Liburutegi Zerbitzua

Administrazio Elektronikoari buruzko otsailaren 21eko 21/2012 Dekretuaren helburua da, lehenengo artikuluan jasota dagoenez, bederatzi eduki arautzea. Lehenengo eta behin, 1. paragrafoan adierazita dauden bi eduki orokorrak arautzen dira: batetik, herritarrek Administrazioarekin baliabide elektronikoen bidez jarduteko eskubidea, bai zerbitzu publikoetara iristeko, bai administrazio-prozedurak izapidetzeko, eta, bestetik, Herritarrek Zerbitzu Publikoetan Sarbide Elektronikoa izateari buruzko ekainaren 22ko 11/2007 Legearen 6. artikuluan adierazitako gainerako eskubideei zabalkundea ematea. Eta, bi horietaz gain, 2. paragrafoan adierazitako beste zazpi eduki zehatzago hauek jorratzen dira: egoitza elektronikoa; iragarki-taula elektronikoa; herritarren eta Administrazioaren identifikazioa eta autentifikazioa; ordezkarien erregistro elektronikoa; erregistro elektronikoa; komunikazio elektronikoak; dokumentu elektronikoak eta dokumentuon kontserbazioa.

Gai horiek funtsezkoak dira gure Administrazioaren jarduketetarako, zerbitzu publikoak emateko eta izapidetzen dituen administrazio-prozedurak kudeatzeko, eta lotura daukate Internet bidezko informazioaren eta komunikazioaren teknologien garapenarekin, Administrazio Publikoaren eta herritarren arteko harremanetarako modu berria den aldetik; izan ere, lortu nahi da izapidetze elektronikoa gaur egun jarduteko ohiko modua izatea eta orain gutxi arte gure ordenamendu juridikoan ohikoa zen paperezko izapidetzea baztertu ahal izatea.

Dekretua baliagarria izan da indarrean egon den urte hauetan zazpi baino gehiago, eta aurrera egin du Administrazio Publikoan bitarteko elektronikoak erabil daitezen sustatzeko helburu horretan. Horren froga da, gaur egun arte, eduki horietan aldez aurretiko aldaketa bakar eta oso zehatz bat egin behar izana; izan ere, egoitza elektronikoaren helbidearen izendapena baino ez da aldatu, 7. artikuluaren 5. paragrafoan, eta Interneteko goi-mailako «euskadi.eus» domeinu berria ezartzen duen ekainaren 9ko 84/2015 Dekretuaren azken xedapenetako bigarrenaren bidez aldatu zen. Gauzak horrela, dekretu horren bigarren aldaketa egingo da orain, aldaketa zabalago bat, ondoren justifikatzen dena.

Gure ordenamendu juridikoan, orain dela gutxi, administrazio elektronikoaren arloari loturiko legedi-aldaketa garrantzitsu batzuk egin dira; izan ere, 2016ko urriaren 2an, administrazio-zuzenbidearen oinarrizko bi arau berri hauek jarri ziren indarrean: Administrazio Publikoen Administrazio Prozedura Erkidearen urriaren 1eko 39/2015 Legea eta Sektore Publikoaren Araubide Juridikoaren urriaren 1eko 40/2015 Legea. Lege bi horiek aldaketa garrantzitsuak ekarri dituzte eduki juridikoetara, 21/2012 Dekretuan ere araututa zeudelako, eta, ondorioz, besteak beste, arau hauek indargabetu dituzte: Herritarrek Zerbitzu Publikoetan Sarbide Elektronikoa Izateari buruzko ekainaren 22ko 11/2007 Legea erregelamenduan garatu zen araua zen, eta Herri Administrazioen Araubide Juridikoaren eta Administrazio Prozedura Erkidearen azaroaren 26ko 30/1992 Legea prozeduren paperezko izapidetzea baino ez zuen xedatzen.

Lege horiek indarrean jarri ostean, apurka-apurka administrazio-ordenamendu juridikoa egokitzeko lanari ekin zaio, legeotako edukien helburu handiak eta paradigma berriak lortze aldera, administrazio publikoetan funtsezko aldaketa bat eragin behar baita harreman elektronikoa izan dadin administrazio-prozedurak izapidetzeko bidea, paperik gabeko administrazio garden, arinago eta irisgarriago batera zuzendua, herritarrentzat eta enpresentzat.

Horretarako, ezinbestekoa da, batez ere, arauz garatzea sistema teknologikoen alderdi teknikoak, prozedurakoak, juridikoak eta antolamendukoak, eta, horretarako, herritarrak, eragile juridikoak eta administrazio publikoak kontuan hartuta, bateragarriak izan behar dute, batetik, eskubideen baliatze erabatekoa eta prozeduren balio juridikoa bermatzeak eta, bestetik, Konstituzio Auzitegiaren maiatzaren 24ko 55/2018 Epaiak ezartzen duen eskumen-banaketa errespetatzen duen benetako elkarreragingarritasuna izateak.

