7. ETAPA: BILBAO • PORTUGALETE

Nekazal bizitzaren hondarrak hiri industrial batean

Ezkerraldeak, eta, zehazki, Barakaldok, industria-irudia eta biztanleriaren kontzentrazio handia ekartzen dituzte gogora, eta zaila egiten da sinestea antzina batez ere landa-eremua zela. Meatzaritzak, oraindik industrializatu gabe zegoenak, eta inguruko burdinolek bakarrik hausten zuten landa-paisaia hori.

Hala ere, Barakaldon badira oraindik mundu tradizional horretara berriro hurbiltzeko aukera ematen duten lekuak. Horietako bat Santa Ageda baseliza da, Donejakue Bidearen ertzean dagoena, Arrolatza mendiaren magalean.

Ermitaren deiturak, Santa Agedak, otsailaren 5ean ospatzen du bere jaia, eta tradizio handiko data da, leku askotan galdu bazen ere, gaur egun berreskuratzen ari dena. Bezperan, bertso batzuk kantatzera ateratzen dira lurraren kontra jotzen den makila luze baten erritmoan, eta, antzina behintzat, baserri batetik bestera eskean ibiltzen ziren (limosna eskatzen zen) ospakizunerako janaria eta edaria biltzeko.

Kasu honetan, Barakaldoko tenpluan, bazeuden jai honi buruzko beste errito batzuk ere. Santuaren egunean, mezaren ondoren, emakumeek irudia hartu eta buru gainean eramaten zuten, inbokatu eta sakristiako aldareari hiru bira eta tenplukoari beste hainbeste ematen zizkioten bitartean. Badirudi errito horrek buruko minak sendatzen zituela ere interpretatzen zela. Horrelako ohiturak eta horiei lotutako erritoak oso ohikoak dira Euskal Herriko ermitetan, non hitz egiteko motelak ziren haurrak eramaten ziren, burua zuloren batean sartzen zen buruko mina arintzeko edo harri batzuk igurtzi ere egiten ziren garatxoak kentzeko, etab.

Ermita monumental bat

Ziur asko jatorria Erdi Arokoa izango da, nahiz eta gaur egungo fabrika 1584tik aurrera eraiki zen. Ohi ez bezalako dimentsioekin eraiki zen, eta horrek ematen du garai hartan sortzen zuen debozioaren berri. Burualdeak gurutze-ganga du, eta nabeak, berriz, lunetoak (XVIII. mendea). Berpizkundeko sarrerako atea, erdi-puntuko arkuduna, egurrezko arkupe batek babesten du. Kanpai-horma ere XVIII. mendekoa da.

Partekatu