Soldata-arrakalari buruzko 1. Kongresua
Soldata-arrakalari buruzko I. biltzarra
Soldata-Arrakalari buruzko Lehen Kongresua, «Berdintasuna, talentua eta lehiakortasuna» izenburupean, 2022ko ekainaren 22an eta 23an egingo da, Bilboko Euskalduna Jauregian.
Errotiko berdintasuna, errotik, gizonen eta emakumeen artean, Eusko Jaurlaritzaren erronka estrategikoa eta zeharkakoa da. Baina erronka demokratikoa da, eta gizarte osoak ere onartu behar du. Izan ere, asko dira genero-arrazoiengatiko desberdintasun-adierazpenak, indarkeria psikiko eta fisikoan adierazpenik krudelena dutenak. Baina esamolde horien oinarrian, askotan, mendekotasun ekonomikoa dago, emakumeek bizitza osoa eta askea izatea mugatzen duena.
Soldata-arraila, gizonek eta emakumeek lan-eremuan kobratzen dutenaren batez bestekoaren aldea, desberdintasun horren adierazleetako bat da. Nahiz eta soldata-diskriminazioa, emakume izateagatik gutxiago ordaintzea, debekatuta dagoen, inguruabar sozialek, gure lan-merkatuaren funtzionamendu-ohiturek, enpresetako praktikek, hitzarmen kolektiboek beraiek, emakumeek lanaldiari edo lanbide-sustapenari uko egiteko erabiltzen dituzten gizarte-ohiturek desberdintasun hori finkatzen duten eta mugatu behar dugun desberdintasunetara eramaten dute.
Laneko emakumeen eta gizonen berdintasunari buruzko hausnarketa partekatua bultzatzeko, Eusko Jaurlaritzako Lan eta Enplegu Sailak soldata-arrakalari buruzko kongresu hau antolatu du. Bi saiotan, gai horretan adituak diren pertsonek soldata-arrakalaren existentzia azaltzen duten faktoreak eztabaidatuko dituzte, bai eta enpresak lan-merkatuan emakumeen eta gizonen benetako berdintasuna lortzeko praktikan jartzen ari diren politika publikoak eta ekintzak ere.
Lan-eragile guztiok, Gobernuez gain, funtsezko zeregina dugu soldata-berdintasuna bermatzeko, eta hori aukera ona da eztabaidatzeko eta aztertzeko.
Bigarren lehendakariorde eta Lan eta Enplegu sailburuaren hitzetan, Idoia Mendia: "Soldata-arrakala etetea lan berdinari soldata berdinari baino gehiago da. Demokraziaren oinarriek ihes egiten duten bideak urratzea da: emakume eta gizonen gizarte erabat askea, eskubide eta aukera berdinak dituena”.
Idoia Mendia, lehendakariordea eta Eusko Jaurlaritzako Lan eta Enpleguko sailburua
Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerako otsailaren 18ko 4/2005 Legeak honako hau ezartzen du 36. artikuluan: "Euskal herri-administrazioek, beren eskumen-eremuan, emakumeen eta gizonen aukera- eta tratu-berdintasuna erreala eta benetakoa izateko behar diren baldintzak sustatu behar dituzte, hala norbere konturako zein inoren konturako lana lortzean, nola lan-, prestakuntza-, sustapen-, ordainketa- eta kontratuen amaiera-baldintzetan”.
Gainera, 42. artikuluan ondorengoa ezartzen du: “Autonomia Erkidegoko Administrazioak, bere langileekin hitzarmen kolektiboak negoziatzeko orduan, enplegu publikoaren eremuan emakumeen eta gizonen berdintasuna sustatzeko neurriak planteatu behar ditu. Era berean, elkarrizketa sustatu behar du lan munduko ordezkarien artean, eremu pribatuko hitzarmen kolektiboen negoziazioan era honetako neurriak ere sar daitezen, batik bat ordainsari-bereizkeria desagerraraztera zuzendutakoak”.
Azken hamarkadetan aurrerapen nabarmena izan den arren, emakumeen eta gizonen arteko desberdintasunek indarrean jarraitzen dute gure gizartean. 2019an, EAEko langile bakoitzeko urteko batez besteko irabaziaren araberako soldata-arrakala % 19,5ekoa da (INEren datuak. Soldata Egituraren Inkesta 2019), eta 2016an % 24,4 ingurukoa zen, hau da, ehuneko 5 puntuko murrizketa. Zehazki, emakumeek 26.197,62 €jasotzen dituzte batez beste urtean, eta gizonek 32.529,17 €. 2016an, EAEn, lanordu arrunt bakoitzeko soldata-arrakala % 14,3koa izan zen, eta, 2019ko datuen arabera, gaur egun % 9,5 ingurukoa da; horrek esan nahi du 4,8 puntu murriztu dela. Emakumeen orduko prezioa 18,46 €ingurukoa da, eta gizonena 20,4 €-koa.
Orduko irabazia aztertuz gero, Europako Batasunak egiten duen bezala, soldata-aldea 2009ko %17,6tik 2016ko %14,3ra jaitsi da.
Nolanahi ere, urteko batez besteko irabazi gisa zein orduko irabazi gisa neurtu, emakumeen eta gizonen arteko soldata-arrakala arazo konplexua da, egiturazkoa, hainbat arrazoirengatik sortua, eta, beraz, era guztietako neurriak aplikatu behar dira, esku hartzen duten faktoreei dimentsio anitzetatik heltzeko eta inplikatutako eragile guztien eta gizarte osoaren inplikazioa eta konpromisoa eskatzen du.