Testuinguru horretan, Administrazio Publikoen Administrazio Prozedura Erkidearen urriaren 1eko 39/2015 Legea eta Sektore Publikoaren Araubide Juridikoaren urriaren 1eko 40/2015 Legea garatzen dituen errege-dekretuaren proiektua izapidetzen ari da, sektore publikoak bitarteko elektronikoen bitartez jarduteari eta funtzionatzeari dagokienez. Aurrerago egingo den erregulazio horretan, Estatuko oinarrizko legegintzako erregelamendu-garapena jasoko da, Espainiako Konstituzioaren 149.1.18 artikuluan xedatutakoaren babesean eginda; artikulu horrek Estatuari eskumena esleitzen dio administrazio publikoen araubide juridikoaren oinarriak emateko, eta, orobat, eskumena esleitzen dio administrazio-prozedura erkidearen arloan eta administrazio publiko guztien erantzukizun-sistemaren arloan.

Lan horiek egin bitartean, urriaren 1eko 39/2015 Legeari aldaketa bat egin zaio abuztuaren 31ko 11/2018 Errege Lege Dekretuaren bidez (dekretu horrek langileekiko pentsio-konpromisoak babestearen, kapital-zuriketa prebenitzearen eta hirugarren herrialdeetako nazionalen sarrera- eta bizileku-eskakizunen arloko zuzentarauen transposizioa egiten du, eta Administrazio Publikoen Administrazio Prozedura Erkidearen urriaren 1eko 39/2015 Legea aldatzen du). Hain zuzen ere, haren 6. artikuluan xedatu da ez duela eragin juridikorik izango 2020ko urriaren 2ra arte, hauei dagokienez soilik: ahalordeen erregistro elektronikoa, erregistro elektronikoa, enplegatu publiko gaituen erregistroa, Administrazioaren irispide-puntu elektroniko nagusia eta fitxategi elektroniko bakarra. Hau da, atzeratu egin da arlo horietan izan beharreko eragin juridikoa, hasiera batean, 39/2015 Legearen azken xedapenetako zazpigarrenaren arabera, 2018ko urriaren 2an izan behar zuen eragina eta. Denbora-tarte horretan, arlo horiei dagokienez, 30/1992 Legearen eta 11/2007 Legearen arauek indarrean segituko dute, horrela baitago adierazita 39/2015 Legearen laugarren xedapen iragankorrean eta xedapen indargabetzaile bakarraren 2. paragrafoan. Horrela, berriro baliatu da Kode Zibilaren 2. artikuluaren salbuespena, vacatio legis delakoaren jatorrizko bi urteko epea bikoizteko, bost konponbide informatiko horiek arautzen dituen araudiaren ondorio juridikoetarako. Horretaz gain, lehen urte bat zegoen aurreikusita lege oro indarrean jartzeko, Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratzen denetik aurrera, eta bete egin zen 2016ko urriaren 2an, azken xedapenetako zazpigarrenarekin bat.

Justifikazio gisa, 11/2018 Errege Lege Dekretuaren hitzaurrean xedatuta dago ezen ez zela nahikoa urriaren 1eko 39/2015 Legearen azken xedapenetako zazpigarrenean ezarritako «vacatio legis» delakoa, ezinezkoa zelako epe horretan bai administrazio-prozedurak egokitzeko lana egitea, bai administrazio publikoen jardunaren garapen-egoera berria zuzen kudeatzeko prozesuak diseinatzea; izan ere, garapen teknologiko eta juridikoek behar besteko heldutasuna izan behar dute errekerimenduak betetzeko; beraz, denbora gehiago behar da, eta V. tituluan beste bi urtez luzatzen da.

Guztira bost urte daukan vacatio legis honek agerian uzten du zeinen konplexua den administrazio elektronikoaren gaineko arauak aplikatzea, administrazio-prozeduran erabili behar diren bost sistema edo konponbide horiei dagokienez behintzat, ordurako euren edukietan zehaztasun handiagoa izango delakoan.

Legedi-aldaketak gertatu diren honetan, eta 21/2012 Dekretuaren indarraldian, honako hauek ere onartu dira: batetik, Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 910/2014 (EB) Erregelamendua, 2014ko uztailaren 23koa, identifikazio elektronikoari eta barne-merkatuko transakzio elektronikoetarako konfiantzako zerbitzuei buruzkoa dena eta 1999/93/EE Zuzentaraua indargabetzen duena eIDAS Erregelamendua esaten zaio, eta lege-esparru erkidea ezartzen die Europar Batasuneko sinadura elektronikoei; eta, bestetik, berriki eman den abenduaren 5eko 3/2018 Lege Organikoa, datu pertsonalen babesari eta eskubide digitalen bermeari buruzkoa.

Horrenbestez, orain ez da une egokia gure autonomia-erkidegoan dekretu bat onartzeko, gai horren arauzko erregulazio osoa egingo duena eta, ondorioz, otsailaren 21eko 21/2012 Dekretua baliogabetuko duena. Errealitate horri erreparatuta, hobe da etorriko den errege-dekretua indarrean jarri arte itxarotea, horrela jakingo baita zein diren behin betiko arauzko edukiak, batez ere, sistema, konponbide eta zerbitzu elektronikoei dagozkienak eta Administrazioan aplikatu beharko diren administrazio elektronikoaren arloko funtsezko aldaketei dagozkienak. Horren ostean, ikuspegi juridiko argiago bat egongo da, eta hasi ahal izango da egiten administrazio elektronikoaren dekretua; zeina ordurako oso beharrezkoa izango baita Euskal Autonomia Erkidegoan administrazio-prozedura gauzatzeko eta, administrazio-organoen eta interesdunen bitarteko elektronikoez baliatuta, Internet bidezko zerbitzu publikoak emateko eredua zehazteko.

Hala ere, gaur egun, komeni da Administrazio Elektronikoari buruzko otsailaren 21eko 21/2012 Dekretuan zenbait aldaketa egitea: lehenik, eduki berezi batzuk sartu behar dira, egun behar-beharrezkoak baitira administrazioaren ohiko jarduna bermatzeko, eta ezin baita itxaron dekretu berria onartu arte eduki horiek sartzeko; bigarrenik, eta bide batez, zenbait artikuluren erredakzioa aldatu behar da arauzko egokitzapenak egiteko, hain zuzen ere egun indargabetuta dauden legeei eta administrazio elektronikoaren arloko xedapen zaharkituei buruzko erreferentzien ordez oinarrizko lege berriei buruzkoak sartzeko; eta, hirugarrenik, legedi berriak babesik gabe utzitako xedapenak kendu behar dira, arauaren testua argiagoa izan dadin.

Hiru beharrizan horiek betetzeko, nahikoa da orain indarreko araudian aldaketa puntual bat egitea; hiru alderdi zehatz horietan baino ez, aldaketa egiteko erregelamendu-proiektu baten bidez; proiektu hori, onartu ostean, osorik txertatuko da aldatzen den erregelamenduaren testuan.

Urriaren 1eko 39/2015 Legearen 129. artikuluan erregelamenduak egiteko ahala baliatzeko erregulazio onaren printzipioei buruz xedatutakoari dagokionez, orain arte azaldutakoak nahiko justifikatzen du proiektuan honako printzipio hauek betetzen direla:

erregelamendu-aldaketa honen beharrizana, argi identifikatu delako zein diren lortu nahi diren helburuak eta oinarritzat hartu baita interes orokorra;

proportzionaltasuna, arauak bete behar dituen beharrizanei erantzuteko ezinbesteko erregulazioa daukalako;

efikazia, printzipio hori bermatzeko tresnarik egokiena delako;

efizientzia, onartu ostean desagertuko direlako karga administratibo alferrikakoak edo ezinbesteko ez direnak, eta, aplikazioan, baliabide publikoen kudeaketa arrazionalizatuko delako;

segurtasun juridikoa, Espainiako eta Europar Batasuneko gainerako ordenamendu juridikoarekiko koherentziari eusten diolako;

eta gardentasuna, indarreko araudirako irispide erraza, unibertsala eta eguneratua ahalbidetzen duelako, bai eta araudia prestatzeko prozesuari dagozkion dokumentuetarako irispidea ere, Gardentasunari, informazio publikoa eskuratzeko bideari eta gobernu onari buruzko abenduaren 9ko 19/2013 Legearen 7. artikuluan ezarritako moduan; izan ere, argi definitu dira helburuak eta justifikazioa, eta aukera emango da hartzaile izan daitezkeenek parte-hartze aktiboa izan dezaten prestakuntzan.

Hori guztiori dela eta, dekretu honen xedea da bigarren aldaketa bat egitea Administrazio Elektronikoari buruzko otsailaren 21eko 21/2012 Dekretuari. Aldaketok honela daude zehaztuta:

Hamabost eduki hauek sartzea: 5. artikuluaren 3. paragrafoa aldatzea, administrazio-prozedurako dokumentaziorako hizkuntza-araubidearen aukerari buruzkoa; 6. artikuluaren 1., 6. eta 7. paragrafoak aldatu eta 9. paragrafo bat gehitzea, interesdunek administrazio-prozedurara ekarri behar dituzten dokumentuei buruzkoak; 7. artikuluaren 3. paragrafoa aldatzea, egoitza elektronikoan sartutako entitateen eremua zabaltzeari buruzkoa; 9. artikuluaren 1. paragrafoaren i) apartatuan zerbitzu batzuk sartzea, egoitza elektronikoaren barruan; 12. artikuluaren 2. paragrafoa aldatzea, ezartzeko ezen gaikuntzarako nahikoa dela interesdunek ordezkaritza ematen duten administrazio-prozedurako organo eskudunaren ebazpena, eta, ondorioz, hitzarmenaren eskakizuna kentzea, oso nekeza delako eta zentzurik ez daukalako aipatutako 39/2015 eta 40/2015 legeak onartu ondoren; 13. artikuluaren 1. paragrafoa aldatzea, ahalordeen erregistro elektronikoari buruzkoa, legedi berriaren edukien arabera; 28. artikuluaren 1. paragrafoa aldatzea, administrazio-prozeduretan pertsona fisiko batzuen kolektiboek nahitaez bitarteko elektronikoen bidez komunikatu behar izateari buruzkoa; 50. artikuluari 4. paragrafo bat gehitzea, eredu elektronikoei buruzkoa; 53. artikuluaren 3. paragrafoa aldatzea, interesdunak prozeduraren izapidetze-egoerara iristeko bete beharreko baldintza bakarrari buruzkoa, hau da, identifikazioari buruzkoa; eta 55. artikuluaren 2. eta 4. paragrafoak aldatzea, xedapen gehiago sartzeko, administrazio elektronikoaren zerbitzu erkideei buruzkoak.

Artikuluetako hamalau zatiren erredakzioa aldatzea, behar diren arauzko egokitzapen hauek egiteko: indargabetu diren lau legeren aipamenak kentzea eta, haien ordez, kasuan kasuko araudiaren aipamen generikoak jartzea (1. artikuluaren 1. paragrafoan, 3. artikuluan, 6. artikuluaren 1. paragrafoan, 42. artikuluaren 3. paragrafoan, 43. artikuluaren 1. paragrafoan, 50. artikuluaren 2. paragrafoaren b) apartatuan, eta lehenengo xedapen gehigarrian); «ordezkarien erregistro elektronikoa» aipamenaren ordez, indarrean dagoen «ahalordeen erregistro elektronikoa» jartzea (1. artikuluaren 2. paragrafoan, 13. artikuluaren 1. paragrafoan eta 55. artikuluaren 2. paragrafoan); lankidetza-hitzarmena kentzea dekretuaren aplikazio-eremuan dauden erakundeak egoitza elektronikora biltzeko (7. artikuluaren 4. paragrafoan); egoitza elektronikoaren helbidearen izendapena bigarrenez aldatu eta «egoitza» hitza txertatzea, beharrezkoa baita irispidea izateko (7. artikuluaren 5. paragrafoan, Interneteko goi-mailako «euskadi.eus» domeinu berria ezartzen duen ekainaren 9ko 84/2015 Dekretuaren azken xedapenetako bigarrenean jasotako bertsioan); eta ezartzea prozedura bide elektronikoz bakarrik izapidetu ahal izango dela, bazter utzita otsailaren 21eko 21/2012 Dekretuaren 53. artikuluko 1. eta 2. paragrafoetan adierazitako bestelako izapidetze-aukerak.

Hamar eduki hauek kentzea: 6. artikuluaren 2., 3., 4. eta 8. paragrafoak, herritarrek administrazio-prozeduran behar den dokumentazioa ez aurkezteko daukaten eskubidea baliatzeari buruzkoak, oinarri berriekin bat; 9. artikuluaren 1. paragrafoko o) apartatua, hitzarmen batzuk egoitza elektronikoan argitaratzeari buruzkoa; 12. artikuluaren 3. paragrafoa, gaikuntza-hitzarmena ez betetzeari buruzkoa; 14. artikuluaren 3. paragrafoko bigarren esaldia, hitzarmen bidez gaitutako funtzionarioen erregistroaren esparruari buruzkoa; 29. artikuluaren 2. paragrafoa, administrazio-organoen arteko komunikazio elektronikoei buruzkoa; 49. artikulua, konpultsatze-ondorioetarako kopia elektronikoak lortzeari buruzkoa; eta bigarren xedapen gehigarria, prozedurak eta zerbitzuak egokitzeari buruzkoa. Eduki horietako batek ere ez dauka babesik oinarrizko lege berrietan araututakoaren arabera.

Horiek horrela, Euskadiko Aholku Batzorde Juridikoak adierazitakoa entzunda, Gobernantza Publiko eta Autogobernuko sailburuaren proposamenez, eta Gobernu Kontseiluak 2020ko apirilaren 21ean egindako bilkuran proposamena aztertu eta onartu ondoren, honako hau