7. ETAPA: BILBAO • PORTUGALETE

Herrixkatik udalerri industrial izatera

Sestaoren sorrera Antzinaroko bataila mitiko batekin lotzen duten mitoak gorabehera, ez dugu informazio fidagarririk udalerri horren eta bertako parrokiaren sorrerari buruz. Meatzaritzaren ikuspegitik erromatarren garaitik asko ustiatutako eremu batean duen kokapena kontuan hartuta, eta, gainera, Nerbioi-Ibaizabal itsasadarrean duen kokapen estrategikoa, bere historia gutxienez 1000. urtera atzeratzen dela esan dezakegu.

Erromatar Inperioaren desegiturarekin eta erresuma bisigodo eta frankoaren aldiaren amaieraren ondoren, Europa mendebaldean landa elizen ugalketa bat gertatzen hasi zen, gehienak material xumeekin eginak izango zirenak, horien inguruan, orokorrean, hamarnaka gutxiko biztanleria urri bat biziko delarik (kasurik hoberenetan). Horietako gehienak, dirudienez, 1000 eta 1000 urteen artean jada existitzen dira, eta XII. mendetik aurrera hasiko da herrixken sare hau berrantolatzen: batzuek autonomia galduko dute, populazioa galdu dutelako edo indar edo eragin handiagoko beste gune batzuen menpe geratu direlako.

1332an Portugaleteko hiribildua sortu zenean, María Díaz de Haro Bizkaiko andereak foru-pribilegioa eman ziolako, Sestao izango da hiribilduaren jurisdikzioan sartuko den herrietako bat. Antzinako herrixkak landa-eremu izaten jarraituko du, baina itsasoko eta ibaiko jarduerekin. Bere garrantzia Ezkerraldeko leinu nagusiko kide zen Juan López Salazarkoaren interesak egiaztatzen du, Maria Sestaokoarekin ezkondu eta herrian dorretxe-jauregi gotortu bat ezartzeko, gaur egun desagertuta dagoen Deikundeko Andre Mariaren parrokiatik 100 metro eskasera.

Aldaketak Portugaletetik banandu ondoren iritsi ziren Sestaora, XIX. mendearen hasieran, baina, bereziki, industrializazio prozesuarekin. Industriak lurzorua eta itsasadarraren zati bat okupatzeak, mendi-mazelak urbanizatzeak, etxe zaharrak eraisteak eta abarrek Sestaoko parrokia paisaia berri batean ezkutatuta geratzea ekarri dute.

Talaia bat itsasadarraren gainean

Nerbioi-Ibaizabal itsasadarraren ibilgua eta bokalea menderatzen dituen muino baten tontorrean dago, lorategiz inguratutako goi-zonalde batean, urbanizazio berriez eta Las Llanas futbol-zelaiaz inguratuta.

Herriak bezala, eraikinak antzinako egikerako nukleo bat du eta beste batzuk kanpotik gehitzen zaizkio. Hala, gorputz nagusiaren egikera XVI. mendekoa da, oinplano basilikalean, eta hiru habearte ditu. Burualde oktogonal nabarmena du, gotiko amaierakoa. Bertan leiho txaranbeldu bat irekitzen da, eta gurutze-ganga batez estalita dago. Habearteak altuera desberdinekoak dira, eta gurutze-gangak dituzte, baina soilagoak, toskanar kolomen gainean.

Hala ere, kanpoaldean, elizak arkupe neoklasiko bat du, XIX. mendeko lehen hamarkadetan eraiki zirenak imitatzen dituena, kolometan bermatuta dauden erdi-puntuko arkuekin. Aipagarriak dira, halaber, dorrea eta oinaldean dauden parrokia-gelak, neorromaniko estilokoak. Barruan ere kutsu historizista hori aurkitzen dugu, bertan erretaula neogotiko bat baitago, aldare nagusiaren buruan. Obra horiek 1917tik aurrera egindako berreraikuntzaren ondorio dira, sute batek eragindako suntsipenaren ondoren. Horrela, Sestaoko elizan eraikuntza eta estetika estilo desberdinak konbinatzen dira, zaharrak eta berriak.

Partekatu