Lurraren kudeaketa

Auzitegi Konstituzionalaren 61/1997 Epaiaren bidez, Lurraren Araubide eta Hiri Antolaketari buruzko Legearen Bateratutako Testua Onesten duen ekainaren 26ko 1/1992 Legegintzako Errege Dekretuaren hainbat atal baliogabetu direnez, beharrezko egin da hirigintza arloan aginpidedun diren administrazioen egintzek segurtasun juridikoa izan dezaten beharrezko den arautzeari lehenbailehen ekitea, eta beste gai zehatz batzuk ere arautzea, gaur egun duten arautegia dela eta gatazka sortzen baitute. Ataletako testuaren koherentzia dela-eta, errepikatu egin dira Lurrari buruzko 1992ko Legearen Bateratutako Testuan indarrean dauden zenbait atal.

Lege honek, Hirigintza Ekintzak Sortutako Gainbalioetan Elkarteak izan behar duen Partaidetza Zehazten duen apirilaren 25eko 3/1997 Legeak bezalaxe, zubi-izaera du harik eta Legebiltzarrean aurkeztu arte lurraren araubide eta hiri-antolaketaren arloko araupetze osoa jasotzen duen testu orokorra. Testuak lurra hirigintzaren funtsezko elementutzat sailkatu eta kalifikatzeari dagozkionak arautuko ditu, hain zuzen, Auzitegi Konstituzionalaren 61/1997 Epaiak autonomi elkarteen aginpidetza gisa berretsi dituena.

Gaur egun indarrean dagoen lurraren sailkapena, 1976ko Bateratutako Testuan jasoa, gure hirigintzan lurrean izan ohi diren hiru motak mantentzen ditu: hirikoa, hirigarria eta ez hirigarria. Azken lur-mota horretan debekua arautzen da, alegia, nekazaritza eta abeltzaintzako erabilpenei atxikita ez dagoen familia bakarreko eraikuntzarena. Era berean, baserri aldeak edo ohiko afinkamenduak ere arautzen ditu, baserri-eremuko berariazko erregimen, tipologia eta ezaugarriak mantentzen dituztenak, eta udal-planeamenduan dagoeneko jasotzen zirenak, eremu bereizitzat, orain arte horien gaineko legezko araupetzerik ez bazegoen ere.

Lurrari buruzko 1992ko Legearen Bateratutako Testuak hirigintza-planeamenduari babes publikoko etxebizitzak egiteko lurra sailkatzeko ematen zion aukera berriz ezartzen da, egiterapide erabilgarri eta beharrezkoa baita herri-administrazioek etxebizitza-politika buru dezaten.

Bestetik, komenigarritzat jo da honako arau-multzo hauetan sakabanatuta zegoen garapenerako planeamendua onesteko aginpidetza testu legal bakarrean bateratzea: Lurrari buruzko 1992ko Legearen Bateratutako Testua eta uztailaren 16ko 5/1993 Legea, Autonomi Elkarte Osorako Erakundeen eta Bertako Kondaira Lurraldeetako Foruzko Ihardutze Erakundeen arteko Harremanei buruzko Legea aldatzekoa, bai eta hirigintza arloan erakunde komunen zerbitzuak foru-organoetara aldatzeari buruzko dekretuak ere.

Azkenik, legeak diziplina eta hirigintza-kudeaketaren zenbait alde arautzen ditu, eta indarrean dauden hirigintza-planek egoki jardun dezaten ezinbesteko jotzen da indarrean jartzea horiek.

1. atala.¿ Hirigarri ez den lurra.

1. ¿ Hiru maila bereizten dira hirigarri ez den lurrean:

   1. Babespeko lur ez hirigarria, planeamenduak kalifikazio hori ematen dion lurra izango dena, nekazaritza, basogintza edo abeltzaintza aldetik berebiziko balioa duelako, bertako baliabide naturalak ustiatzeko dituen aukerak direla-eta, paisaia, historia edo kultura aldetik balioak dituelako, edo fauna, landaretza edo oreka ekologikoa zaintzeko.

