EAS-Euskararen Adierazle Sistema proiektu europarra da dagoeneko
2016.eko irailak 16
- Euskararen bilakaera era jarraituan neurtzeko tresna zientifikoa eskainiko du EASek, unean uneko argazkia emango duten 29 adierazleri esker
- FEDER diru-funtsak finantzatuko du proiektua %65eanz
- EAS proiektua Europan biziberritzeko prozesuan den beste edozein hizkuntzarentzat ere ekarpen bihur daiteke
Euskararen Adierazle Sistema (EAS) proiektu europarra izatera iritsi da. Proiektu honen Batzorde Sustatzailea osatzen duten herri-aginteek (Jaurlaritza, Nafarroako Gobernua, Iparraldeko Euskararen Erakunde Publikoa (EEP) eta Araba, Gipuzkoa eta Bizkaiko Foru Aldundiak) gaur goizez Donostian izan duten bileran onartu dute EAS proiektuari dagokion FEDER finantziazio hitzarmena sinatzea. Joan zen maiatzean, FEDER diru-funtsa kudeatzen duten Europako herri-aginteek proiektu hau diruz laguntzea ebatzi zutenetik, batzordearen onespena besterik ez zen falta EASek izaera europarra har zezan. Batzordearen onespena jaso ondoren, aurki sinatuko du Jaurlaritzak, proiektuaren lerro-buru denez, aipaturiko finantziazio hitzarmen hori, gainerako erakunde guztien izenean.
Eusko Jaurlaritzaren lidergoarekin burutzen ari den proiektu honek euskararen bilakaera era jarraituan neurtzeko tresna zientifikoa eskainiko du, unean uneko argazkia emango duten 29 adierazleri esker. Adierazleok, proiektuan partaide diren herri aginteen adostasunaren emaitza dira, eta, besteak beste, hizkuntza politiken helburuak finkatzeko, politika publikoak egoki lantzeko edo gizarte eragileek euren egitasmoak egoki zehazten laguntzeko lanabes egokiak izango dira.
Proiektuaren zaintza teknikoa bere gain hartzen duen Batzorde Teknikoa ere badu EASen organigramak, eta bertan parte hartzen dute, besteak beste, aurrez aipatu diren erakundeez gain, euskararen lurralde guztietako unibertsitateetako ordezkariak. Era berean, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak Iñaki Martinez de Luna soziolinguista ospetsua izendatu du proiektuaren zuzendari tekniko.
Europako erakundeen onespena
EAS proiektuak Europako erakundeen onespena jaso izanak, bi ondorio esanguratsu baditu gutxienik. Bata, proiektuak Europako finantziazioa jasoko duela. Zehazki, EAS proiektuak duen 598.488 euroko aurrekontuaren %65 ordainduko du FEDER-POCTEFAk. Gainerako %35 partaide diren erakundeen artean ordainduko da, bakoitzak duen partaidetzaren arabera (Eusko Jaurlaritzak %55, EEPk %15, Euskarabideak %15 eta %5na Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako foru aldundiek).
Bestetik, proiektu europar izateak EASen ekarpena Europako beste zenbait eskualdetarako baliagarria gerta daitekeela ere esan nahi du. Izan ere, sendotasun zientifiko handiko abiapuntua izan daiteke EAS, biziberritze prozesuan dauden hizkuntzen bilakaera ezagutzeko.
Zer da Euskararen Adierazle Sistema (EAS)?
Euskararen eremuan hizkuntza egoera sozialaren berri emango duen adierazle sorta da Euskararen Adierazle Sistema (EAS) era planifikatuan eta sistematikoan diseinatua eta era iraunkor eta antolatuan datuz elikatu eta eguneratuko dena. Hizkuntzaren egoera eta bilakaera jasotzeko eta ezagutzera emateko helburua du EASek; gizartearen esparru desberdinetan hizkuntzak une jakin batean duen zabalkundea eta denboran zehar izaten ari den bilakaera zehatz-mehatz azaltzeko balioko duen erreminta izan behar du.
Hizkuntza ez da aztertuko fenomeno isolatu gisa, fenomeno sozial bezala baizik. Gizartearen bestelako fenomenoak ere aztertuko dira hizkuntza-egoera sozialean eragina duten heinean: gertaera demografikoak, ekonomikoak, sozialak, kulturalak… Horregatik, EAS osatuko duten 29 adierazleak ere hainbat eremuz arduratuko dira: hezkuntza arloa, arte eta kultura eremuko adierazleak, lan esparrua, ekoizpen editoriala, administrazioa, edo euskalduntze-alfabetatzea, besteak beste.
Hezkuntza arloko adierazleek, adibidez, derrigorrezko hezkuntzaz nahiz unibertsitate mailako ikasketen gainean ipiniko dute arreta, eta besteak beste, ikasleen eskolako hizkuntza erabilera, ikasleen hizkuntza eredua, unibertsitatean eskainitako kredituen hizkuntza edo euskaraz ikasten duten ikasleen kopurua islatuko dute.
Adierazle guztiak paradigma zientifikoan oinarrituak, sendotasun tekniko handikoak eta ondo dokumentatuak izango da. Era berean, adostua izango da adierazleen hautaketa eta definizioa.
Euskararen Adierazle Sistemaren proiektua iraunkorra izateko jaioa da, eta 2017ko amaierarako aurreikusten da erabiltzaileen esku jartzeko egin beharreko lanak bukatzea.
Publikoa eta adostasunean oinarritua
Titulartasun publikoa izango du EASek ezaugarri nagusi, zerbitzu publiko iraunkorraren bokazioz eraikia baita. Proiektua, gainera, onarpen zabalekoa izango da, kontsentsu politiko, sozial eta tekniko ahalik eta zabalenean oinarritua ari baita garatzen. Kuantitatiboa izango da batez ere EAS, baina alderdi kualitatiboak ere izan dezake lekua. Eremu geografikoari dagokionez, bestetik, euskararen lurraldeak izango ditu jomuga, ahaztu gabe egungo mundu globalizatuak muga geografikoak askotan gainditzen dituela. EAS proiektuaren partaideak, honako erakunde hauek dira: Eusko Jaurlaritza (lerro-burua), Nafarroako Gobernua, Euskararen Erakunde Publikoa (EEP), eta Araba, Gipuzkoa eta Bizkaiko Foru Aldundiak.
Norentzat eta zertarako?
Euskararen Adierazle Sistemaren erabiltzaileak, euskararen alorreko adituak dira, eta baita euskararen bilakaerari buruzko interesa duen edozein herritar ere. Erabiltzaile espezializatuen artean, honako hauek aipatu beharko lirateke: herri-administrazioak, gizarte-eragileak, hezkuntza arloko eragileak (irakasleak eta material-sortzaileak), unibertsitateko irakasle eta ikerlariak nahiz beste hainbat arlotako eragileak (hedabideak, marketin, komunikazio eta publizitate-enpresak, zerbitzu enpresak eta bestelako iritzi-sortzaileak…). EAS proiektuko adierazleek oinarri sendoa eman beharko diete aipaturiko eragile horiei guztiei, besteak beste, hizkuntza-normalizazioaren inguruko eztabaida publikoa parametro arrazionaletan gauzatzeko, hizkuntza-politiken helburuak finkatzeko, politika publikoak egoki lantzeko, nahiz nork bere egitasmoak egoki zehazteko.
