Liburutegi Zerbitzua

Gizarte Bazterkeriaren aurkako Legearen lehenengo artikuluan adierazten denez, lege horren helburua hauxe da: "Euskal Autonomia Erkidegoaren eremuan bazterkeriaren (pertsonaren, gizartekoaren nahiz lanekoaren) arriskuari aurrea hartzeko eta bizitza independientea aurrera eramateko beharrezko baliabiderik (pertsonarenik, gizartekorik nahiz ekonomikorik) ez dutenei gizartean sartzen laguntzeko beharrezkoak diren tresnak (gizarte arlokoak zein laguntza ekonomikoak) arautzea".

Gaur egun gizarte-desberdintasunei buruz egiten diren azterlanetan ezkutuko pobrezia mota guztiei erreparatzen zaie, eta ildo horretatik, problematikotzat jotzen dira zenbait egoera. Hau da, badira familia-unitate batzuk berez independenteak izan litezkeenak, baina, familia-unitate independente modura eratuz gero, pobrezian bizi beharrean egongo liratekeenak. Gazteen kolektiboari eragiten dioten inguruabarrak dira horiek.

Kolektibo horren barruan okupatuen ehunekoa garrantzitsua bada ere, esanguratsua da halaber epe ertain edo luzera bizimodu beregaina egin nahi luketen gazte langabetuen edo inaktiboen kopurua. Horregatik, gazte horiei Gizarte Bazterkeriaren aurkako Legea aplika lekieke, haietako bakoitzak bizimodu independentea egitea lortze aldera; horren ondorioz, lehen beharrezkoa zuten familia-errentak zama arinagoa izango luke.

Kolektibo hori osatzen duten gazte gehientsuenek bi arrisku objektibo dituzte: pobrezia eta prekarietatea.

Hartara, aipatutako azterlanetan agertzen denez, gazte hauek, 18 urtetik 23ra bitartekoak ere barne sartuta, Gizarte Bazterkeriaren aurkako Legearen babesa eduki dezakeen talde bat osa dezakete, izan ere, lege horren zioen azalpenean jasotako bazterketa-kontzeptua honela adierazita baitago: "Bazterkeria gizarte-eskubideak gauzatzeko ezintasuna edo gaitasunik eza da, batez ere lan egiteko eskubideaz baliatzeko ezintasuna, baina baita ere hezkuntza eta prestakuntza jasotzeko eskubidea, kultura, osasuna, etxebizitza duina izateko eskubidea edo gizarte-babesa jasotzeko eskubidea". Eskubide horiek guztiak debekaturik dauzkate, alabaina, bizimodu independentea egin nahi arren egiterik ez dutenek; gainera, 23 urtetik beherakoak izateagatik Gizarte Bazterkeriaren aurkako Legearen estaldura-mailatik baztertuta geratzen dira.

Beraz, lege honen bidez aldatu egiten da 12/1998 Legearen 18.1.d) artikulua, ekainaren 25eko 4/2003 Legeak eta azaroaren 10eko 8/2000 Legeak (biak ere Gizarte Bazterkeriaren aurkako Legea aldatzekoak) aldatutakoa.

Estatistiken arabera, Euskal Herriak Estatuko lehen postua du errenta erabilgarriari dagokionez. Hitzaldi politikoen arabera, Europar Batasunarekin bat egin da errenta eta enpleguaren arloan. Eta, hala ere, egoera horrek ez die ongizate-maila bera ekarri euskal herritar guztiei.

Duela gutxi, eta helburu horiek lortzeko, oinarrizko errentaren zenbatekoa onartzen duen ekimena onetsi da Legebiltzarrean.

Horren ondorioz, zentzuzkoa dirudi onarpen hori lege bidez ere jasotzea, gizarte-kohesioa eta elkartasuna lor daitezen. Horregatik, beharrezkotzat jotzen da Gizarte Bazterkeriaren aurkako Legea aldatzea, bai eta Gizarte Eskubideen Agiriaren Legea ere.

Gizarte-bazterketari aurre egiteko tresnen artean oinarrizko bi laguntza mota daude: egungo oinarrizko errenta eta gizarte-larrialdietarako laguntzak. Legean adierazita dago Gobernuak, gizarte-laguntzaren arloan zuzenean jarduteko eskumena duenez, bere gain hartzen duela legean araututako laguntza ekonomikoen zenbatekoei aurre egiteko beharrezkoak diren baliabide ekonomikoen finantziazioa. Baina, egia esateko, bi laguntza horien bilakaera ezberdina izaten ari da, hain zuzen ere, gizarte-larrialdietarako laguntzak aurrekontuen mende daude, aurrekontuek baldintzatuta daudelako, izan ere, legeak zehazten duenez, gizarte-larrialdietarako erabil daitezkeen gehieneko diru kopuruak, kontzeptuka erabil daitezkeen horiek, gutxitu ahal izango dira aurrekontu-baliabideen arabera.

Ez dirudi arrazoizkoa denik laguntzen arteko desberdintasun horri eusten jarraitzeak, laguntza horiek premiazkoak eta behar-beharrezkoak dira eta.

Sarri askotan eztabaidatu izan dugu Legebiltzarrean laguntza horien egungo eta etorkizuneko egoerari buruz, eta, halaber, Gobernuari eskatu zaio gizarte-larrialdietarako laguntzen estaldura-mailaren eta definizioaren berri eman dezala; argi eta garbi dagoenez, gizarte-larrialdietarako laguntzek ez dute behar besteko dotazio ekonomikorik, eta udalek, aurrekontu-ekitaldi bakoitzean, ezohiko baliabideak erabiltzen dituzte laguntza horiek bideratzeko.

Hori horrela izanik ere, laguntza horien premian diren herritar guztiek laguntza bi horiek jasotzeko eskubide bera izango dutela bermatu behar da.