XII. Legegintzaldirako Gobernu Programan Eusko Jaurlaritzak emakumeen eta gizonen arteko berdintasun eraginkorra bultzatzeko konpromisoa hartu du. Horren barruan, garrantzi berezia du lan-arloko desberdintasunak, gure gizartean genero-desberdintasuna errepikatzen eta betikotzen duen faktoreetako bat baita, eta, beraz, gure erantzukizuna baita hura ezabatzen laguntzea.
Gizon eta emakumeen soldatak, eskubideak eta kontziliazioa modu eraginkorrean parekatzeko egin beharreko bidea luzea da oraindik. Baina ispilu aurrean kohesionatutako eta berdintasunezko gizarte gisa agertu nahi duen gizarte batek urratsak egiten jarraitu behar du, diskriminaziorako aukera ematen duten espazio guztiak mugatzeko eta haiei amaiera emateko, emakumeak balio txikiagoko, soldata txikiagoko eta segurtasun gutxiagoko enpleguak lortzera bideratzen baititu.
Horregatik, gizartea soldata-arrakalaren aurka sentsibilizatzeaz gain, Lan eta Enplegu Sailetik hasiak gara sektore maskulinizatuetan emakumeak prestatzeko plan berriak abian jartzen, enpresetako zuzendaritza-organoetan parte har dezaten sustatzen, hitzarmenak genero-ikuspegitik berrikusten eta berdintasun-planak betetzen diren aztertzeko ikuskapena zabaltzen.
Bide horretan kokatzen dira prestakuntza- eta dibulgazio kongreso hau, tresna erabilgarria izan nahi dutenak, beste tresna batzuekin batera, euskal herritar guztiek lortu nahi duten helburua lortzen laguntzeko.
1. eguna: Ekainaren 22a | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
9:00-9:30 |
Irekiera ekitaldiaIdoia Mendia Cueva, Lehendakariordea eta Lan eta Enpleguko sailburua |
||||||||||
9:30-9:45 |
“Demokrazia parekidea”Irune Aguirrezabal Quijera. Generoko diziplina anitzeko ikasketetan doktorea, aholkularia eta irakaslea.Asa Ragnér-en bideoa. Nazio Batuetako idazkariorde nagusia eta NBE Emakumeak erakundeko zuzendari exekutibo laguntzailea, politiken, programen, gizarte zibilaren eta estatu kideentzako laguntza arauemailearen ardura duena. |
||||||||||
9:45–10:30 |
“Desberdinkeriaren kostua”Carmen Calvo Poyato. Diputatuen Kongresuko Berdintasun Batzordeko presidente eta Gobernuko presidenteordea. |
||||||||||
10:30-11:15 |
“Arrakalaren hasiera, genero-alborapenak ikasketak hautatzean”Milagros Sainz Ibañez Senior ikertzailea, eta UOCko Generoa eta IKTak ikerketa-taldeko zuzendaria. |
||||||||||
11:15-11:45 |
Etenaldia, kafea |
||||||||||
11:45-12:45 |
“Soldata gap-a generoaren arabera deskonposatuz Espainiako lan-merkatuan”Diego Dueñas Fernandez. Irakasle Laguntzaile Doktorea. |
||||||||||
12:45-13:30 |
“Kontziliazio erantzunkideak eta denboraren erabilera sozialak soldata-arrakalan dituzten ondorioak”Teresa Torns Martín, Irakasle erretiratua. Universitat Autònoma Barcelona. |
||||||||||
13:30-14:30 |
“Ekonomia eta Gizarte Kontseiluaren (CES) Emakumeak, Lanak eta Zaintzak: proposamenak eta etorkizunerako aukerak txostenaren aurkezpena eta ondorioak.”Elena Blasco Martín. Espainiako Ekonomia eta Gizarte Arazoetarako Batzordeko kontseilaria eta Espainiako Gizarte-errealitatearen eta emakumeen lanaren Lan Batzordeko presidentea, txostena egiteaz arduratu da. |
2. eguna: Ekainaren 23a | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
9:00-9:15 |
Egunari hasiera ematea.Eva Domaika, Aurkezlea |
||||||||||
9:15–10:00 |
“Lanaren etorkizuna, emakumearen etorkizuna lanean”Luz Rodriguez Fernandez, Lanaren Zuzenbideko katedraduna Gaztela-Mantxako Unibertsitatean. |
||||||||||
10:00-10:45 |
“Soldata-arrakala egiturazko desberdintasun gisa: Europaren erantzuna”Dolores Morondo Taramundi, . Deustuko Unibertsitateko Giza Eskubideen Institutuko ikertzaile nagusia. |
||||||||||
10:45-11:15 |
Etenaldia, kafea |
||||||||||
11:15-12:30 |
“Soldata-arrakala Espainian”José Ignacio Conde-Ruiz, Ekonomian katedraduna Complutense Unibertsitatean eta FEDEAko zuzendariordea. |
||||||||||
12:30-14:15 | Gogoeta egiteko mahaia: “Genero-berdintasuna enpresan, lehiakortasun-faktorea”
|
||||||||||
14:15-14:30 |
Biltzarrari amaiera emateko ekitaldia:Elena Pérez Barredo. Lan eta Gizarte Segurantza sailburuordea. |