Kultura eta Hizkuntza Politika Saila

Euskadi Literatura Sariak (2019)

Neguko argiak - atala

Euskarazko literatura

Irati Elorrieta Aguirre
Neguko argiak

Gehiago irakurri
Palmeras Solitarias - atala

Gaztelaniazko literatura

Ramón Eder Labayen
Palmeras Solitarias

Gehiago irakurri
Korri, Kuru, korri! - atala

Euskarazko Haur eta Gazte Literatura

Patxi Zubizarreta Dorronsoro
Korri, Kuru, korri!

Gehiago irakurri
Etasiak, lagunak, ezkongaiak, maitaleak, senar-emazteak (Alice Munro)- atala

Euskarazko literatura itzulpena

Isabel Etxeberria
Etasiak, lagunak, ezkongaiak,...

Gehiago irakurri
Aztihitza: Xahoren Biografikoa - atala

Literatura lanaren ilustrazioa

Asisko Urmeneta
Aztihitza: Xahoren Biografikoa

Gehiago irakurri
Etxera bidean - atala

Euskarazko saiakera

Juan Carlos Etxegoien (Xamar)
Etxera bidean

Gehiago irakurri
Política para perplejos - atala

Gaztelaniazko saiakera

Daniel Innerarity Grau
Política para perplejos

Gehiago irakurri

GAZTELANIAZKO LITERATURA

Palmeras Solitarias - Atala

Ramón Eder Labayen
Palmeras Solitarias
Renacimiento

18.000 euroko saria eta 4.000 euro, lan saritua beste hizkuntza batean argitaratzen bada.

Epaimahaia:
Karmelo C. Iribarren, epaimahaiburua
Javier Maura, epaimahaikidea
Natalia Vara, epaimahaikidea
Javier Cámara, epaimahaikidea
Gemma Herrero, epaimahaikidea

Epaimahaiak ikusitako merituak

2019ko Euskadi Literatura Sariko epaimahaiak, Gaztelaniazko Literatura modalitatean, erabaki du saria Ramón Eder idazlearen ‘Palmeras Solitarias " obrari ematea. Ramón Eder (Irunberri, Nafarroa, 1952) da azken hamarkada hauetako aforismo-idazlerik garrantzitsuena; erreferentea da aforisten belaunaldi berrientzat, eta hari zor zaio, inolako zalantzarik gabe, azken urteotan genero hori izaten ari den susperraldia edo urrezko aro txikia.

Epaimahaiaren iritziz, ‘Palmeras solitarias" obrako aforismoak jakintsu burlati eta zoriontsu baten aforismoak dira, klasikoen modura. Egileak trebetasun eta egokitasun handiz erabiltzen du ironia, eta ironia hori sakontasun handikoa da, inoiz ez hutsala. Osotasunean hartuta, errealitatearen gaineko ikerketa-lan burutsua dira. Halaxe frogatzen du Ramón Eder idazleak ‘Palmeras solitarias" lanean.

Ramón Eder Labayen

Ramón Eder Labayen

Irunberri (Nafarroa), 1952

Filosofia ikasi zuen Vincennes-eko Unibertsitatean (Paris).

Bi poesia-liburu argitaratu ditu: ‘Axaxaxas Mlö" (1985), Pamiela argitaletxean, eta ‘Lágrimas de cocodrilo" (1988) Hiperión argitaletxean.

Azken urteotan aforismoa lantzen ari da. Renacimiento argitaletxearen ‘A la mínima" bilduman ‘La vida ondulante" (2012), "Aire de comedia” (2015) eta "Ironías" (2016) lanak argitaratu ditu. Eta "Los cuatro vientos" bilduman "Palmeras solitarias" argitaratu du. Azken obra horrekin jaso zuen AdA saria, 2018an argitaratutako aforismo-libururik onenari.

Grande Place, Kanibaal, Turia, Clarín eta Ulysses aldizkarietan kolaboratzen du.

Bere irudiak eta binetak Donostiako Arteko Galerian, Madrilgo Cervantes liburutegian eta Sevillako Unibertsitatean erakutsi ditu. Duela gutxi, "El oráculo irónico" lana argitaratu du, hau ere "Los cuatro vientos" bildumaren barruan.

Palmeras Solitarias

Jakin nuen nire aforismo aparta bat («Gizon serioa izaten saiatzen zen, baina alaitasunak eragozten zion») Ramón Ederrek idatzi zuela. Nire memoria ona, beraz, ez zen nik uste bezain ona: pentsarazi zidan gogoratu nuena niri bururatutakoa zela. Okerraz ohartu nintzenean, lotsagorritu nintzen, nahiz eta aipamenetan eta gomendioetan goraipatu nuen pertsonaren behin betiko omenaldia izan. Nire liburuan sartu zen beste idazle baten aforismo bakarra izanik, egilearen izaera berdingabea nabarmentzen zen. Edonola ere, inguruabar leungarri horiek ez zuten nire lotsa apaltzen. Orain arte. Aske utzi nauena aurkitu dut orain. Ramón Ederri (Irunberri, 1952) alaitasunak ez dio, inola ere, seriotasuna eragozten. Nahi gabeko nire plagioa justizia-egintza izan zen (Robin Hooden egintzen antzera), aforismo horrek ni soilik irudikatzen bainau. Haren ironiek ez diote, inoiz ez, irakinaldiari uko egiten, ezta gogo biziari ere. Munduaren poztasun bat dago, jakinduria ere badena, eta alderantziz. Obra horrek meritu ugari du, eta beste leku batzuetan ere aipatu izan ditut meritu horiek; alabaina, nire subkontzientea lekurik harrigarrienean geratu zen: zoriona eta sakontasuna elkarrekin dira bertan, biak bereizezin.

Enrique García-Máiquez

Euskarazko Haur eta Gazte Literatura

Korri, Kuru, korri! - Atala

Patxi Zubizarreta Dorronsoro
Korri, Kuru, korri!
Ibaizabal

18.000 euroko saria eta 4.000 euro, lan saritua beste hizkuntza batean argitaratzen bada.

Epaimahaia:
Lore Agirrezabal Pertusa epaimahaiburua
Leire Diaz de Guereñu Lasaga epaimahaikidea
Ziortza Onaindia Bereziartua epaimahaikidea
Igor Idoeta Irazabal epaimahaikidea
Xabier Olaso Bengoa epaimahaikidea

Epaimahaiak ikusitako merituak

Etiopiatik migratzen ari den Kuru mutikoaren eta istripu txiki baten ondorioz ospitalera doan neskatoaren arteko enkontruarekin hasten den istorio hunkigarri honek, egitura narratibo aberatsa du eta, bestalde, ugari eta anitzak dira bere luze-zabalean agertzen dituen hiri, pertsonaia, eszenatoki, ekintza eta gertakariak. Horiek guztiek, eta ibilbidearen arian gertatzen diren gorabeherek ere, irakurlearen jakin-mina pizten dute hasieratik, eta irakurketa ametsean bezala igarotzen dela esan daiteke, erraz eta arin igaro ere. Jirafa baten bidaia aitzakiatzat hartzen da kultura, lekuak, eta bizitzako paradoxen arteko joan-etorriak egiteko, betiere ihesaren gordintasunaren gaia gailentzen delarik.

Orrietan aurrera egin ahala, erreferentzia kultural aberatsak oharkabean eskaintzen dizkigu idazleak, hasi Etiopiatik eta Parisera bitarte, euskal kulturaren parte direnak ere hari horretara maisuki ekarriz.

Aipatzekoa da, finean, hizkuntzaren erabilera aberats bezain zehatz eta doia, narrazioa biribildu eta berau indartzen duten irudi eder eta iradokitzaileak sortzeko. Norabide berean elkartzen diren ahots narratibo ezberdinen bitartez eraikitzen da istorioa, fin eta dotore. Hartara, bada, lan bikaina eta ezinbestean nabarmentzekoa deritzogu Patxi Zubizarreta Dorronsororen "Korri, Kuru korri!" kontakizun honi.

Patxi Zubizarreta Dorronsoro

Patxi Zubizarreta Dorronsoro
Argazkia: Luis Magán

Ordizia, 1964.

Gasteizen bizi da bertan euskal filologia ikasketak amaitu zituenetik.

Helduentzat Joan, Hiru gutun Iruñetik, 50, Julien Vinsonen hegaldia... bezalako nobelak idatzi ditu. Gazte eta haurrentzat, besteak beste, Eztia eta ozpina, Usoa, Xia Tenzinen bidaia miresgarria, Korri, Kuru, korri!,... lanak argitaratu ditu.

Itzultzailea ere bada: Mirarien kalezuloa, Printze txikia, Malenkonia arabiar bat,... Halaber, bere obra hainbat hizkuntzatara itzulia izan da. Beste batzuen artean, Euskadi Saria, Irun Hiria, Ignacio Aldecoa edo Ala Delta sariak eskuratu ditu. Nabaria da bere lanek erakusten duten diziplinartekotasuna: Elena Odriozola, Jokin Mitxelena edo Mintxo Cemillan gisako ilustratzaile~pintoreekin; edota Joserra Senperena, Maddi Oihenart edo Pello Ramirez musikari~kantariekin. Hamaika errezitaldi eta performance bideratu ditu Euskal Herrian barrena eta atzerrian. Adituek, bere obran erroak —euskal tradizioa Urrezko giltza liburu~diskoan gaurkotua eskaintzeko ahalegina nazioarteko IBBYko ohorezko zerrendan jasoa geratu zen, eta Gasteizko Santa Maria katedralari buruzko Katedral zaharra, berri dibulgazio liburua nabarmendua izan dute— eta hegoak argi antzeman dituzte, batik bat mundu arabiarrera zabalduak —Atlas sentimentala, Laranja bat zaborretan, antologiak eta errezitaldiak.

Korri, Kuru, korri!

Mediterraneoak ur baino istorio gehiago dauzka. Etiopiatik Parisera bidean, jirafa batek 1827. urtean zeharkatu zuen. Kuruk ere gurutzatu berria du, baina nekez eta kostata, eta orain ospitale batean dago, kanpoan inauteriak ospatzen diren bitartean. Eta hara non mutikoak han neska bat ezagutu duen, jirafa mozorroarekin, eta nork daki, agian neskak lagundu beharko dio istorioz betetako bidaia jarrai dezan,... Sinbad marinelaren edo Marco Poloren.

EUSKARAZKO LITERATURA ITZULPENA

Etasiak, lagunak, ezkongaiak, maitaleak, senar-emazteak (Alice Munro)

Isabel Etxeberria Ramirez
Etasiak, lagunak, ezkongaiak, maitaleak, senar-emazteak (Alice Munro)
Erein & Igela

18.000 euroko saria.

Epaimahaia:
Koro Navarro epaimahaiburua
Iker Sancho epaimahaikidea
Paskual Rekalde epaimahaikidea
Juan Garzia epaimahaikidea
Aintzane Ibarzabal epaimahaikidea

Epaimahaiak ikusitako merituak

Itzulpen honen merezimenduak agertzeko, bide egokia izan daiteke labur bada ere aipatzea zer ezaugarri egozten zaizkion Munroren istoriogintzari.

Oroz gainera, idazle handienen artean aurrekari ospetsuak dituen estilo bat, non zehazki esanak adina bederen adierazten baitute esan gabe utziak. Irudikatzen den mundu txiki hertsian, itxurazko nabarmentasunik gabeko bizitzak daramatzate biztanleek beren egunerokotasunean, eta, gristasun horren erdian, gorabehera sotilen batek egiten du halako batean argi.

Ñabardura sotilez erretrataturiko gizartetxo horretan, ordea, gizakiaren –eta gizakien arteko harremanen– drama unibertsala ageri da, egokitu zaien bizi-giro zurrunaren zamapean ez itotzeko ahaleginean. Istorio hauetariko bakoitzak, luzera gorabehera, bizi-puska handiagoak dakartza eleberri askok baino. Heriotza, gaixotasuna, degradazioa dira istorio hauen ardatzak, guztiz uste gabeko ikuspegi batetik kontatuak.

Munroren unibertso berezi horren berri ematen duen idazkera landu bezain berezkoa –lurralde jakin bati estu atxikia eta aldi berean, isilka, indar metaforiko zabalagoa dariona– beste hizkuntza batera ekartzea, bai teknikoki (hizkuntza) eta bai poetikoki (iradokizunak), ez da lan makala, haren gozo-gaziak eta sotiltasunak gordeko badira. Itzultzaileak bikain eutsi dio egiteko zail horri istorio-bilduma mardul hau euskaratzean.

Itzulpen xaloa da hau, leiala, zintzoa, batere erakuskeriarik gabe biltzen dituena jatorrizkoaren estilo fina.

Isabel Etxeberria Ramirez

Isabel Etxeberria Ramirez

Donostia, 1975

Euskal Filologia ikasi zuen. Euskara irakasle hasi zuen bere lan-ibilbidea. Ikasmaterialak sortzen aritu zen ondoren Giltza argitaletxean, eta handik itzulpengintzaren mundura pasatu zen. Gaur egun EHUko Letren Fakultatean dihardu, Itzulpengintza eta Interpretazioa graduan irakasle.

Dibulgazio arloko bi itzulpen argitaratuak ditu: Antonio Damasioren Descartesen hutsegitea 2012an EHUren ZIO bilduman, eta John Deweyren Artea esperientzia gisa 2009an Pentsamenduaren Klasikoak bilduman. Literatura Unibertsala bilduman Alice Munroren Etsaiak, lagunak, ezkongaiak, maitaleak, senar-emazteak ipuin-liburua itzuli du (Erein-Igela, 2018).

Ikerketaren ikuspuntutik ere landu du itzulpengintza, corpusetan oinarrituriko bere master amaierako lanean eta gaur egun egiten ari den tesian. EIZIEren 31eskutik blogean idatzi izan du, eta 2015az geroztik Senez aldizkariaren erredakzio-batzordeko kide da. 2015etik Senez aldizkariko erredakzio-batzordeko kidea da.

Etasiak, lagunak, ezkongaiak, maitaleak, senar-emazteak (Alice Munro)

Bederatzi kontakizun, Alice Munroren unibertsoan kokatuak, zeinetan gertaeren joanean ustekabeko batek edo bat-batean oroimenera ekarritako zerbaitek bizitza oso bat argitzen baitute.

Munroren literatur mundua "eguneroko bizitza" da, Ontarioko Huron Countykoa zehazki. Mundu hori populatzen duten gizon, emakume eta umeak (baina bereziki emakumeak) eguneroko bizitzak ezartzen dituen eginbehar eta nekeetarako bizi dira. Ez dago gertaera bereziki misteriotsurik, betidanik ezarritako moldeetan jaio, bizi eta hiltzen dira. Baina eguneroko bizitzan zoriak eta ustekabeak nahitaez duten lekua aski da haien tragedia handi edo txikiek Huron County baino eremu zabalagoko jendeari hunkigarri gertatzeko.

Feminista goiztiartzat ote zuen bere burua galdetu ziotenean, hona haren erantzuna: "Garai hartan, ez nuen "feminista" hitza ezagutzen, baina horixe nintzela feminista, nola ez".

LITERATURA LANAREN ILUSTRAZIOA

Aztihitza: Xahoren Biografikoa - Atala

Asisko Urmeneta Otsoa Errarteko
Aztihitza: Xahoren Biografikoa
Erroa argitaletxea

18.000 euroko saria eta 4.000 euro, lan saritua beste hizkuntza batean argitaratzen bada.

Epaimahaia:
Yolanda Mosquera Fernández, epaimahaiburua
Higinia Garay Zarate, epaimahaikidea
Jon Mantzisidor Uria, epaimahaikidea
Mikel Valverde Tejedor, epaimahaikidea
Ainara Azpiazu Aduriz, epaimahaikidea

Epaimahaiak ikusitako merituak

2019ko Euskadi Literatura Saria Ilustrazio modalitatean Asisko Urmeneta Aztihitza: Xahoren biografikoa lanari ematea erabaki du epaimahaiak, komikiaren lengoaiaren mugekin jolasten duen proposamen arriskutsua izateagatik.

Bitartekoen ekonomiak estilo pertsonal baten alde jarduten du, eta modu burutsuan erabiltzen da, bi tintei eta horiekin sortzen diren bilbeei ahalik eta etekinik handiena ateraz. Kode bisual honek tonu-balioen eta lerroaren adierazkortasunaren arteko etengabeko jolasa eragiten du, grabatu espresionista alemaniarra eta bere indar komunikatiboa gogora ekarriz.

Bineten bidezko irakurketa bisual narratiboak, edo hondoaren eta binetaren arteko jolasek modu arin eta adimentsuan ekintza eta denbora-espazio desberdinetara zuzentzen dute begirada, eta aniztasun grafikoak eta planoen barietateak markatzen dute istorioaren erritmo animatua.

Gai historiko eta dibulgazio-lan baten barruan estilo komiko-umoristikoa erabiltzeak proposamen ausarta egiten du, eta argitalpenak, bere itxuran entziklopediak edo kodize argiztatuak gogora ekartzen dituenak, ausardiaz gordetzen du normalean beste euskarri batzuekin lotzen den modu grafiko bat. Horren ondorioz, obra, bere osotasunean hartuta, liburu objektutzat hartzen da, non komikiak eta umoreak komunikazio- eta ikus-hizkuntza gisa duten balioa nabarmentzen den..

Asisko Urmeneta Otsoa Errarteko

Asisko Urmeneta Otsoa Errarteko
Argazkia: Galder Eizagirre

Iruña-Pamplona, 1965

Hainbat taldetako kidea izan da: "Napartheid", "Marrazkirri", "Anitx Txintxon (i)", "Zazpiak Batman", "H28" edo "Xabiroi". Nazioartean saritua izan da: Kuba, Korsika, Australia, Argentina edota Frantzian. Euskal Herrian ere saritua izan da: Iruñeko Udala, Nafarroako Gobernua, Ondarroako I Sormen Saria edota Gasteizko ‘Urteko nafarra". Bere komiki albumen artean honako hauek aipa daitezke: "Hegoekialde Urruneko Legenda", "Erraondo", "I am Pellot Biba Festa" (Anitx Txintxon (i) kolektiboan; zuzendaria, Koxemari Larrea), "Okatxu" (Mattin Irigoien eta Adur Larrearekin), "Gartxot" (Marko Armspachekin) edota "Eusklabo Alaiak". Eta zenbait filmetan ere parte hartu du: "Munduari Bira Doan" eta "Gartxot" (Edorta Barruetabeña eta Juanjo Elordirekin). Aipatu behar da liburu ilustratu eta zinta grafiko ugari argitaratu dituela. Azkenik, ikerketak eta sormen lanak egin ditu hizkuntza ez-formalaren inguruan ("Mantxut" bilduma Kike Amonarriz, Jon Alonso eta Antton Olariagarekin).

Aztihitza: Xahoren Biografikoa

Aztihitza: Xahoren Biografikoa - ilustrazioa

EUSKARAZKO SAIAKERA

Etxera bidean - Atala

Juan Carlos Etxegoien Juanarena (Xamar)
Etxera bidean
Pamiela

18.000 euroko saria eta 4.000 euro, lan saritua beste hizkuntza batean argitaratzen bada.

Epaimahaia:
Kepa Altonaga epaimhaiburua
Alberto Lopez epaimahaikidea
Monika Madinabeitia epaimahaikidea
Mitxelko Uranga epaimahaikidea
Katixa Agirre López epaimahaikidea

Epaimahaiak ikusitako merituak

Kontakizun autobiografikoan oinarrituta, Xamarrek bere belaunaldiaren kronika eskaini digu Etxera bidean liburu ederrean. Aezkoa eta Garraldako lurrari euskara poro guztietatik jario arren, ez zen izan hizkuntza hori idazleak etxekoengandik umetan jaso zuena, gurasoen belaunaldian eten baitzen transmisioaren katea. Horretaz jabetuta, galdutako mundu zaharra izanen da berria laurogeietako gazte haientzat, eta "ikerketa" atergabean arituko dira euskalduntasun jatorrizkoa berreskuratzeko xedez. Ahalegin horren bozkarioak eta oztopoak dakarzkizu liburuak, eta bai, halaber, azkenean historia izango diren hainbat eta hainbat istorio xume, eta protagonistak ere, hala gizon-emakume zein beraien etxe.

Xamarrek trebezia handiz darabil luma, eta idazkera arin eta –aldi berean– jaso batez ondu du Etxera bidean, zeinean han-hemenka maisukiro hariztatu baitu behinolako aezkeraren anitz elementu, obra bikaina gauzatuz.

Juan Carlos Etxegoien Juanarena (Xamar)

Juan Carlos Etxegoien Juanarena (Xamar)

1956, Garralda – Azkoa ibarra, Nafarroa

Irakasle-ikasketak eginik, hogei urtez lan egin du oinarrizko heziketan Iruñeko ikastola batean. Ondoren, irakasle formakuntzan ibilia da hainbat ikastetxetan eta, gaur egun, Bilboko Gabriel Aresti euskaltegiko irakasleekin dihardu. Helburua euskal kulturaren ezagutza Euskararen irakaskuntzaren parte izan dadin, hizkuntza bat ez baita bakarrik gramatika bat, ezagutu beharreko kultura oso bat baizik.

Hizkuntza eta hizkuntzaren inguruko gaiez arduratuta, han hemen ikastaroak egin ditu, hizkuntza herriaren bizitzaren muina dela ardatz harturik. Gaur egun, Euskokultur fundazioaren patronatuko kide da, besteak beste.

Bertako kulturaren sustraiak dibulgatzeko asmotan hainbat liburu sortu ditu, gehienak Bilboko Zenbat Gara Euskara taldearen babesean:

  • Orhipean: Gure herria ezagutzen. (Pamiela, 1992). Espainolera, Frantsesera, Ingelesera eta Katalanera itzulirik dagoena.
  • 1898, Garralda. (Pablo Mandazen Fundazioa, 1998).
  • Orekan: Herri eta Hizkuntzen ekologiaz. (Pamiela, 2001). Espainolera itzulirik dagoena.
  • Euskara jendea: Gure hizkuntzaren historia, gure historiaren hizkuntza. (Pamiela, 2006). Espainolera itzulirik dagoena.
  • Euskara Jendea: Gure hizkuntzaren historia, gure historiaren hizkuntza. Dokumentalak. 6 DVD. (Ibaizabal-Mendebalde Kultur Elkartea - Zenbat Gara elkartea, 2013).
  • Etxea. Ondarea, Historia, Mintzoa (Pamiela - Erroa, 2016).
  • Etxera bidean (Pamiela, 2018)

Etxera bidean

—Pero... ¿por que´ hablas así, mi chico?
Gure amatxi Bitorianaren bapateko deserotasuna nabaria zen,
amatxi eta biok paseatzera atera ginelarik...

Garralda (Aezkoa ibarra, Nafarroa), 1980. urtean, amatxi euskaldun baten harridurak eta deserosotasunak ez zuten mugarik, ordu artio erdalduna zen iloba lehenbizikoz Euskaraz mintzatu zitzaiolarik. Horrela hasten da Frankismoan sortu, hazi eta hezitako belaunaldi baten istorioa, jatorriz zegozkion hizkuntzaren eta kulturaren gabeziaz ohartuta, haien berreskurapenean murgildu zelarik.

Memoria historikoa ez da gerra kontuetara bakarrik mugatu behar, Xamarren iritziz, ondorioak hura bizi izan ez zutenengana ere hedatu zirelakoz urtetan. Mintzaira ikasten, historia ezagutzen, herri kultura baloratzen... galdutakoaren bila, 70eko hamarkadan, aetz gazte multzo bat abiatu zeneko sentimenduak nahas-mahas ageri dira narrazioan: ez izatearen minetik aurkikuntzaren bozkariora, ezjakintasunaren ahalketik errudunen kontrako suminera, behartutako etena gauzatu zuen belaunaldiarekiko haserretik, haren aldeko miresmen mingotsera, ezagutu eta pairatu zuenagatik...

Bidenabar, Xamarren kontakizun autobiografiko honetan, topikoak hausten dituen Aezkoa ibar liberal eta antiklerikala ezagutuko dugu, Orbaizetako arma-olaren historian gara murgilduko, bertan finkatutako estatu-mugaz gaineko harremanetan barneratuko eta, tamalez, abantxu betikoz galdurik den bertako Euskara dugu dastatuko.

Funtsean, bortuetako Euskal Herri ezezagun horretan barna bidaia argigarri bat egiteko gonbidapena

GAZTELANIAZKO SAIAKERA

Política para perplejos - Atala

Daniel Innerarity Grau
Política para perplejos
Galaxia Gutenberg

18.000 euroko saria eta 4.000 euro, lan saritua beste hizkuntza batean argitaratzen bada.

Epaimahaia:
Santos Zunzunegui, epaimahaiburua
Amaia Bacigalupe, epaimahaikidea
Maria Jesus Pando, epaimahaikidea
Maria José Martínez, epaimahaikidea
César Coca, epaimahaikidea

Epaimahaiak ikusitako merituak

'Política para perplejos' lanak begirada argia eskaintzen du mendez mende finkatutako oinarriak dituen baina oinarri horiek aldatzen ari den munduari buruz. Agente politikoek ez dakite zer egin, ez dakite erronkei nola aurre egin, eta, askotan, ez dago erronka horien susmoa ere. Ziurtasunak iraganeko gauza dira, eta egungo errealitatea konplexua, aldakorra eta kontraesankorra da.

Egileak dioenez, "Egintzek, teoriek, kontaketek eta iguripenek nahasteko eta nahasmena eragiteko joera dute. Zer dute komunean egia-ostea deritzanak, egintzekiko mespretxuak edota gehiegi azaltzen duten —hori dute akats nagusi— teoria konspiratzaileen aurrean amore emateko erraztasunak?" Efektuei baino gehiago efektu horiek eragiten dituzten kausei begiratzen dieten eta faktikoa denari baino gehiago emozioei deitzen dieten populismoen testuinguru horretan, Daniel Innerarityren gogoetak aukera ematen du panorama horren giltzarrietako batzuk hautemateko, baita inoiz gertatuko ez zela, edo inoiz errepikatuko ez zela, pentsatzen genuena zergatik gertatzen ari den ulertzeko ere.

Daniel Innerarity Grau

Daniel Innerarity Grau

Bilbo, 1959

Daniel Innerarity filosofia politikoko katedraduna eta "Ikerbasque" erakundeko ikertzailea da Euskal Herriko Unibertsitatean; gainera, Gobernantza Demokratikoko Institutuko zuzendaria da eta Florentziako Europako Institutuko irakaslea. Europako eta Ameriketako zenbait unibertsitatetan irakasle gonbidatua izan da, hala nola Sorbonako Unibertsitatean, London School of Economics Unibertsitatean edo Georgetowngo Unibertsitatean. Bere azken liburuak izan dira La democracia en Europa (2017) eta Política para perplejos (2018).

El Correo / Diario Vasco eta El País egunkarietan kolaboratzen du, iritzi artikuluen bidez.

Sari hauek jaso ditu, besteak beste: Saiakera Sari Nazionala, Eusko Ikaskuntza - Laboral Kutxaren Humanitate Saria eta Kulturaren Vianako Printzea Saria.

Frantziako "Le Nouvel Observateur" aldizkariak munduko 25 pentsalari handien zerrendan sartu zuen.

Política para perplejos. Cine, desencanto y aflicción

Ziurgabetasun-garai batean bizi gara. Gurearen aurreko gizarteetan, gizakiek etorkizun ilunagoa zuten agian, baina haien bizi-baldintzen egonkortasunari esker —oso baldintza negatiboak izan arren—, pentsatzen zuten geroak ez ziela ezusteko handirik ekarriko. Gose izan zitezkeen, eta zapalduta egon zitezkeen, baina ez zeuden zalantzan. Ezbaia bestelako gizarteen berezko egoera da; izatez, gizarte horietan hainbeste zabaldu da horizontea, etorkizunari buruzko kalkuluak bereziki ziurgabeak diren.

XXI. mendeari krisialdi ekonomiko baten asaldurarekin eman zitzaion hasiera. Krisialdi horrek haserre-boladak eragin zituen arren, ez zuen ezbai berezirik eragin; are gehiago, lagungarria izan zen gure orientabide nagusiak berresteko: zein ziren gaiztoak eta zein zintzoak berresteko, esate baterako. Mundua, berriro ere, argi eta garbi kategorizatu zen irabazleen eta galtzaileen artean, jendearen eta kastaren artean, agintzen dutenen eta agintariak jasaten dituztenen artean, eta, aldi berean, erantzukizunak nolabaiteko segurtasunez esleitzen ziren. Haatik, egungo egoera politikoan etsipena da nagusi, eta etsipen hori ez da gauza jakin batekin lotzen, baizik eta egoera orokor batekin. Gainera, badakigu ondoeza lausotzen denean, ondoezak ezbaia eragiten duela. Onartu ezin dugun egoerak sumintzen gaitu, baina are gehiago ez jakiteak ondoez hori nola identifikatu, nor egin horren errudun eta egoera horren aldaketa noren esku utzi.

Liburu honekin Daniel Innerarityk jarraipena ematen dio, nolabait, La política en tiempos de indignación (Galaxia Gutenberg, 2015) liburuan egin zuen hausnarketari. Suminduratik ezbaira eraman gaituzten —sumindura uzteko arrazoirik egon ez arren— gure garaiko gertakarien inguruko hausnarketa da.