Gipuzkoako udal batzuek lehen urratsak eman dituzte beren hilerrietan erritu musulmanaren arabera ehorzketak ahalbidetzeko

2022-04-05

ADOS Batzordearekin eta Euskadiko komunitate islamikoekin urtebeteko lan-prozesuaren ondoren, Gipuzkoako udal batzuk lehen urratsak ematen ari dira beren hilerrietan erritu musulmaneko ehorzketak ahalbidetuko dituzten lurzatiak gaitu ahal izateko. Zehazki, Donostia, Tolosa, Ordizia eta Elgoibarreko udalak dira.

Lursail horiek bete beharreko baldintza nagusia da ehorzketa erritu musulmanari jarraiki egin ahal izateko, hilobiak ekialdera bideratuta egotea. Oinarri horren gainean, Islamaren berezko otoitzak eta ehorzketa-errituak garatzen dira, hala nola gorputza alde batera jartzea edo hilkutxan lurra sartzea.

Donostian, Tolosan, Ordizian eta Elgoibarren, prozesua aurreratua dago, eta lursail horiek urtea amaitu baino lehen prestatuta egotea aurreikusten da. Beste udal batzuetan hilerriek eskaintzen dituzten aukera teknikoak aztertzen ari dira.

Horrela, udal horiek gero eta pluralagoa den errealitate sozioerlijiosoari eta kulturalari erantzuten diote, baita oinarrizko askatasunen eta eskubideen errespetuari ere. Erlijio-askatasuna giza eskubideei buruzko nazioarteko itun eta hitzarmen guztietan unibertsalki aitortutako giza eskubideetako bat da.

Askatasun horrek barne hartzen du edozein erlijio askatasunez, banaka edo taldeka, praktikatzeko eskubidea, baita erlijiorik edo sinesmenik ez praktikatzeko eskubidea ere. Erlijio-askatasuna oinarrizko eskubidetzat jotzen du Konstituzioaren 16. artikuluak.

Bestalde, Estatuaren eta Espainiako Batzorde Islamikoaren arteko Lankidetza Akordioa onartzen duen azaroaren 10eko 26/1992 Legeak komunitate islamikoei aitortzen die udal-hilerrietan erritu musulmaneko lurzatiak edukitzeko eskubidea, betiere toki-araubideari eta osasunari buruzko legerian xedatutakoari jarraiki.

Aurrekariak

Pandemiaren hasieran agerian geratu zen euskal hilerrietan ez zegoela aukerarik erritu musulmanean ehorzteko. 2020ko martxoan, Euskadin ehorzketa horietarako esparrurik edo partzelarik ez egoteaz gain, gorpuak ezin izan ziren jatorrizko lekuetara aberriratu, hala nola Marokora, Pakistanera edo Senegalera, mugak itxi zirelako eta lursail mota horiek dituzten aldameneko Autonomia Erkidegoetako hilerri batzuk ere itxi zirelako. Horrek guztiak kezka handiko egoera sortu zuen Euskadiko komunitate islamikoetan.

Arazo hori Euskadiko komunitate islamikoekin lankidetzan aritzeko ADOS Aholku Batzordean aurkeztu zen. Batzorde hori 2018ko apirilean sortu zen, eta partaidetza-, lankidetza- eta aholkularitza-organoa da Eusko Jaurlaritzaren eta euskal erakundeen politika publikoetarako, bai Euskadiko komunitate islamikoekin dituzten harremanetan, bai bizikidetzaren alde egiteko.

Batzordeak berehala heldu zion gai horri, eta harremanetan jarri zen hainbat udalekin, premiazko konponbidea ahalbidetuko zuen alternatiba bat aurkitzeko. Arrigorriagako Udalak esku-hartze hori ahalbidetzen zuen espazio bat eskaini zuen. Hain zuzen ere, udalerri honetako Parke-hilerrian 16 hilobitarako lekua zuen lursail bat bideratu zen, halako ehorzketak egin ahal izateko.

Espazioa azkar egokitu zen, 2020ko irailean benetan erabilgarri egotea ahalbidetuz. Harrezkero, 10 nitxo okupatu dira. Arrigorriagako Udalak egin zuen ahaleginarekin elkarlanean aritu zen Eusko Jaurlaritza, horretarako diru-laguntza bat emanez. Aldi berean, 2020. urtearen amaieran, Gasteizko Udalaren 2021erako aurrekontu-proiektuak bi partida ekonomiko sartu zituen Gasteizko El Salvador hilerrian ehorzketa musulmanak egiteko lursail bat bideratzeko.

2021eko maiatzean, ADOS Batzordeak dei egin zien Gipuzkoako hainbat udali, lurralde horretan erritu musulmanaren arabera ehorzketak egiteko hilerrietan lursail erabilgarriak izateko beharrari irtenbide bat aurkitzen saiatzeko. Lurraldeko zenbait udal prest agertu ziren beren udalerrietako hilerrietan alternatibak bilatzeko. Lurralde mailako lau bilera egin ondoren, bilerak egin dira udalerri bakoitzean.

Udalerri bakoitzean dauden aukera zehatzak ikuspuntu teknikotik eta materialetik aztertzea izan da helburua. Epe ertainean, eskualde bakoitzean hilerri bat egotea komeni da, erritu musulmanaren arabera ehorzketa egiteko lekua duena.