   2. Baserri aldeko lur ez hirigarria, planeamenduak kalifikazio hori ematen dion lurra izango dena, espazio publiko baten inguruan biltzen diren sei baserri edo gehiagoko multzoak direlako, bildu eta bere izaera ematen dien espazioan, hain zuzen.

   3. Lur ez hirigarri arrunta, aurreko mailetan sartzen ez den lurra izango da, hiri-garapenetik gordetzen dena eta nekazaritzarako eta abeltzaintzarako edo horiekin zerikusia duten aprobetxamenduetarako baino izan ez daitezkeena.

2. ¿ Babespeko lur ez hirigarria eta lur ez hirigarri arrunta direlako mailetan, debekatuta dago eraikuntza berriak eraikitzea, nekazaritza- eta abeltzaintza-ustiapenei atxikita ez dauden etxebizitzetarako. Dena den, lur-maila hauetan baimendu egin ahal izango dira obra publikoen burutzapen eta entretenimenduari atxikitako eraikuntzak edo instalazioak, bai eta egiteko lur ez hirigarria beharrezko betekizun duten erabilera publiko edo interes sozialerako eraikuntza edo instalazioak ere.

3. ¿ Baserri aldeko lur ez hirigarrian:

   1. Partzelazioetarako eta hirigintza-zerbitzuen hornidura lortzeko hiri-lurrean ezarritako arau berberek arautuko dute. Jabari publikoa babesteko mugak eta zorpeko aldeak ere izango zaizkio ezargarri lur-maila honi.

   2. Mugatzen direneko planeamendu orokorreko egiterapideek honako hauek ezarri beharko dituzte: eraikuntzari atxikitako lurzatien kokapena; eraiki daitezkeen lurzatiak, bide publiko batetiko sarbide zuzena izan beharko dutenak; gutxienezko lurzatiaren azalera; eraikigarritasuna; eraikuntzak gehienez ere izan ditzakeen solairuak eta inguruko onibar eta bideetatik bereizteko parametroak.

   3. Baserri aldeko lur ez hirigarriko eremu bakoitzean, planeamenduak ezin izango du hirigintza-aprobetxamenduaren gehikuntzarik sortu, ez eta lehendik dagoen etxebizitza-kopurua bikoiztea baino gehikuntza handiagorik ere. Era berean, badauden eta aurreikusita dauden etxebizitzen kopurua ezin izango da hogeita hamar unitate baino gehiago izan.

   4. Ezin izango da ekipamendu edo zabalgune berririk definitu, ezta trazadura berriko bide publikorik ere, ahalbideratuko den bakarra badaudenen mugak eta alineazioak erregularizatzea izanik.

      2. atala.¿ Lurraren kalifikazioa. Babes publikoko etxebizitzetarako kalifikazioa.

         Udal hirigintza-planeamenduak lurrak kalifikatu ahal izango ditu babes publikoaren erregimenetako bati atxikitako etxebizitzak eraikitzeko.

      3. atala.¿ Planeamendu orokorraren ekimena.

      1. ¿ Udalek egingo dituzte hiri-antolaketarako udal-plan orokorrak, udal-esparruko arau osagarriak eta subsidiarioak eta hiri-lurra mugatzeko proiektuak eta hirigintzaren aldetik jarduteko egitarauak, bai eta horien aldaketak ere.

      2. ¿ Udalak ez balu inolako planeamendu orokorrerako egiterapiderik aurkeztuko kasuan kasuko foru-aldundiak finkatutako epearen barruan, aldundi horrek egokitzat jotzen duena gauzatzea ebatz dezake, idazkerari dagokionez bidezko dena erabakiz.

4. atala.¿ Planeamendua garatzen duten zatiko planak eta plan bereziak onesteko aginpidetza.

1. ¿ Planeamendu orokorraren zehaztapenak garatzen dituzten zatiko planak eta plan bereziak hasieran eta behin-behingoz onesteko aginpidetza udalei dagokie, atal honetako 2 eta 3 zenbakietan ohartemandako kasuetan izan ezik.

