Elikadura osasungarriaren sustapena eskola-adinean
Gure elikatzeko modua faktore erabakigarria da gure osasunean. Gure elikaduraren arabera, gaixotasun jakin batzuk prebenitzen lagun dezakegu, edo gaixotasun horiek izateko arriskua areagotu.
Gure elikadura-ohiturak haurtzarotik eta nerabezarotik finkatzen dira. Garai horretan sor dezakegu ondoen ezagutza eta, hortik abiatuta, elikadura osasungarriari buruzko hautu arduratsua.
Horregatik, beharrezkoa da pedagogia-arloan lan egitea, elikadura osasuntsuak gure osasunean duen garrantziari buruzko ezagutza, kontzientziazioa eta motibazioa finkatzeko, epe luzera finkatu ahal izateko.
Fitxa didaktiko horiek hezkuntza-ingurunearen eskura jartzen ditugu (irakasleak, begiraleak, familiak, guraso-elkarteak…), modu erraz eta gidatuan erabiltzeko ikasgelan, jantokian eta/edo etxean. Asmoa da jarduera horiek erraz integratzea hainbat irakasgaitan, jantokian, jolastokian edo eskolaz kanpoko jardueretan garatzeko; edo etxera joan eta familian esperimentatzea, erosketak egitean edo afarietan.
Jarduera-fitxa bakoitzak honako hauek deskribatzen ditu: erabilera hobekien egokitzen zaion adina, ikastaroa eta ikasgaia, nola egin behar den, zer denbora edo maiztasun duen, non aplikatzea espero den (gela, jantokia, etxea), behar diren giza baliabideak eta baliabide materialak, horien eraginkortasuna baloratzeko adierazleak, eta erabilera errazteko informazio gehigarria (bibliografia, material lagungarria, aurretiazko esperientziak).
Fitxa bakoitzean eta beherago aurki dezakezun aurkibide-koadroan ageri da adin-tartea. Aurkibide-taula berean, fitxa bakoitzarekin sustatu nahi den elikagai-mota ikus dezakezu. Fruta, barazkiak, fruta eta barazkiak, arraina eta informazio orokorreko beste batzuk hobeto ezagutzeko fitxak daude.
Interesatzen zaizkizun fitxa didaktikoak bi modutara eskura ditzakezu:
- Elikagai mota bat sustatzeko edo adin edo ikastaro jakin baterako egokienak izan daitezkeenak bilatzen badituzu, aurkibide-taulak interesatzen zaizkizunak aurkitzeko aukera eman diezazuke. Klikatu zure aukerari dagokion sinboloa: adibidez: bigarren Hezkuntzako ikasleei zuzendutako arrain-kontsumoarekin lotutako fitxak bilatzen badituzu, bilatu indize-koadro horizontalean arrain-fitxak eta bertikalean DBHko ikastaroak. Bilaketan sartzen diren 3 fitxa daudela ikusiko duzu (28, 29 eta 30, ikastaroaren arabera). Aukeratu interesatzen zaizuna eta sakatu dagokion arrainaren sinboloa. Bilatutako fitxa irekiko da, eta pantailan bistaratu, inprimatu edo zure ekipoan deskargatu ahal izango duzu.
- Zein fitxa bilatzen ari zaren badakizu, zuzenean joan zaitezke beherago dauden esteketara eta sakatu interesatzen zaizun fitxa (k).
- 1. fitxa - Zuhaitzak eta frutak (PDF, 1 MB)
- 2. fitxa - Lurraren collagea (PDF, 1 MB)
- 3. fitxa - Sorpresa poltsa (PDF, 1 MB)
- 4. fitxa - Bila itzazu frutak (PDF, 1 MB)
- 5. fitxa - Ukimen tailerra (PDF, 1 MB)
- 6. fitxa - Ukitu, usaindu eta probatu (PDF, 1 MB)
- 7. fitxa - Fruta murala (PDF, 1 MB)
- 8. fitxa - Fruta mandalak (PDF, 1 MB)
- 9. fitxa - Sagar-jate eroa (PDF, 1 MB)
- 10. fitxa - Itsu-itsuan elikatzea (PDF, 1 MB)
- 11. fitxa - Frut-arte (PDF, 1 MB)
- 12. fitxa - Damak, jan ezazu zeure aurkaria (PDF, 1 MB)
- 3. fitxa - Baratzeko koloreak (PDF, 1 MB)
- 14. fitxa - Arrautza-buru estralurtarrak (PDF, 1 MB)
- 15. fitxa - Nola jaten dut (PDF, 1 MB)
- 16. fitxa - Taldeen dantza (PDF, 1 MB)
- 17. fitxa - Zer dago nire baratzean (PDF, 1 MB)
