2019ko abenduaren 30ean, Euskadiko Kooperatiben abenduaren 20ko 11/2019 Legea argitaratu zen Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkarian (247. zk.) eta 2020ko urtarrilaren 16an, Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratu zen.

Lurralde Politika eta Funtzio Publikoko Ministerioak lankidetza-gutun bat bidali zion Euskal Autonomia Erkidegoko Araubide Juridikoaren Sailburuordetzari, 2020ko martxoaren 9ko sarrera-datarekin, non proposatzen baitzuen Konstituzio Auzitegiari buruzko Lege Organikoaren 33.2 artikuluan jasotako lankidetza-bideei ekitea, ez zedin konstituzio-kontrakotasuneko errekurtso bat ezar Ekonomia Gaietarako eta Eraldaketa Digitalerako Ministerioak eta Ogasun Ministerioak azaldutako desadostasunei dagokienez; zehazki, Euskadiko Kooperatiben abenduaren 20ko 11/2019 Legearen 124.1, 125.3 eta 157. artikuluei dagokienez.

Lantaldea eratu zen, Estatuko Administrazio Orokorraren eta Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioaren arteko Bitariko Lankidetza Batzordearen 2020ko maiatzaren 11ko erabakian jasotakoa betez, adierazitako eskumen-gatazken irtenbidea aztertu eta proposatzeko.

2021eko martxoaren 22an, Araubide Juridikoaren sailburuordearen 2021eko otsailaren 26ko ebazpena argitaratu zen Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkarian, zeinak xedatzen baitu argitaratzea Estatuko Administrazioaren eta Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioaren arteko Bitariko Lankidetza Batzordeak Euskadiko Kooperatiben abenduaren 20ko 11/2019 Legeari buruz hartutako erabakia, non agintzen baita legea aldatzea, zentzu honetan:

1. Adierazitako legearen 124.1 eta 125.3 artikuluei buruz sortu den gatazkari dagokionez, aintzat hartuta Aseguru- eta berraseguru-entitateen antolamendu, gainbegiraketa eta kaudimenari buruzko uztailaren 14ko 20/2015 Legearen 27.1 artikuluaren bidez ezabatu egin zela aseguruen mutuek, sozietate kooperatiboek eta gizarte-aurreikuspeneko mutualitateek prima aldakorraren edo beste elkarte-forma batzuen bidez jarduteko aukera, Euskal Autonomia Erkidegoak hitzematen du behar den legegintzako egokitzapena sustatuko duela uztailaren 14ko 20/2015 Legeari lotzeko, halako moldez, non Euskal Autonomia Erkidegoaren abenduaren 20ko 11/2019 Legearen 124.1 artikuluan aipatzen diren aseguru-kooperatibek prima finkoaren bidez soilik jardun ahal izango baitute.

2. Adierazitako legearen 157. artikuluari buruz sortu den gatazkari dagokionez, bi alderdiek uste dute manu horretan jasotako edukia aplikatu beharrekoa den oinarrizko legeriaren arabera interpretatu behar dela; hau da, sektore publikoko kontratuei buruzko oinarrizko legerian ezarritako baldintzetan.

   Ondorioz, 124.1 artikulua aldatzen da, halako moldez, non kendu egiten baita «prima finkoko aseguruen entitate, prima aldakorreko entitate edo lan elkartuko entitate gisa antolatu daitezke lan egiteko» esapidea, oinarrizko araudian ezarritakoan oinarrituta, hura aipatzen baita 124. artikuluaren beraren 2. apartatuan.

   Ildo berean, beste modu batera idatzi behar da 125. artikulua, osasun-kooperatibak aseguru-kooperatiba gisa konfiguratzen baitira eta, horrenbestez, horiek prima finkokoak bakarrik izan daitezkeenez, ez dagokio beste bereizketa bat sartzea.

   Orobat, ezin da ordezko aukeratzat hartu, indarrean dagoen 135. artikuluaren 2. zenbakiak hartzen duen bezala, kooperatiba horien xedea izatea beren bazkide eta onuradunen osasun-arloko arriskuak estaltzea, hura baita posible den bakarra aurreko interpretazioaren arabera. Gainera, aseguruei buruzko araudia aldatzeagatik gerora etor litezkeen indargabetzeak saihesteko, egoki da araudi horren aipamen orokor bat egitea.

   Azkenik, ildo berean, ez da egokia 3. apartatua kontuan hartzea, hirugarren ez-bazkide aseguratuen osasun-arriskuak osasun-profesionalak diren bazkideekin eta osasun-arlokoak ez diren langileekin estaltzeari buruzkoa, lan elkartuko aseguru-kooperatibak baitira, zeinak kendu egin baitira 124.1 artikulutik aseguru-kooperatiben antolaketa- eta funtzionamendu-modalitate gisa.

