5. ETAPA: MARKINA-XEMEIN • GERNIKA-LUMO

Kristautasunaren aurreko gurtza?

Arretxinagako Mikel Deunaren baseliza bezalakorik ez dago Euskal Herriko tenpluen artean, eta bitxikeria da Mendebaldeko Kristautasunaren esparruan ere. Eraikinak ez du ikusgarritasunik, barruan gordetzen duenarentzako edukiontzi hutsa baita.

Zehazki, ermitaren aldareak baldakin moduko bat du, kuartzozko harrizko hiru bloke handiz osatua, forma espezifikorik gabea eta gizakiak landu izanaren zantzurik gabea. Hainbat autore saiatu dira elementu horiek tokian duten presentzia azaltzen historiaurreko trikuharri batekin identifikatuz, kristautasunaren sarrerarekin erlijio berrian sagaratua eta asimilatua izango zena. Hala ere, geologoak bat datoz formazioa naturaren gutizia bat besterik ez dela esatean, tokiko testuinguru geologikoan erabat azal daitekeena.

Hala ere, posible al da zientzialarien azalpena ibarreko antzinako biztanleek fenomenoari ematen ziotena ez izatea? Horrela, aurretik existitzen zen formazio geologiko bati, denborarekin, erlijio kristauak onartu zuen esanahi mitikoa eman ahal zitzaion.

Bestalde, XIX. mendearen hasierako aipamen batzuek mirarizko bertuteak egozten dizkiete harri horiei, eta ukituko zituztenei gaixotasunak sendatzera iritsiko ziren. Horrelako ohiturak eta horiei lotutako erritoak oso ohikoak dira Euskal Herriko ermitetan, non hitz egiteko motelak ziren haurrak eramaten ziren, burua zuloren batean sartzen zen buruko mina arintzeko edo harri batzuk igurtzi ere egiten ziren garatxoak kentzeko, etab.

Baselizaren eraikuntza

Esan bezala, tenplua, izaera sakratua eman zitzaion formazio geologiko bitxi hau gordetzeko eraiki zen. Bere lehen eraikuntza, ziuraski Erdi Arokoa izan zen, eta tenpluaren lehen aipamen dokumentalak 1451koak dira. Gaur egungo fabrika P. B. Villarreal Berrizkoak egin zuen (1741), XVIII. mendeko ingeniari eta teoriko bikainak, hexagono formako oinplano zentralean eraikia. Harriak aldarearen gainean daude, eta multzo hori eraikinak osatzen duen edukiontziaren barruan dago.

Barrualdea baoen bidez argiztatzen da, kanpoaldetik arku zuzenekoak eta barrualdetik eskartzanoak, hexagonoaren horma bakoitzean kokatuak, eta sabaia erdian elkartzen diren 6 piezaz osatutako kupula batek eratzen du.

Partekatu