Osasun publikoa
Osasunaren Mundu Erakundeak osasuna erabateko ongizate fisiko, mental eta sozial gisa definitu zuen, eta ez soilik afekziorik edo gaixotasunik eza gisa. Orri honetan osasuna sustatzeari buruzko informazioa aurkituko duzu. Osasunaren sustapena pertsonen eta komunitateen ongizatea hobetzea helburu duen ikuspegi integrala da, eta, helburu horretarako, politika osasungarriak bultzatzen dira, osasunerako ingurune onuragarriak sortzen dira, gaitasun pertsonalak garatzen dira eta ekintza komunitarioa bultzatzen da.
Bizitza osasungarria ez da soilik osasun fisiko ona izatea; beharrezkoa da, halaber, emozionalki ondo sentitzea eta ingurumen- eta gizarte-ingurune egokia izatea, sortzen zaizkigun egoera kaltegarriei hobeto aurre egin diezaiegun. Osasunaren sustapena, beraz, pertsonen inguruko jokabide indibidualak hobetzea eta baldintza sozialak, ingurumenekoak eta ekonomikoak hobetzea aintzat hartzen duen prozesua da.
Harreman estua dago ingurumenaren eta populazioen osasunaren artean. Osasunaren Mundu Erakundeak osasun ona izateko adierazitako aurretiazko baldintzen artean daude: aire garbia; klima egonkorra; ura; saneamendu eta higiene egokiak; produktu kimikoen erabilera segurua; erradiazioaren aurkako babesa; eta eraikitako inguruneak.
Ingurumen-osasunaren arloko jarduerak herritarren osasuna zaindu, prebenitu eta babestearekin lotzen dira, eta ez horrenbeste arrisku-faktoreekin (arrisku fisikoak, kimikoak eta biologikoak). Ildo horretan, ingurumen-osasuna da Osasun Publikoaren ardatzetako bat, ingurumen-arriskuek populazio osoei eragiten baitiete. Komeni da, beraz, egoera/kolektibo zaurgarrienei edo behartsuenei arreta berezia ematea.
Atal honetan, Osasun Publikoan zaindu beharreko gaixotasun transmitigarri nagusiei buruzko informazioa dago. Era berean, gaixotasun horien zaintza epidemiologikorako protokoloak eta Osasun Publikoan esku hartzeko protokoloak zehazten dira, baita gaixotasun horiek ez zabaltzeko prebentzio-neurri nagusiak ere. Neurri horien artean, txertaketak dira garrantzitsuenak.
Txertoak: prebentzio-neurri onenetako bat dira, eta funtsezko tresna dira Osasun Publikoan. Gainera, txertoak seguruak eta eraginkorrak dira herritarrak infekziorik ohikoenen eta larrienen aurrean modu indibidualean edo kolektiboan babesteko. Txertaketa-programak aldian-aldian eguneratu behar dira, populazioaren egoera immunitarioaren egoera aldakorrera egokitu dadin, baita patogeno eta/edo aldaera berrien agerpenera eta garapen teknologikoaren eta aurrerapen zientifikoaren ondoriozko txerto berrietara ere.
Gaixotasun transmitigarrien zaintza
Nahitaez aitortu beharreko gaixotasunak
Osasun Publikoaren zereginetako bat da Euskal Autonomia Erkidegoan transmiti daitezkeen gaixotasunak kontrolatzea. Euskal Autonomia Erkidegoko osasun-sistemak lortutako garapenak eta bizi-baldintzen hobekuntzak gaixotasun infekzioso askoren inpaktua murriztu duten arren, gaixotasun horiek osasun-arazo handia izaten jarraitzen dute.
Urtetik urtera inpaktu txikiagoa duten gaixotasunak dauden arren —adibidez tuberkulosia— edo desagertzeko bidean dauden gaixotasunak dauden arren —adibidez elgorria—, aldian-aldian beste gaixotasun batzuk sortzen dira, eta ezinbestekoa da zaintza epidemiologiko egokia egitea. Zaintza Epidemiologikoko Sistemaren helburua da informazio azkarra eta fidagarria ematea, Euskal Autonomia Erkidegoan transmitigarriak diren gaixotasunak eta agerraldiak kontrolatzeko eta prebenitzeko ekintzak abian jar daitezen.
Adikzioek, hau da, gehiegizko portaera jakin bat edo drogaren batekiko mendekotasuna ezaugarri duten jokabideek, kalte egiten diote pertsonen osasun fisiko eta mentalari. Atal honetan, osasunaren sustapenean, adikzioen prebentzioan, asistentzian eta gizarteratzean lan egiten dutenei eta, oro har, herritarrei zuzendutako informazio erabilgarria aurkituko duzu. Laguntza non eskatu; drogei eta gehiegizko portaerei buruzko informazioa; baliabideak; araudia; plangintza; GABIA behatokia; argitalpenak eta arloko webgune nagusiak.
Euskadiko Osasun Publikoko Laborategiaren eginkizuna da osasuna sustatzeko, prebenitzeko eta babesteko jardueretan zerbitzu analitikoa egitea, baita osasun publikorako alerta- eta arrisku-egoeretan ere. Gainera, Osakidetzak eta Eusko Jaurlaritzako beste sail batzuek eta beste erakunde eta autonomia-erkidego batzuek egindako eskaerei erantzuten die.
ENACen akreditazioa du, eta horrek nekazaritzako elikagaien arloko (urak eta elikagaiak), ingurumen-kimikaren arloko eta analisi klinikoen (jaioberrien baheketa) eta toxikologikoen arloko saiakuntzetarako gaitasun teknikoa bermatzen du. Laborategiaren zeregina da maila zientifiko handia eta berrikuntza teknologikoko maila handia garatzea eta mantentzea elikaduraren eta ingurumenaren arloko analisiak egitean eta analisi klinikoak egitean, baita zenbait azterketa eta ikerketa-proiektutan laguntzea ere.
Eskura dagoen zerbitzu-zorroak laborategiaren eskaintza analitikoa jasotzen du, bere jarduketa-esparruaren barruan.
Euskadiko Osasun Publikoko Laborategiak bere esparruarekin lotzen diren zenbait ikerketa-proiektutan parte hartzen du, baita horien emaitzen zabalkunde zientifikoan ere. Jarduera horien barruan daude kongresu, hitzaldi edo jardunaldietan parte hartzea eta aldizkari zientifikoetan eta beste hedabide batzuetan artikuluak argitaratzea.
Azken aldaketako data:
