Hizkuntza-planak

Euskal Sektore Publikoa

Kultura eta Hizkuntza Politika Saila

Hizkuntza Normalizazioa Eusko Jaurlaritzan

1. ERABILERA PLAN EREDUAK

HPSk erabilera plan eredu bat diseinatu du VI. Plangintzaldi honetarako, Bikain-eko Erreferentzia Marko Estandarrekin (EME) lerrokatuta. Eredu hori ontzat eman du HAKOBAk, eta herri-administrazioetan ez ezik, enpresa publikoetan eta pribatuetan ere erabiltzeko prestatuta dago.

Plangintzaldiaren hasieran, entitateek aurreikusi behar dute zein izango diren plangintzaldirako helburuak, eta zer-nolako emaitzak lortu nahi dituzten helburu bakoitzean. Plan estrategikoak bi ardatz ditu: zerbitzu-hizkuntza eta lan-hizkuntza; eta lehen eta bigarren mailako elementuak, ardatz horien inguruan. Entitate bakoitzak plangintzaldiaren lehen urtean ikusi behar du non dagoen (adierazleak erabilita), zein helburu jarri nahi dizkion bere buruari eta, horren arabera, non egon nahi duen bost urte barru (plangintzaldiaren amaieran).  Horretarako, honako eredu hauek dauzkazue:

Plan estrategikoa administrazioak (XLS, 43 KB)

Plan estrategikoa enpresak (XLS, 45 KB)

Plan estrategikoan zenbat eta aurrerapen handiagoa aurreikusi, orduan eta ekintza gehiago jarri beharko ditu abian.

Entitate batek urtero-urtero martxan jartzen dituen ekintza horiek (bost urteko plan estrategikoan ezarritako helburuak betetzekoak) urteko kudeaketa planean jaso behar dira. Horretarako, honako eredu hauek dauzkazue: 

Kudeaketa plana administrazioak (XLS, 148 KB)

Kudeaketa plana enpresak (XLS, 91 KB)

2. HERRI ADMINISTRAZIOETAKO LANPOSTUETAN ESLEITUTA DAUDEN HIZKUNTZA-ESKAKIZUNAK

Azterketa hau Herri Administrazioetan Hizkuntza Normalizatzeko Zuzendaritzan egin dugu, 86/1997 Dekretuaren eraginpeko lanpostu-zerrendako hizkuntza-eskakizunak sailkatzeko (1.HE, 2.HE, 3. HE eta 4.HE).

Azterketaren helburua bikoitza da:

Batetik, aztertzea hizkuntza-eskakizunak (HE) modu homogeneoan dauden esleituta lanpostuetan ala, aldiz, sakabanaketa eta disfuntzioak dauden, eta, horrela bada, desoreka hori zenbaterainokoa den.

Bestetik, proposamen orokor bat egitea, lanpostuei esleitu dakizkiekeen HEak zehaztuz.

Hizkuntza-eskakizunak esleitzeko proposamena (385.5KB)

3. EUSKO JAURLARITZAKO PLAN NAGUSIA ETA EUSKARAREN ERABILERA PLANAK EUSKO JAURLARITZAN EGITEKO JARRAIBIDEAK

Eusko Jaurlaritzan euskararen erabilera normalizatzeko irizpide orokorrak eta plan nagusia (PDF, 1.7 MB)

4. EAEKO ADMINISTRAZIOETAN ERABILERA PLANAK EGITEKO JARRAIBIDEAK

Plangintzaldi hau ez da Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzarena, baizik eta Eusko Jaurlaritza osoarena. Plan hau Gobernuaren Plan Estrategikoa da, eta gainera, zeharkakoa. Azken batean, euskara da Euskal Herritik kanpoko gainerako administrazioetatik bereizten gaituena; euskara dugu komunikaziorako tresna, eta gure izate kolektibo anizkoitzaren ezaugarririk behinena. Gure esku dago euskara Administrazioko hizkuntza ohikoa izatea. Beste hizkuntza batzuen kasuan ez bezala, euskararenean Euskal Herriko administrazioak dira munduko administrazio bakarrak euskara ohikotasunez eta normaltasunez erabil dezaketenak. Gainera, euskal gizartea gero eta elebidunagoa da, eta gizartearen zerbitzupean dagoen Administrazioak lehena izan behar du errealitate horretara egokitzen. Bide-erakusle izatea dagokio Administrazioari, eta legeak betearaztea ez ezik —eta horren aurretik— legeak betetzea dagokio. Gizartearekin batera elebidunago bihurtuaz doan Administrazioak bermatuko du zerbitzu aurreratua eta kalitatezkoa.

Hauek dira Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzatik EAEko herri-erakundeentzat proposatzen ditugun euskara planak egiteko irizpide orokorrak (gida-lerroak). Jakin badakigu 86/1997 Dekretuaren eraginpeko erakunde publikoak oso desberdinak direla eta bakoitzak bere erritmo eta kudeaketa kultura dauzkala. Horrexegatik, dokumentu honetan proposatzen diren ideiak irizpideak baino ez dira, gero erakunde bakoitzak bere erara molda ditzan. Izan ere, egokitzapen horretan aurki dezakegu euskarak erakunde bakoitzean aurrera ateratzeko bidea. Dena dela, jakizue Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak beti izango dituela ateak zabalik zuen erakundeei, ahal duen neurrian, laguntzeko.

EAE-ko Herri-Administrazio eta erakundeetan euskararen erabilera normalizatzeko planetarako irizpide orokorrak (PDF, 683 KB)

5. EME MARKOA (2017-2022) (PDF, 149 KB) (leiho berri batean irekitzen da)

Edozein erakundek hizkuntzari dagokionez dituen berezko eremu guztiak biltzen dituen markoa edo erreferentzia-esparrua.

6. HIZKUNTZA OFIZIALAK ERABILTZEKO IRIZPIDEAK (2017-2022) (PDF, 2 MB) (leiho berri batean irekitzen da)

VI. plangintzaldirako Gobernu Kontseiluak onartutako Hizkuntza Irizpideak.

VI. Plangintzaildiaren tarteko ebaluazioa (PDF, 10 MB) (leiho berri batean irekitzen da)

Apirilaren 15eko 86/1997 Dekretuaren bitartez arautu zen Euskal Autonomia Erkidegoko herri administrazioetan euskararen erabilera normalizatzeko prozesua. Dekretu horren arabera, EAEko administrazioetako hizkuntza normalizazio prozesua hezurmami zedin, entitate publiko bakoitzak euskararen erabilera normalizatzeko plana onartu eta gauzatu behar zuen.

Dekretu horren 6. artikuluan ezartzen da Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak plangintzaldi bakoitzaren tartean eta amaieran txosten bat igorri behar diola Eusko Jaurlaritzaren Gobernu Kontseiluari, herri administrazioetan hizkuntza normalizazioa zertan den ebaluatu eta ezagutzera emateko. Une honetan, 2018-2022 aldiari dagokion plangintzaldiaren Tarteko Ebaluazioa landu du, hain zuzen, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak.

Lan horren emaitzetako bat da eskuartean duzun txosten hau, EAEko Administrazioko datu orokorrak aztertzen dituen txostena. Horretaz gain, beste hainbat txosten eta euskarri ere eskaini dira ikerketa honetan: horien artean azpimarratzekoak, Eusko Jaurlaritzako sailkako txostenak, non sail eta erakunde autonomiadun bakoitzean bildutako datuen irakurketa orokorra eta hizkuntza adierazleak jasotzen diren; eta plangintzaldi honen amaierako ebaluaziorako adierazleak kalkulatzen lagunduko duen aplikazio informatikoa.

