira, hala nola Teosofia, Antroposofia eta
Mugimendu Gnostikoak; beste batzuk, aldiz
berriak dira -50eko urteetatik 70ekoetara
bitartean sortuak-, hala nola Zientziologiaren
Eliza, Akropolis Berria, alderdi edo
komunitate humanista, Ikerkuntza Zentro
Esoterikoa (CEIS), Edelweiss, Aro Berria
izeneko sare konplexua, objektu hegalari
ezezagunez eta estralurtarrez arduratzen
diren taldeak, norberaren garapenerako
metodoak (Silva Kontrol Mentala, esaterako),
etab.• Jatorri paraerlijiosoa
Izendapen honek bere baitan biltzen
ditu, batetik, Eliza tradizionalek praktikatzen
duten kristautasun exoteriko edo
kanpokotik irten eta iniziazioaren bidez kristautasun
esoteriko edo egiazkora igaroko
direla aldarrikatzen duten taldeak, hala nola
Arrosa-Gurutzearen Anaiartea eta Lectorium
Rosicrucianum elkartea, eta, bestetik, denetariko
talde espiritista eta okultistak, eta
sekta satanikoak (esaterako, Adonaitarrak,
Seth-en Gurtzaileak, Luziferren Adiskideak,
Satanen Anaidia, Satanasen Eliza, etab.).
Arrisku maila
Sektak hondagarritasun mailaren arabera
sailkatzea diskriminatzailea da, baina oso
erakargarria eta erosoa jende askorentzat.
Izan ere, herritar gehienek ez dakite zein
den sekta bakoitzaren doktrina eta, horrenbestez,
ustezko lege hausteak direla eta
prentsan eta gainerako hedabideetan leku
handia hartzen duten taldeen sailkapen
azkar eta erraz bat nahi izaten dute. Sekta
hondagarriek honako ezaugarri hauek dituzte:
nortasuna desegituratu edo galarazten
duten gogatze teknika hertsagarriak
erabiltzen dituzte jendea erakartzeko eta
doktrinatzeko, erabat edo neurri handi batean
eteten dituzte sektakideek beren gizarte
ingurunearekin eta beren buruarekin
dituzten komunikazio harremanak eta maitasunezko
loturak eta, azkenik, zuzenbidezko
estatu orotan legeak gizabanako
guztiei ezagutzen dizkien eskubideak urratzen
dituzte. Hona hemen sekten arriskugarritasuna
neurtzeko erabil daitezkeen
adierazleetako batzuk:• Buruzagi karismatiko batek eta apurka
soilik jakinarazten den doktrina demagogiko
batek trinkoturiko talde itxiak
dira. Buruzagiak sektakide guztiei aldarrikatzen
die jainkotasunaren haragitzea
dela, Jainkoak zeregin horretarako hautatu
duela edo haren ordezkari bakarra
dela gizabanakoaren, mugimenduaren
zein gizartearen bizitzako auzi guztietan.
• Goitik beherako egitura itxia eta totalitarioa
dute, otzantasunean, mendekotasunean,
esanekotasun itsuan, kritikarik
ezean eta zigorrean oinarritua.
• Beste edozein taldetako kide izatea
debekatzen diete jarraitzaileei, eta konbertitu
aurretik familiarekin zein gizartearekin
zituzten lotura guztiak etenarazten
dizkiete.
• Gizabanakoari berez dagozkion askatasun
guztiak kentzen dizkiete sektakideei,
batez ere kontzientzia askatasuna.
• Erabat kontrolatu eta manipulatzen
dute jarraitzaileei heltzen zaien informazio
guztia.
• Teknika neurofisiologiko bihurriak
erabiltzen dituzte gizabanakoaren nortasuna,
borondatea eta arrazoimena menderatzeko.
Meditazioa eta kontrol mentala
dira teknika horietako batzuk.
• Erabat arbuiatzen dituzte gizartea eta
haren erakundeak, ongia/sekta eta gaizkia/gizartea
bipolarizazioa eginez.
• Helburu politiko edota ekonomikoak
ezkutatzen dituzte ideologia erlijioso, filosofiko
edo espiritual baten azpian.
Helburu horiek lortzeko, ondasunak,
dirutza handiak eta are soldata bera ere
kentzen dizkiete sinestunei, askotariko
hertsapen bideak erabiliz. Gainera, sektaren
jomugak erdiesteko tresna gisa erabiltzen
dituzte jarraitzaileak. Sekten aurka
jarritako salaketa gehienak ustezko
diru iruzurrek, dirua legez kanpoko bideetatik
lortzeak eta zerga iruzurrek eragiten
dituzte.
Gizartearen erantzuna
Sektak auzitara eramateaz gain, hainbat
herrialdek ekonomiaren eta gizartearen
arlora zabaldu dute haien aurkako borroka.
Espainiako Erresuman, esaterako, Madrilgo
eta Gasteizko legebiltzarrek azterketa eta
ikerketa batzordeak eratu dituzte, 1988an
eta 1996an hurrenez hurren. Gainera, sekten
aurkako elkarte ugari sortu dira, hala
nola Pro-juventud (1997) –zeinak 1988an
Sektei buruzko Aholkularitza eta Informazio
Zentroa izena hartu baitzuen (AIS)–,
Ijzis (1983) eta Libertad (1984). Euskal
Herrian elkarte bat sortu da orain dela gutxi:
AFAS, Sekten Eragina Jasan duenen Aldeko
Elkartea.
Aro Berria
Erlijiotasun barreiatu baten sintesia
60ko urteetan sortu zen, Kalifornian
(EEBB), kontrakultura puri-purian zegoenean.
“Barruan denetarik daukan saski-naski” moduko
bat da, elkarren artean zeharkako harremanak
dituzten taldetxo ugariz osaturiko sare
zehaztugabe bat. Ez dute buruzagi ezaguturik
ez erakunderik, bai ordea beren profetak: teosofoak,
espiritistak, okultistak, ikuskizunen
munduko jende ospetsua, etab. Osagai teoriko
eta praktikoen nahaste-borraste bat da, erlijioak,
zientziak, jakintza tradizionalak eta
praktika psikoterapeutikoak bateratzeko saio
sinkretista bat. Erlijioa barik, bizimodu berri
bat da, giro bat, ahalbide ugariko alternatiba
espiritual bat.
Aro Berria osatzen dutenek igaroaldi batean
gaudela uste dute, luze gabe zodiakoko Piscis
Arotik aro berri batera igaroko garela, Aquarius
Arora hain zuzen ere. Hori dela eta, “Aquariusko
Konspirazioa” ere deitzen zaio mugimendu
horri. Aldaketa hori gertatzen denean,
kristautasunaren, gerraren eta gorrotoaren nagusitasuna
amaitu eta maitasunez beteriko garai
berri bat hasiko da, non dogmarik eta eskakizunik
gabeko erlijio unibertsal, baketzaile eta
gizaki berrien sortzaile bat izango baita nagusi.
Mundu berrirako prestatu beharra daukagu, eta
etortzen lagundu behar diogu, haren “kontzientzia”
zabalduz. Izan ere, “kontzientzia” da Aro
Berriaren giltza; kontzientzia horrek intuizioa,
emoziotasuna eta sormena lehenesten ditu, gizarte
modernoak balio horiek baztertu egin
baititu arrazoiaren mesedetan.Gizabanakoa, Jainkoa eta kosmosa hirurak
bat direla dioen printzipio panteista abiaburutzat
harturik, jainkotasuna da energia funtsezkoa
eta Gaian (Jainkosa-Ama-Lurra) du
Jainko Aitaren erreplika; sakratua-jainkozkoa
naturan dago, nonahikoa baita. Horregatik
ematen dio Aro Berriak hain garrantzi handia
ekologiari.
Aro Berriak sustatzen dituen praktika guztiak
kontzientzia hedatzeko bideak baino ez
dira, “ni indibiduala” gainditzeko tresnak, eta,
azkenean, tresna horiei esker, guztiok biltzen
gaituen errealitate kosmikoan den espiritu
sakratu bakarrean elkartuko gara denok. Honakoak
dira praktika nagusiak: ekologiaren
alderako interesa; sendabide tradizionalen ordezko
sendatze teknikak bilatzea (meditazioa,
erlaxazioa, musika, dieta berriak, kultura
desberdinetako petrikiloen sendabide tradizionalak,
etab.); giza ahalmeneko eta kontrol mentaleko
mekanismoak erabiltzea; objektu hegalari
ezezagunen alderako interesa, gorputzaz
haraindiko bidaiak, istripuak izan dituztenen
edo gaixo larrien “heriotzaren atariko esperientziak”
eta mediumen bidez beste munduko izaki
eta gauzekin harremanetan jartzea; antzinako
erlijioen, sartaldeko kulturen eta haien tekniken
alderako interesa (yoga, zen, gudu antzeak);
mistikoen zein terminologia kristauko testuak
erabiltzea; esoterismoari, astrologiari, zodiakoari,
parapsikologiari eta okultismoari garrantzi
handia ematea; eta, azkenik, gizartea zalantzan
jartzen duten taldeekin elkartzea (talde
horietako askok balio berriak sustatzen dituzte
gaur egungo gizartean nagusi direnen ordez, eta
Gizarte Mugimendu Berriak deitzen zaie).