2. ¿ Zatiko planak eta plan bereziak udalez kanpoko esparrukoak badira, hasierako eta behin-behineko onespena emateko aginpidetza kasuan kasuko foru-aldundiari dagokio, eraginpeko udalerrien arteko akordiorik ez bada, lurralde historiko desberdinetako udalerriei eragin ezean, kasu honetan Eusko Jaurlaritzari egokituko zaiola aginpidetza. Behin betiko onespena, lurralde historiko bati edo gehiagori eragiten dien arabera, kasuan kasuko foru-aldundiari edo Eusko Jaurlaritzari egokituko zaie, hurrenez hurren.

3. ¿ Planeamendu orokorraren zehaztapenak garatzen dituzten eta foru-aldundiei edo Eusko Jaurlaritzari arloan eskumentzen zaizkien aginpidetzak burutuz aurkezten diren plan bereziak hasieran, behin-behingoz eta behin betiko onesteko aginpidetza horiei dagokie, hurrenez hurren.

4. ¿ Lurralde historikoetako hiriburuetako eta berrogeita hamar mila biztanletik gorako udalerrietako udalek aginpidetza izango dute planeamendu orokorraren zehaztapenak garatu eta horiei egokitzen zaizkien zatiko planak eta plan bereziak behin betiko onesteko.

5. atala.¿ Jarduera burutzapen-unitateen bidez. Jarduteko sistemak.

1. ¿ Hirigintza-planeamendua burutzapen-unitateen bidez garatu beharko da, hiri-lurrean jarduera asistematikoen kasuan edo sistema orokorrak edo horietako elementuren bat zuzenean burutzeko denean izan ezik.

2. ¿ Burutzapen-unitateak mugatu egingo dira, euren azalera osoaren emakidako, banaketa berdineko eta urbanizazioko betebeharrak batera betetzea ahalbideratzeko eran.

3. ¿ Burutzapen-unitateak aldizkakoak izan daitezke hiri-lurrean.

4. ¿ Apirilaren 9ko 1346/1976 Errege Dekretuz onartutako Lurrari buruzko Legearen Bateratutako Testuan ohartemandakoaren arabera mugatu diren poligonoak edo jardute-unitateak, ondorengo legediko burutzapen-unitateen baliokide izango dira ondorio guztietarako.

5. ¿ Burutzapen-unitateak Administrazioak kasu bakoitzean aukeratzen duen jardute-sistemaz garatuko dira, konpentsazio, lankidetza zein desjabetza hauta dezakeela.

6. atala.¿ Jarduera asistematikoak hiri-lurrean.

   Hiri-lurrean ez dagoenean hirigintza-betekizunak batera betetzea ahalbideratzen duten burutzapen-unitaterik mugatzerik, mugaketa horretatik kanpo atera ahal izango dira irabazizko xedea duen aprobetxamenduko edo toki-izaerako hornidura publikorako diren lurrak, justifikatu ondoren.

7. atala.¿ Desjabetza-kasuak.

   Honako hauetan ezarriko da desjabetza:

   1. Sistema hori ezarri denean kasuan kasuko burutzapen-unitaterako.

   2. Atxikitako edo hiri-lurreko sistema orokorrak burutzeko, bai eta horretan sartutako eta burutzapen-unitatetik kanpo dauden toki-hornidurak ere, aprobetxamenduen transferentziaz lortu ez direnak.

   3. Atxikitako edo lur hirigarriko sistema orokorretarako den lurra aldez aurretik eskuratzeko.

   4. Udalaren lur-ondarea edo beste lur ondare publiko batzuk eratu edo handitzeko.

   5. Planeamenduan babes ofizialeko edo babes publikoko beste erregimenpeko etxebizitzak eraikitzeko diren lurrak eskuratzeko, bai eta berariaz interes sozialekotzat deklaratutako beste erabilpenetarakoak ere.

   6. Jabetzaren funtzio soziala ez betetzeagatik.

   7. Legean ohartemandako gainerako kasuetan.

8. atala.¿ Planeamenduaren garapena eta burutzapena. Epeak

1. ¿ Garapenerako planeamendua planeamendu orokorrean ohartemandako epeetan gauzatu eta izapidetu beharko da.

2. ¿ Planeamenduak onura eta zorpideen banaketa berdineko, lurren eta aprobetxamenduen emakidako eta urbanizazioa burutzeko betebeharrak betetzeko epeak finkatuko ditu.

   Planeamenduak ezarritako eperik egon ezean, onurabide eta zorpideen banaketa berdineko, lurren eta aprobetxamenduen emakida eta urbanizazioa burutzeko betebeharrak lau urteko epearen barruan bete beharko dira, lur-mota bakoitzerako beharrezko den planeamendua behin betiko onesten denetik hasita.

3. ¿ Epe horiek betetzen ez badira, Administrazioak lurrak nahitaez desjabetu edo saltzeko eskubidea izango du, bai eta planeamendua aldatzeko ere kalte-ordainketarik jasotzeko eskubiderik gabe.

9. atala.¿ Lizentziak. Eskabideak aurkezteko eta burutzeko epea

1. ¿ Eraikitzeko lizentziak gehienez ere bi urteko epearen barruan eskatu beharko dira, lurzatiak orube-izaera hartzen duenetik edo, burutzapen-unitateen kasuan, onurabide eta zorpideak banatzeko betebeharrak betetzen direnetik. Kasu honetan, urbanizazioa aurretik edo aldi berean burutu dela bermatu beharko da.

2. ¿ Lizentzia emateak obrei hasiera emateko, gehienez ere etenda egoteko eta amaiera emateko epeak finkatuko ditu.

3. ¿ Lizentziak egitea baimentzen duen obren burutzapena bertan ezarritako epeen barruan gauzatu beharko da.

4. ¿ Lizentzia eskatu edo epearen barruan burutzeko betebeharra ez betetzeak eskubidea emango dio Administrazioari kasuan kasuko lurzatiak nahitaez desjabetu edo saltzeko; halere burutu ez den lizentzia iraungi egin daiteke.

10. atala.¿ Hirigintza-diziplina. Arau-hauste eta zigorren preskripzioa.

1. ¿ Arau-hauste larriek lau urtera preskribituko dute eta arau-hauste arinek bi urtera, egin direnetik hasita. Arau-hauste larriak direla-eta ezarritako zigorrek bi urtera preskribituko dute eta arau-hauste arinak direla-eta ezarritakoek urte batera.

2. ¿ Arau-hausteak preskribitzeko epea arau-haustea egin den egunetik aurrera hasiko da edo, hala badagokio, prozedura ireki behar zen egunetik aurrera.

   Zigor-prozedura ireki behar dela joko da, arau-haustea sortu duten egintzak ezagutzea ahalbidera dezaketen kanpoko seinaleak agertzen direnean.

3. ¿ Etengabeko jardunetik sortutako arau-hausteetan, jarduerari amaiera ematen zaionetik edo arau-haustea egiten deneko azken egintzatik hasiko da kontatzen.

11. atala.¿ Zigor-espedienteak. Organo aginpidedunak.

1. ¿ Alkateak dira hirigintza arloko hausteak direla-eta zigor-espedienteak ebazteko organo aginpideduna, bai eta indarreango legedian ohartemandako isunak ezartzeko ere, diru-zenbatekoa kontutan hartu gabe.

2. ¿ Kasuan kasuko foru-aldundiak hirigintza arloko haustea egin dela jakiten badu, dagokion zigor-espedientea izapidetzeko eskatuko die alkateei, eta, kasurik egiten ez badute, berak izapidetu eta ebatzi ahalko du.

Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkarian argitaratzen den egunaren biharamunean jarriko da indarrean lege hau.

Beraz, Lege honi men egiteko eta men eginarazteko agintzen diet, norbanako zein agintari direla, Euskadiko herritar guztiei.

Vitoria-Gasteizen, mila bederatziehun eta laurogeita hamazortziko martxoaren seian.

Lehendakaria,