VI. Plangintzaldiaren Tarteko Ebaluazioan, V. Plangintzaldiaren amaierakoan erabilitako metodologia bera erabili da. Bi informazio iturri izan dira: erakundeetako solaskideak eta langileak. Ebaluatutako edukiari dagokionez, bi ardatzetan egituratu da azterketa: zerbitzu hizkuntza eta lan hizkuntza. Lehenengoan, erakundeen zerbitzuak jasotzen dituztenen aldetik aztertu da hizkuntza egoera: iruditeria eta herritarrekiko harremanak aztertu dira, beti erakundeak zerbitzua euskaraz eskaintzen duen ala ez bereziki kontuan hartuta. Bigarren ardatzean, berriz, erakundearen lan jardunari erreparatu zaio: barneko erabilerari, beste erakundeekiko eta enpresekiko harremanari, eta langileen prestakuntzari.

Langileek idatziak sortzeko erabilitako hizkuntza ere aztertu da, eta kudeaketaren gaineko atala ere bai, euskara planen eboluzioari buruzko balorazio eta iritziak hain zuzen. EAEko amaraun publikoa osorik aztertuta, datuak aurkezteko, bitan bereizi da txostena. Batetik, herri administrazioen azterketa egin da; bestetik, gainerako sektore publikoarena, hau da, zuzenbide pribatuko erakunde publiko, sozietate publiko, fundazio eta partzuergoena. Ikerketa eredu berbera izan dute biek, eta hizkuntza aldagaiak ere bai, oro har. Baina aztergai hartu diren unibertsoak eta laginak bereizi egin dira.

V. Plangintzaldiko (2013-2017) Tarteko Ebaluazioa

Apirilaren 15eko 86/1997 Dekretuaren bitartez arautu zen Euskal Autonomia Erkidegoko herri administrazioetan euskararen erabilera normalizatzeko prozesua. Dekretuaren 4. Artikuluak dioenez, euskal herri-administrazioetako hizkuntza normalkuntza-prozesua hezurmami dadin, entitate bakoitzak euskararen erabilera normalizatzeko plana onartu eta gauzatu beharko du. Horrez gain, Dekretu horren 6. artikuluan ezartzen da Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak plangintzaldi bakoitzaren tartean balorazio txosten bat igorri behar diola Eusko Jaurlaritzaren Gobernu Kontseiluari, herri administrazioetan hizkuntza normalizazioa zertan den ezagutzera emateko.

Txosten hori burutzeko galdetegiak bidali ziren:

  • Udaletara (251)
  • Kuadrilla, mankomunitate eta partzuergoetara (52)
  • Foru aldundi eta batzar nagusietara (6)

Udalen kasuan, 251 udaletatik 238k (%94,8) erantzun zuten galdetegia. Kuadrilla, mankomunitate eta partzuergoen kasuan, berriz, 52tik 37k (%71,1) erantzun zuten. Foru aldundi eta batzar nagusien kasuan, ostera, 6tik 6k (%100) erantzun zuten. Jasotako informazio horretatik lehen datu garbi hau dugu adierazgarrien:

  • Erantzun duten 211 udalek(%85) dute indarrean erabilera plana. Kuadrilla, mankomunitate eta partzuergoen kasuan, 19 erakundek (%51). Foru aldundi eta batzar nagusien kasuan, 5ek (%83).

Txostenaren eta herri-administrazioen hizkuntza normalizazio prozesuaren egoera zehatz eta zabalagoa izateko hemen duzue

Plangintzaldiko (2013-2017) Amaierako Ebaluazioa

Administrazioetan euskararen erabilera normalizatzeko prozesua arautua du 86/1997 dekretuak. Horren arabera, euskararen erabilera normalizatzeko plana onartu eta gauzatu behar du entitate bakoitzak. V. plangintzaldia egon da indarrean 2013-2017 artean.

Hizkuntza normalizazioko prozesua zertan den ebaluatzeko eta ezagutzera emateko, ebaluazioa egin behar du Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak. Plangintzaldi bakoitzean bi ebaluazio: tartekoa eta amaierakoa. Honako hau da, hain justu ere, V. plangintzaldiaren amaierako ebaluazioaren txostena.

Orain arte, sailburuordetzak berak egin ditu ebaluazioak: galdetegiak diseinatu, dekretuaren eraginpeko erakundeei aplikatu eta txostenak osatu. Horretarako, erakundeen unibertso osoari aplikatu dio galdetegia, eta erakunde guztien datuak batu ditu. Erakunde bakoitzean, ordea, datu iturri bakarra izan du: pertsona bakar baten esku utzi du euskararen erabilerari eta presentziari buruzko hainbat datu batzea eta ematea. Gainera, ebaluazioa egitean, pisu bera eman die erakunde guztiei, kontuan hartu gabe haien tamaina, eragin esparrua edo izaera.

Ikusita metodologia horrek zer muga dituen ?erakunde bakoitzeko solaskide bakarra eta erakunde guztiek pisu bera emaitza orokorrean?, beste eredu bat erabili da V. plangintzaldiaren amaierako ebaluazioan, Siadeco Ikerketa Elkartearen aholkularitza eta laguntza teknikoarekin. Bi berrikuntza nagusi dakartza metodologia berriak. Batetik, landa lanari dagokionez, kontuan hartu dira Eusko Jaurlaritza eta haren erakunde autonomiadunak, foru aldundiak eta 5.000 biztanle baino gehiagoko udalerrietako udalak; 5.000 biztanle baino gutxiago dituzten udaletan, berriz, lagin batean galdetu da. Bestetik, aztertutako erakunde horietan guztietan, datu iturri bakarraren partez, bat baino gehiago erabili dira, eta, planaren arduradunak ez ezik, langileak ere inkestatu dira; maila desberdinetan estatistikoki adierazgarriak izan daitezkeen iturriak dira. Hartara, informazioaren kalitatea hobetu egin da, eta datuak aztertzeko aukera gehiago izan dira: herrialdearen arabera, erakunde esparruaren arabera, eremu soziolinguistikoaren arabera, langileen hizkuntza gaitasunaren eta sexuaren arabera...

Amaierako ebaluazioa egiteko baliatu da metodologia hori. Gainera, herri erakunde bakoitzari aukera jarri zaio nork bere ebaluazioa egiteko; horretarako, egokitu egin da amaierako ebaluazio hau egiteko erabilitako metodologia, eta erakunde bakoitzak berea egiteko prestatu. Horren bidez, erakunde guztiek eskura dute azterketa konparatuak egiteko tresna bat. Ebaluazio orokor honetako emaitzekin ere alderatu ahal izango dute azterketa hori.

Ebaluazioa bi ardatzetan egituratu da: zerbitzu hizkuntza eta lan hizkuntza. Lehenengoan, aztertu da zein den hizkuntza egoera erakundeen zerbitzuak jasotzen dituztenen aldetik begiratuta; alegia, nola ageri diren erakundeak jendaurrean. Horretarako, iruditeria aztertu da, eta herritarrekiko harremanak. Bigarrenean, berriz, erakundearen lan jardunari erreparatu zaio: barneko erabilerari, beste erakundeekiko eta enpresekiko harremanari, lan tresnei, kudeaketari, sorkuntzari, eboluzioari eta iritziari... Horrekin batera, erakundeen hizkuntza soslaia aztertu da. Jasotako adierazle guztiak taula batean bildu dira, adierazlez adierazleko argazkia osatzeko. Eta, amaieran, informazio horretatik guztitik osatutako ondorioak aurkeztu dira.

EAEko amaraun publikoa osorik aztertu da, eta, datuak aurkezteko, bitan bereizi da txostena. Batetik, herri erakundeen azterketa egin da; bestetik, sozietate publikoena. Ikerketa eredu berbera izan dute biek, eta hizkuntza aldagaiak ere bai, oro har. Baina aztergai hartu diren unibertsoak eta laginak desberdinak direnez, bereizi egin dira.