1. ETAPA: HONDARRIBIA • DONOSTIA-SAN SEBASTIÁN

Hondarribia eta arrantza

Hondarribiko hiribilduak bere hiri-gutuna jaso zuen 1203an, eta, hala, Donostiako Foruari jarraituz arautuko zen. Lege-testu horrek itsas arrasto handia du, edukiaren zati handi batek itsasoaren bidez egiten ziren negozio komertzialak arautzen baitzituen.

Hondarribiko portu nagusia gaur egun lohiz beteta eta urbanizatuta dagoen eremu batean zegoen, hiriko harresietatik hegoaldera babestua, eta esan genezake funtsean merkataritzarako ainguralekua zela. Hondarribiko eta Hendaiako badiako arrantza ontzi txikiagoen bidez egiten zen, eta oso jarduera garrantzitsua zen herriko biztanleentzat. Hala, Behe Erdi Aroan, harresiz kanpoko auzo bat eratu zen, eta gaur egun Portu du izena. XVI. mendearen amaieratik aurrera, Hondarribiko arrantza-jarduera antxoa eta sardinaren arrantzan espezializatu zen. Antxoaren eta sardinaren produktua, gazituta kontserbatu ondoren, Frantziako Atlantikoko kostalde osora esportatuko zen.

Itsas jarduera bizia San Pedrori eskainitako itsasgizonen kofradia batean islatzen da. Kofradia horren helburua bazkideen arteko lehia arautzea zen, eta zahartzaroan edo ezinduta egoteagatik beren lanbidean jardun ezin zuten kideei modu solidarioan erantzutea. Hari esker, Hondarribian arrantzari buruzko gatazkak saihestea lortu zen (Gipuzkoako beste portu batzuetan lortzen ez zena) eta bere bazkideen interesak zaindu ziren, arte tradizionalei kalte egin ziezaieketen arrantza-tresna masiboagoak ezar ez zitezen. XVIII. mendearen erdialdean, egoera berri bati esker, eskulan txikiagoa behar zuten arrantza-tresna berriak sartu ahal izango ziren, eta traineru izeneko ontzia garatu, arrantza-sare berrien eskakizunetara egokitzeko.

Marinel-auzo bat

Testuinguru horren ondorioz, Hondarribiko biztanleriaren zati handi bat baxurako arrantzan aritu zen, eta, horri esker, jende pobreenari bizitzeko modua eman zion. Ez da kasualitatea San Pedroren Marinelen Kofradiaren egoitza errebal honetan, estuarioaren ertzean, ezartzea. Kokapen horri esker, itsasgizonak oztoporik gabe hel zitezkeen lantokira, baita gaueko ordu txikietan itsasoratu behar zirenean ere, hiribilduko ateak itxita egon arren. Hala, eguneroko bizimodurako azpiegiturez hornitu behar izan zen auzoa. Maria Magdalenaren eliza bat dago auzo horretan, eta XVI. mendearen hasieratik aipatu zen marinelek meza entzun behar zutela hiriko ateak ireki aurretik. Gaur egungo eraikina XX. mendeko berreraikuntza da, estilo eklektikoan egina (ikus Aguirre Sorondo), eta aurreko beste eraikin batzuk ordezkatu zituen. Aurrekari zaharrena ezezaguna da.

XX. mendean auzoa nabarmen hazi zen arren, antzinako aglomerazioa biltzen duten kaleak Santiago eta San Pedro dira. Horietan, etxe estuak pilatzen dira eta harrizko horma mehelinak partekatzen dituzte; jatorrizko egitura mantentzen dutenek egurrezko bilbaduraz eta adreiluz osaturiko fatxada dute. Balkoietako balaustradak kolore biziz margotzen dira, eta herriko arrantza-flota tradizionala osatzen zuten ontziak mantentzeko erabiltzen ziren pinturak gogorarazten dizkigute.

Partekatu