   Bestalde, legea Legebiltzarrean onesteko izapidean, Kooperatiba Sozietate Txikiari buruzko Legea txertatu zen eta, ondorioz, aldatu eta eguneratu egin behar izan ziren Eusko Jaurlaritzak onetsitako lege-proiektuaren testuan artikulatuari egiten zitzaizkion erreferentziak. Kasu honetan, ordea, eutsi egin zaio Jaurlaritzaren testuan agertzen zen erreferentziari eta, horrenbestez, bederatzigarren xedapen gehigarriak 153.3 artikuluari egiten dion erreferentzia okerra da, 164.3 artikuluari egin behar baitio.

   Euskarazko bertsioko 30. artikuluan, akats material bat hauteman da eta, ondorioz, aldatu egin behar da. Horretarako, kendu egin behar da «lan elkartuko kooperatibek» erreferentzia, ez baitator bat gaztelaniazko testuarekin.

   Bestalde, kooperatibetako kide anitzeko organoek (batzar orokorra eta artezkaritza-kontseilua, eta, estatutuek aurreikusten dituztenean, zaintza-batzordea, sozietate-kontseilua eta errekurtso-batzordea), modu presentzialean egin ohi dituzte bilerak. Haatik, eta uste bada ere horrek izan behar duela formatu orokorra, bazkideek modu berritzailean parte hartzeko mekanismoak sartu behar dira esplizituki eta modu argian. Hala, bitarteko telematikoen bidez parte hartzea sustatzen da, bazkideen parte hartzeko eskubidea inola ere murriztu gabe, artikulu hauek aldatuz: 36.1 artikulua (batzar orokorrarentzat), 48. artikulua (artezkaritza kontseiluarentzat) eta 32. artikulua (gainerako estatutu-organoentzat). Hori horrela izanik ere, organo batzuek eta besteek izaera desberdina dutenez, modu presentzialean ez diren bilerak egiteko baldintzek desberdinak izan behar dute.

   Azkenik, aldatu egin behar da bigarren xedapen iragankorraren 2. paragrafoa, halako moldez, non handitzen baita estatutuak egungo araudira egokitzeko legeak ematen duen epea. Izan ere, nahiz eta zenbait neurri ezarri zuten bai ekainaren 9ko 21/2020 Errege Lege Dekretuak (COVID-19ak eragindako osasun-krisialdiari aurre egiteko prebentzio, geldiarazte eta koordinazioko premiazko neurriena), zeinari esker bideoz edo konferentzia telefonikoz egin ahal izan ziren elkartekideen edo bazkideen batzarrak 2020ko abenduaren 31ra arte, eta bai azaroaren 17ko 34/2020 Errege Lege Dekretuak (enpresa-kaudimena eta energia-sektorea sustatzeko neurriak aurreikusteaz gain, zenbait zerga-neurri arautzen dituena), zeinak haren indarraldia luzatu baitzuen 2021. ekitaldian batzar nagusiak edo bazkideen batzarrak bitarteko elektronikoen bidez egin ahal izan daitezen, COVID-19ak eragindako epidemiak sorrarazitako egoerak beharrezko egiten du aldez aurretik ezarritako bi urteko epea luzatzea.

   Horren arrazoi dira mota eta tamaina askotako kooperatiba daudela, zailtasunak daudela batzar nagusiak segurtasun juridikoz egiteko bitarteko elektronikoak lortzeko eta, batez ere, egokitzapen-erabakia bera konplexua dela. Izan ere, kasu gehienetan, egokitzapena ez da hertsiki mugatuko arau berriaren kontrakoak diren estatutu-xedapenak aldatzera, baizik eta iritzia emango du arau berriak ahalbidetzen dituen estatutu-aukera berriei buruz ere. Euskadiko Kooperatiben abenduaren 20ko 11/2019 Legea 2020ko urtarrilaren 30ean jarri zen indarrean, eta, Kode Zibilaren 5. artikuluaren arabera, 2022ko urtarrilaren 30ean amaituko litzateke epea. Hori dela eta, arrazoizkoa dirudi epea 2023ko abenduaren 31ra arte luzatzeak, urtea bukatzearekin batera, orduan ixten baita sozietateen ohiko ekitaldia.

Lege hau Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkarian argitaratu eta hurrengo egunean jarriko da indarrean.

Beraz, Lege honi men egiteko eta men eginarazteko agintzen diet, norbanako zein agintari direla, Euskadiko herritar guztiei.

Vitoria-Gasteiz, 2021eko urriaren 8a.

Lehendakaria,

IÑIGO URKULLU RENTERIA.