- 18. fitxa - Zentzumenen baratzea (PDF, 1 MB)
- 19. fitxa - Memoriaren jolasa (PDF, 1 MB)
- 20. fitxa - Barazkia edo fruta (PDF, 1 MB)
- 21. fitxa - Sasoiko landareak (PDF, 1 MB)
- 22. fitxa - Zentzuga (zentzumenen letxuga) (PDF, 1 MB)
- 23. fitxa - Bi trikimailu (PDF, 1 MB)
- 24. fitxa - Arrantzarako mozorroak (PDF, 1 MB)
- 25. fitxa - Itsas collagea (PDF, 1 MB)
- 26. fitxa - Arrantzatu eta kozinatu (PDF, 1 MB)
- 27. fitxa - Urdina eta zuria (PDF, 1 MB)
- 28. fitxa - Probatu lata (PDF, 1 MB)
- 29. fitxa - Sasoiko arraina (PDF, 1 MB)
- 30. fitxa - Konta iezadazu arrainaz zenbat dakizun (PDF, 1 MB)
- 31. fitxa - Nire herriko elikagaiak (PDF, 1 MB)
- 32. fitxa - Ikasle, ikasgela eta ikastetxe osasuntsua (PDF, 1 MB)
- 33. fitxa - Bila ezazu arrotza (PDF, 1 MB)
- 34. fitxa - Hamaiketako osasungarria (PDF, 1 MB)
- 35. fitxa - Erosketa-zerrenda (PDF, 1 MB)
- 36. fitxa - Hidratazioa (PDF, 1 MB)
- 37. fitxa - Azukre koxkorrak (PDF, 1 MB)
- 38. fitxa - Elikaduraren inguruko ahalduntzea (PDF, 1 MB)
- 39. fitxa - Elikaduraren inguruko ahalduntzea: Autoinkestak (PDF, 1 MB)
- 40. fitxa - Elikaduraren inguruko ahalduntzea: Gosarien diseinua" (PDF, 1 MB)
- 41. fitxa - Elikaduraren inguruko ahalduntzea: Oreka (PDF, 1 MB)
- 42. fitxa - Elikaduraren inguruko ahalduntzea: Erosketa simulatua (PDF, 1 MB)
- 43. fitxa - Elikaduraren inguruko ahalduntzea: Kontrapublizitatea (PDF, 1 MB)
- 44. fitxa - Berrien azterketa eta eztabaida ikasgela (PDF, 1 MB)
- 45. fitxa - Bitamina eta mineral-iturriak (PDF, 1 MB)
Haurtzarotik elikadura-ohitura osasungarriak sortzeko eta finkatzeko gomendioak, bai eskolako jangelan, bai etxean.
Elikadura osasungarria, oro har da edo ez da osasungarria, eta, beraz, ez da nahikoa ikastetxeetako jangeletan elikadura aldetik zuzenak diren pautak betetzea, eskola adineko ahorakin gehienak horietatik kanpo egiten baitira. Horregatik egin da gida hau, eskola-eremutik kanpoko gainerako otorduetan osatzeko gomendio dietetiko orokor eta espezifikoekin.
Gidak 5 eskuliburu dauzka:
1. Elikadura osansugarria eskola adinean
2. Eskola adinerako aholku dietetikoak
3. Ikastetxeetako menuetarako aholku dietetikoak
4. Ikastetxeetako menuak osatzeko aholkuak
5. Eskola adineko elikadurarekin lotutako beste hainbat alderdi
Gida honetako aholkuen euskarri diren oinarri teknikoek nutrizioan adituak direnen adostasun handia dute, eta horren inguruko dokumentu nagusietatik abiatuta eskaini dira.
Eskola-adineko elikadura osasungarriaren esparruan, erakunde ofizialek eta nutrizioan adituek emandako gomendio dietetikoei jarraitzeaz gain, estrategia argiak ezarri behar dira eskola-menuak askotarikoak eta erakargarriak izan daitezen eta, aldi berean, elikadura-beharrak bete ditzaten eta elikadura-ohitura osasungarriak susta ditzaten, elikagai multzo guztien kontsumo egokia bultzatuz.
Dokumentu honetan bildutako ondorioen bidez, aldaketa sinpleak egitera eta ikuspegi berriak sartzera gonbidatzen da, eskola-jantokietan ikasleek elikagai guztiak onar ditzaten, batik bat barazkiak, arrainak eta frutak.
Helburua da ikasleen artean elikagai multzo horien benetako kontsumoa hobetzea, elikagai horiek, nutrizioaren aldetik egokiak diren arren, gutxiago jaten baitira. Eta gozatuz egin dezaten lortu nahi da, erakargarri eta gustagarri bihurtuko baititugu, bai plateren osagai nagusi gisa, bai bigarren mailako osagai gisa, hornigai, saltsa, zati, olio erre, pure, krema eta abarren bidez.
Azken aldaketako data:
